Ksawery Pruszyński
W czerwonej Hiszpanii
Jest to nieszczęście inteligenta-ideowca. Jest to nieszczęście postępowca, socjalisty nawet, i Katalończyka.
Jest to najpierw...
Jest to nieszczęście inteligenta-ideowca. Jest to nieszczęście postępowca, socjalisty nawet, i Katalończyka.
Jest to najpierw...
Rewolucja, moi drodzy, przerwała się. Teraz jest antrakt wojny. Na razie wiemy jedno. Ze śmiercią...
Wstrząs, jakim były rozbiory Polski, był tą cucącą siłą. Był, poprzez szereg nieustannych klęsk powstaniowych...
Nie brak w świecie ludzi, którzy chcieliby wpoić przekonanie, że nie ma nic równie niesmacznego...
W Pradze na wiosnę roku 1848 wybuchła rewolucja. Wtedy już nie było czasu do nauki...
Rewolucję naszą często uważano za następstwo rewolucji amerykańskiej. Wpływ ostatniej na pierwszą nie ulega wątpliwości...
Dwa wybitne umysły z czasów rewolucji francuskiej: Condorcet i Sieyès żądali równouprawnienia kobiety. Wielcy trybuni...
podstawy dla samouświadomionej już cywilizacji o tendencji wszechludzkiej naszych czasów (mimo potwornych sprzeczności, błędów i...
Może odezwie się zdrowy zwierzęcy instynkt gatunku i przemówi ponad przemądrzałymi, bezsilnymi, ucylindronionymi głowami mężów...
Rewolucja, jako gwałtowna i radykalna zmiana systemu sprawowania władzy, wiąże się ściśle z tematami: pozycji społecznej (ponieważ właśnie w jej zakresie dokonuje zasadniczych zmian), buntu, walki, a także przemocy i – fantazmatycznie - krwi. Ważna jest także kwestia przywódcy, który powiedzie lud na barykady. Podczas gdy teoretycy rewolucji, Marks i Engels, obserwując sytuację polityczną we Francji, Anglii i Niemczech, widzieli potencjalnych rewolucjonistów w robotnikach i za rewolucyjne uważali środowisko miast, na wschodzie Europy obawiano się przede wszystkim ruchów chłopskich. Znalazło to oddźwięk w literaturze polskiej (vide Psalmy przyszłości), w której motyw rewolucji odnajdujemy przede wszystkim w dziełach o konserwatywnym zabarwieniu ideowym (takich jak Nie-Boska komedia Z. Krasińskiego, czy Bunt Reymonta). Pozytywnie rewolucję wartościował np. Słowacki w swym systemie genezyjskim (zob. też Odpowiedź na Psalmy przyszłości). Rewolucjonistę można postrzegać jako odmianę idealisty, ponieważ stara się on kształtować rzeczywistość nie w zgodzie z tym, co jest, ale według wyznawanych idei oraz swoich marzeń na temat tego, czym jest sprawiedliwość społeczna.