Przypisy

Skylaks powiada, że poza Cerne morze nie nadaje się do żeglugi, ponieważ jest płytkie, pełne mułu i wodorostów; w istocie jest ich wiele w tych okolicach — Patrzcie mapy i opisy w pierwszym tomie Podróży, które przyczyniły się do stworzenia Kompanii Indyjskiej. Zioło to pokrywa tak dalece powierzchnię morza, że ledwie widzi się wodę, i okręty nie mogą jej przepłynąć, chyba przy silnym wietrze. [przypis autorski]

…sławne grobem, równie jak Werona i Assisi — w Weronie jest grób Romea i Julii, — w Assisi św. Franciszka. [przypis autorski]

Sławny rubin Sułtana Dżemszyda, w powieściach wschodnich zowie się Szebgerag, pochodnią nocy, pucharem światłości etc. [przypis autorski]

sławny sonet o Szekspirze — właściwie nie sonet, bo z szesnastu wierszy złożony. [przypis autorski]

słów, jakimi Lack przyjął „Pałubę”: „autor tej pracy jest człowiekiem nawróconym” — S. Lack, O doktrynerach, „Nowe Słowo” 1903, nr 17. [przypis autorski]

Słodką dla mnie pociechą, mówił on już na schyłku życia, jest pewność, że broniąc zawsze prawdy z energią, nikogo nigdy nie znieważyłem… — Mgr. Baunard, op. cit., s. 436. [przypis autorski]

słodki wiersz, którego żaden wiek nie zmaże (…) — Vers de la maître engravés en lettres d'or [fr.: wiersz gospodarza wyryty złotymi literami; red. WL]. [przypis autorski]

słomne (gw.) — ze słomy, słomiane. [przypis autorski]

słońce z szczorsowskiej granicy/ Pierwszym promykiem grób Mendoga draśnie (…) — Szczorse, dziedzictwo Chreptowiczów, starożytnej familii litewskiej, na wschód Nowogródka położone. Mendog, Mindagos albo Mindowe, Mindak, Mendulf Ryngoltowic, wielki książę litewski, pierwszy, który Litwę spod obcego wpływu uwolnioną do znacznej potęgi wyniósł i stał się strasznym sąsiadom, przyjął był religią chrześcijańską i za pozwoleniem papieża koronował się królem litewskim w Nowogródku r. 1252. Pod Nowogródkiem jest góra, którą zowią dotąd Mendogową i która ma być grobem tego bohatera. [przypis autorski]

słonie wodne — Afryka posiada dużo niezbadanych tajemnic. Pogłoski o słoniach wodnych obijały się od dawna o uszy podróżników, ale nie chciano im wierzyć. W ostatnich czasach Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu wysłało pana Le Petit, który zobaczył słonie wodne w Kongo nad brzegiem jeziora Leopolda. Donosi o tym niemieckie pismo »Kosmos« nr 6 [istnienia tego ciekawego gatunku nie potwierdza współczesna nauka; red. W.L.]. [przypis autorski]

Słonimskiego, który zionie wprost niewygranym kompleksem niższości, o czym raz już publicznie wspomniałem — normalnie o takich rzeczach pisać nie wypada. Ale kto się zbyt osobiście przed publicznością wypina, zmusza też do odpowiedniej reakcji. Robię to dla dobra ogółu, a nie dla załatwiania rachunków osobistych. Au fond [fr. u podstaw, w gruncie; red. WL] nic mnie to nie obchodzi. [przypis autorski]

Słowacki: „Oj, powiedział ja tobie, mości panie Gruszczyński, lecz wszystkiego nie powiedział ja tobie.” — Kuśniewicz:. .Oj, powiedział ja tobie, panie regimentarz, lecz nie wszystko powiedział ja tobie.” [przypis autorski]

słowa Marcina Galla o Bolesławie Chrobrym, rozsądzaiącym sprawy między dziedzicami i ich poddanemi (…) — Karta 83. [przypis autorski]

Słowianie nie lubili wojen, a poświęcając się przeważnie pracy około roli, nie wyrobili z tego powodu pośród siebie arystokracji — Konstanty Aksakow starał się nawet dowieść, wbrew twierdzeniom Sergiusza Sołowiowa i Kawelina, że byt Słowian opierał się na gminowładztwie, a nie był rodowy. Spór ten dotąd rozwiązany nie jest, choć szala zwycięstwa przeważa się na stronę Aksakowa. [przypis autorski]

Słownik historii Polski, Warszawa 1973, wydanie VI, s. 80, J. Ptaśnik, Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, Lwów 1922, s. 137; A. Brigs, P. Burke, Społeczna historia mediów…, s. 116. [przypis autorski]

Słownik historii Polski, Warszawa 1973, wydanie VI, s. 80. [przypis autorski]

Słowo zaś stworzyło syny Duchy — Słowacki, Dzieła, t. X, s. 537. [przypis autorski]

Słucz — rzeka na Wołyniu, która podług Rusinów ma stanowić na wschodzie granicę udzielnego ruskiego państwa. [przypis autorski]

Słuszne było przyznać prawa matek westalkom, które religia utrzymywała w przymusowym dziewictwie — prawem papiańskim August dawał im ten sam przywilej, co matkom. Patrz Dion, ks. LVI. Numa przyznał im był dawny przywilej kobiet mających troje dzieci, mianowicie, że nie miały opiekuna. (Plutarch w Żywocie Numy). [przypis autorski]

Słusznie ją porównano z bezduszną automatyczną maszyną do wytępiania „burżujów” — Essad Bey, Die Verschwörung gegen die Welt, Berlin 1932, s. 55. [przypis autorski]

Słusznie po części należy im się miano dekadentów (…) wiersze muzyką dla ucha dzwoniące — T. Prażmowska, Najnowsi poeci francuscy, „Kłosy” 1889, t. XLIX, nr 1257. [przypis autorski]

Słusznie twierdzi E. Kircher, że jest wielkim błędem upatrywać w antytezie romantyzmu i klasycyzmu główną myśl twórcy tzw. szkoły romantycznej w Niemczech, Fryderyka Schlegla — Erwin Kircher, Philosophie der Romantik, Jena 1906. [przypis autorski]

Słusznie zauważył Schroer w swoim komentowanym wydaniu Fausta (wyd. 4., 1898. str. 129): „Mefistofelesa trzeba przedstawiać w charakterze przeżytych światowców w wieku nieokreślonym, który przekroczył jednak lata młodości, gdzie przeważają jeszcze popędy zmysłowe. Człowiek to zimny, bez serca, nieustanny jego uśmiech dowodzi tylko szyderczego upodobania w słabościach ludzkich”. [przypis autorski]

Służebnica i megera stoją zawsze ze sobą w pewnego rodzaju stosunku dopełniającym — Absolutna megera nie zapyta nigdy swego męża, co ma robić, co ma np. gotować; histeryczka jest zawsze bezradna i domaga się inspiracji z zewnątrz; niechaj to służy tu za najbanalniejszą oznakę, po której obie rozpoznać można. [przypis autorski]

Służebnica służy, megera panuje — Także pośród mężczyzn znajdują się analogiczne do tego typy: istnieją urodzeni służalcy, są atoli także męskie megery, np. policjanci. Dziwnym sposobem znajduje policjant na ogół znajduje także swoje dopełnienie płciowe w służącej. [przypis autorski]

slap on the face (ang.) — uderzenie w twarz. [przypis autorski]

S. Lem, Bezsenność, Kraków 1971. [przypis autorski]

slepoń — giez, bąk koński. [przypis autorski]

smantk — diabeł. [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 172. [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 184 [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 168 [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 161 [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 169 [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 159-161 [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 150. [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 157 [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 177. [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 173. [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 166 [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 163. [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 181. [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 152. [przypis autorski]

S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 154. Por. szerzej nt. braku stworzenie przez prawo karne prawa autorskiego [1427]. [przypis autorski]

smart fellow — dziarski chłopak. [przypis autorski]

S. McVery, za: D. Saunders, Authorship and copyright, London 1992, s. 162. Jego zdaniem przed przyjęciem traktatu z 1891 roku 70% amerykańskiego rynku wydawniczego zajmowały reprodukcje książek brytyjskich, zaś po jego przyjęciu nastąpiło odwrócenie tej proporcji. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła po śmierci twórcy, Kraków 1933, s. 137. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła po śmierci twórcy, Kraków 1933, s. 164. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła po śmierci twórcy, Kraków 1933, s. 209, przypis 473. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła po śmierci twórcy, Kraków 1933, s. 320. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła po śmierci twórcy, Kraków 1933, s. 79. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła po śmierci twórcy, Kraków 1933, s. 91. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła…, s. 107. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła…, s. 129. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła…, s. 140. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła…, s. 163. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła…, s. 164. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła…, s. 16. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła…, s. 92. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła…, s. 93. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła…, s. 94. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Prawo autorskie, Encyklopedia podręczna prawa prywatnego, H. Konica (red.), zeszyt 1, Warszawa 1931, s. 32. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Prawo autorskie, Encyklopedia podręczna prawa prywatnego, red. H. Konica, zeszyt 1, Warszawa 1931, s. 22. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Prawo autorskie, Encyklopedia podręczna prawa prywatnego, [w:] H. Konica (red.) Encyklopedia podręczna prawa prywatnego, zeszyt 1, Warszawa 1931, s. 28. [przypis autorski]

S. M. Grzybowski, Prawo autorskie, [w:], H. Konica (red.), Encyklopedia podręczna prawa prywatnego, zeszyt 1, Warszawa 1931, s. 28. [przypis autorski]

smrek (gw.) — świerk. [przypis autorski]

S. M. Stewart, H. R. Sandison, International Copyright and Neighbouring Rights…, s. 18. [przypis autorski]

S. M. Stewart, H. R. Sandison, International Copyright and Neighbouring Rights, wyd. 2, Londyn 1989, s. 15, M. W. Carroll, Whose Music is it Anyway?…, s. 1465–1468. [przypis autorski]

S. M. Stewart, H. R. Sandison, International Copyright and Neighbouring Rights, wyd. 2, Londyn 1989, s. 15. [przypis autorski]

S. M. Stewart, H. R. Sandison, International Copyright and Neighbouring Rights, wyd. 2, Londyn 1989, s. 16. [przypis autorski]

S. M. Stewart, H. R. Sandison, International Copyright and Neighbouring Rights, wydanie 2, Londyn 1989. [przypis autorski]

S. M. Stewart, H. R. Sandison, International Copyright and Neighbouring Rights, wydanie 2, Londyn 1989, s. 16. [przypis autorski]

S. M. Stewart, H. R. Sandison, International Copyright and Neighbouring Rights, wydanie 2, Londyn 1989, s. 18, L. Pfister, Author and Work in the French Print Privileges System…, s. 119; R. Birn, The Profits of Ideas…, s. 137; S. M. Stewart, H. R. Sandison, International Copyright and Neighbouring Rights, wydanie 2, Londyn 1989, s. 18. [przypis autorski]

S. M. Stewart, H. R. Sandison, International Copyright and Neighbouring Rights, wydanie 2, Londyn 1989, s. 19. [przypis autorski]

smutną po sobie zostawiam pamiątkę — Ten świerk dotąd cieni tę starożytną budowlę. [przypis autorski]

snadka zielenica — przestrzeń wód zielona i płytka opodal strądu. [przypis autorski]

snadzizna — mielizna. [przypis autorski]

snadzizny — mielizny. [przypis autorski]

snardz — snardz = facet — patrz, kotku, poprzedni numer „Skawy”. [Przypis dodany w pierwodruku fragmentu: „Skawa” nr 6 z czerwca 1939, s. 6–8; odsyłający do publikacji fragmentu Niemytych dusz pt. Znaczenie codzienno-życiowe teorii Kretschmera drukowanych w dwumiesięczniku literackim „Skawa” w numerze 5 z maja 1939; red. WL.] [przypis autorski]

snaże — Piękne. [przypis autorski]

sobakę — [tu:] diabła. [przypis autorski]

soból — Mustela Zibellina. [przypis autorski]

socjalista Krzywicki, charakteryzując „pokolenie analityków, zrozpaczonych i histeryków” — por. L. Krzywicki, Najmłodsi, „Prawda” 1894, nr 16–18. [przypis autorski]

Socjologiczne zjawisko związku pokoleniowego zostaje wywołane przez biologiczny rytm narodzin i śmierci. (…) jakościowo samoistny, niewyprowadzalny przypadek — K. Mannheim, Das Problem der Generationen, „Kölner Vierteljahrshefte für Soziologie” 1928, s. 173–174. [przypis autorski]

sofer — uczony pisarz z zakresu religii żydowskiej. [hebr. lm: soferim; red. WL] [przypis autorski]

Sokratesowi w kilka czasów po śmierci jego Ateńczycy statuę ze złota postawili. [przypis autorski]

Sokrates — syn Sophroniskosa i Fainarety, ur. 469 r. przed Chr.; żył w Atenach, na ogół z dala od spraw publicznych, nauczając bezinteresownie do r. 399; w tym roku został oskarżony przez Anytosa, Meletosa i Lykona o bezbożność i psucie młodzieży i skazany na śmierć, którą poniósł w więzieniu. [przypis autorski]

Sokrates zbliża się tu do twórców religii (jako jedyny wśród wszystkich Greków) — Nietzsche miał też bezsprzecznie słuszność, widząc w nim nieprawdziwego Helleńczyka, natomiast Platon jest znów na wskroś Grekiem. [przypis autorski]

Sołowki — Wyspy Sołowieckie na Białym Morzu. Przed rewolucją wielki monaster o bardzo surowej regule, do którego pielgrzymowały tłumy pobożnych z całej Rosji. [przypis autorski]

Solon (…) w tłumie — Solon lęka się słowa teatralnego, scenicznego: prawodawca bez dramy! [przypis autorski]

Solon wydał w Atenach prawo, znoszące więzienie za długi prywatne — Plutarch, w traktacie iż nie trzeba pożyczać na lichwę. [przypis autorski]

Solon wydał w Atenach prawo, znoszące więzienie za długi prywatne. Zaczerpnął to prawo z Egiptu — Diodor, I,2,3. [przypis autorski]

sombrero — słomkowy, cienisty kapelusz meksykański. [przypis autorski]

sonet poświęcony Demokrytowi, dłuższy poemat o Giordano Bruno, wreszcie rozsiane w wielu innych wierszach wyznania monistyczne — por. J. Kasprowicz, Demokryt, Giordano Bruno, Dzieła, I, s. 85, 175–184, inne dowody tamże, s. 57, 60, 66. Młodzi na tym etapie prześcigali się w wierności wobec pozytywizmu. I tak młody Feldman był bardzo niezadowolony z utworu o Giordano Bruno, uważając, że wiersz jest za mało naukowy: „czy mamy pasmo idei, które by umiał wyzyskać poeta-filozof… nic z tego wszystkiego. Kasprowicz rzucił nam tylko splot rozumowań ciemnych i chaotycznych, w których nie ma Brunona ni jego systemu”. (W. Feldman, Poezje Jana Kasprowicza, „Ognisko” 1889, nr 18). [przypis autorski]

sophos! — po grecku: brawo! [przypis autorski]

sorbeteros —- roznosiciele słodyczy. [przypis autorski]

Sosnicza — Sośnica, miasto w dzis. gub. czernichowskiej, na prawym brzegu rzeki Ubiedzi, przy ujściu do niej Wijunki. [przypis autorski]

spadające wody — Tivoli. [przypis autorski]

spadający księżyc obróci świat w perzynę — Według wierzeń Indian koniec świata nastąpi w wyniku zderzenia Księżyca z Ziemią. [przypis autorski]

spalono „Lamoignona” — Jako wyraz protestu przeciwko przygotowanym przez ministra Ch. Lamoignon w 1788 r. edyktom ograniczającym m.in. uprawnienia parlamentów i wprowadzającym powszechny podatek gruntowy. [przypis autorski]