Przypisy

… et quella del Obozni nella persona del Straznik — Oboźnym kor. był Andrzej, Strażnikiem Jakób Potocki (to ostatnie niepewne). [przypis autorski]

E. Traple, Ustawowe konstrukcje w zakresie majątkowych praw autorskich i obrotu nimi w dobie kryzysu prawa autorskiego, Uniwersytet Jagielloński, Rozprawy habilitacyjne nr 179, Kraków, 1990, s. 138. [przypis autorski]

E. Traple, Ustawowe konstrukcje w zakresie majątkowych praw autorskich…, s. 139. [przypis autorski]

Et sicut omnes… (łac.) — I jako wszystko wyszło od jednego pomyśleniem jednego, tak wszystko wywodzi swój początek od tej jednej rzeczy: przystosowania. [przypis autorski]

Etyka ma za zadanie wytworzenie świadomości w stwarzaniu życia przez człowieka. (…) Etyka nie mówiła o typie istnienia, utrzymującego się wobec przyrody — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 491. [przypis autorski]

Etyka Nietzschego jest kategorycznym imperatywem treści. (…) Każda cząstka, każdy atom, okruch człowieczeństwa jest święty — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 44. [przypis autorski]

Euge! Euge! — Wykrzyknik, to samo co „nuż, a nuż” po polsku. [przypis autorski]

Euregeta — Anioł mądrości, dobro czyniący. [przypis autorski]

Europa, oddzielona od reszty świata swą religią — Kraje mahometańskie otaczają ją prawie ze wszystkich stron. [przypis autorski]

Europejczyk niechcący narażać się na cierpienia spowodowane przez dżygi powinien (…) odbywać co wieczór przegląd nóg… — Jeżeli dżyg już się otoczył pęcherzykiem zawierającym jaja, wtedy po wyjęciu pasożyta należy starannie wycisnąć jamkę pozostałą, a najlepiej wysmarować ją naftą i zasypać popiołem od cygara, przedmiotami nietrudnymi zwykle do osiągnięcia. [przypis autorski]

Eustachy Wołłowicz (…) ołtarz Najświętszej Panny — obacz: Akta kapituły wileńskiéj. [przypis autorski]

„Evening Paper” — „New York Evening Post”. [przypis autorski]

„Evening Paper” — „New York Express”. [przypis autorski]

E vidi spiriti (…) andando — I ujrzałem duchy idące poprzez płomień [Przypis autora]. [przypis autorski]

Evoe Bachche — Wykrzyknik używany przy tańcach świąt Bachusowych, oznaczający wesołość i komiczność. [przypis autorski]

E. Waśkowski, Rozwój ustawodawstwa cywilnego w XIX wieku, Wilno 1926, s. 5 - 8. [przypis autorski]

E. Waśkowski, Rozwój ustawodawstwa cywilnego w XIX wiekuWilno 1926, s. 5–8. [przypis autorski]

E. Waśkowski, Rozwój ustawodawstwa cywilnego w XIX wiekuWilno 1926, s. 5 - 8. [przypis autorski]

Ewolucja literacka ujmowana całościami, według pokoleń i przemian zbiorowych, spóźnia się wobec rzutowanych przez nas w przeszłość i ze stanowiska późniejszych interpretacji budowanych aktualności — dla wyjaśnienia tej sprawy należy zwrócić uwagę na cenny artykuł K. Błeszyńskiego, W poszukiwaniu „X” współczesności („Skamander” 1936, wrzesień). Według Błeszyńskiego w każdej epoce tkwi nieuchwytny najczęściej dla współczesnych „stożek wzrostu”, to coś, według czego, jak według stożka wzrostu w roślinie, rozwijać się będzie owa współczesność, co dla późniejszych ludzi stanie się aktualne, twórcze, w naszym pojęciu w danym czasie najdonioślejsze. „Pełne troski i biedy londyńskie mieszkanko Marksa lub bezdomne noclegi jak zwierz tropionego przyszłego marszałka były, jak dzisiaj wiemy, o wiele współcześniejsze od komnat najbardziej postępowych wielkich kupców czy przemysłowców” (s. 361). Sądzę, że rozumowanie podobne polega na złudnym rzutowaniu przez nas w przeszłość spraw i rozwojów, które dla nas są ważne, ponieważ wygrały, i przypisywaniu tym sprawom w dobie powstawania ich tej samej wagi, jaką dziś dla nas posiadają, mierzeniem ówczesnej doniosłości według doniosłości dzisiejszej, co jest oczywistą hipostazą. Takie hipostazy w historii literatury popełnia się bardzo często i w pełnej, ze stanowiska danej epoki, a nie późniejszych aktualności pisanej, historii prądów są one bardzo niebezpieczne. [przypis autorski]

ex abundantia corolis (łac.) — z nadmiaru serca. [przypis autorski]

Exorciso igitur… (łac.) — Zaklinam cię tedy, tworze ognia, przez znak pentagramu i w imię tetragramu, w których jest wola mocna i wiara prawa. Amen. [przypis autorski]

Exorciso te… (łac.) — Zaklinam cię, tworze wody, byś był mi zwierciadłem Boga żywego w dziełach Jego, źródłem życia i obmyciem się z grzechów! [przypis autorski]

facjenda — folwark [dziś popr. w tym znaczeniu: hacjenda; red. WL]. [przypis autorski]

Fac te ipsum felicem (łac.) — uczyń siebie samego szczęśliwym (Seneka). [przypis autorski]

fafoły — brudy. [przypis autorski]

faktem jest, iż w chwili jego śmierci — na krótki czas przed śmiercią napisał odę, która ma tę zaletę, iż dobrze wyraża jego uczucia: L'ultimo di Anacreontica. A Elvira Vedi tu dove il rio/ Lambendo un mirto va,/ La del riposo mio/ La pietra surgerà./ Il passero amoroso,/ E il nobile usignuol,/ Entro quel mirto ombroso/ Raccoglieranno il vol./ Vieni, diletta Elvira,/ A quella tomba vien,/ E sulla muta lira,/ Appoggia il bianco sen./ Su quella bruna pietra,/ Le tortore verran,/ E intorno alla mia cetra,/ Il nido intrecceran./ E ogni anno, il di che offendere/ M'osasti tu infedel,/ Faro lessù discendere/ La folgore del ciel./ Odi d'un uom che muore/ Odi lestremo suon/ Questo appassito fiore/ Ti lascio, Elvira, in don./ Quanto prezioso ei sia/ Saper tu il devi appien;/ Il di che fosti mia,/ Te l'involai dal sen./ Simbolo allor d'affetto,/ Or pegno di dolor,/ Torno a posarti in petto/ Quest' appassito fior./ E avrai nel cuor scolpito,/ Se crudo il cor non è,/ Come ti fu rapito,/ Come fu reso a te./ S. Radael [Ostatni dzień. Anakreontyk. Do Elwiry.: Widzisz miejsce, gdzie płynie ten strumień, kąpiąc drzewo mirtowe? Tam będzie się wznosił mój grobowy kamień. Kochliwy wróbelek i szlachetny słowik będą odpoczywały w cieniu tego mirtu. Przyjdź, droga Elwiro, przyjdź na mój grób i oprzyj na mej niemej lutni twoje białe łono. Na ten ciemny kamień przylecą turkawki, zbudują gniazdo dokoła mej lutni. I co rok, w dniu, w którym ważyłaś się mnie zdradzić, niewierna! ściągnę tam piorun z nieba! Przyjm, przyjm ostatnie słowo umierającego. Spójrz na ten zwiędły kwiat, zostawiam ci go, Elwiro, daję ci go. Jak on jest drogi! musisz to wiedzieć. W dniu, w którym zostałaś moją, uszczknąłem go na twoim łonie. Godło uczucia niegdyś, zakład cierpienia dziś, zwracam ten zwiędły kwiat na twoje łono. A ty wyryjesz w twoim sercu, jeśli twe serce nie jest bezlitosne, jak ci go wzięto, jak ci go oddano”. G. Redaelli; przyp. tłum.]. [przypis autorski]

fakt nieprzerwanie ciągłej pamięci przedstawia się jako psychologiczny wyraz logicznej zasady tożsamości — Tym samym, jak mam nadzieję, śmiałość tego zupełnie nowego przejścia z dziedziny pamięci do logiki może być uważana za dostatecznie uzasadnioną. [przypis autorski]

fakt — wypadek. [przypis autorski]

fakty przeistoczenia się w istotę żeńską tam, gdzie (…) ekstyrpacja męskiego gruczołu rozrodczego — Tak samo jak i na odwrót: przy kastracji żeńskiego zwierzęcia nie można bezwzględnie zaprzeczyć maskulinizacji. [przypis autorski]

fałszywa naukowość — jest to wynikiem złego wpływu nauk ścisłych, gdzie eliminacja osobowości jest uprawniona, a nawet konieczna, na filozofię, w obrębie której właśnie o stosunek osobowości do świata chodzi. W ten sposób następuje sfałszowanie samego problemu; zamiast dotyczących go pojęć koniecznych muszą być użyte sztuczne konstrukcje, zaciemniające przedmiot badania. [przypis autorski]

[przypis autorski]

Fanatycznym prześladowcą czarowników i czarownic był uczony i nabożny teolog na tronie, król Jakub I, syn Marii Stuart. W czasie podróży po wybrzeżach Szkocji złapała go burza na morzu… — Helbing-Bauer, op. cit., s. 232. [przypis autorski]

fanza — chata. [przypis autorski]

faramuszka — drobiazg. [przypis autorski]

farbują ogólnie włosy za pomocą heune — Lawsonia, roślina, z której liści robią odwar zwany henne [dziś: henna; red. WL], zabarwiający włosy i paznokcie na żółtopomarańczową barwę; domieszka liści indygo wytwarza kolor czarny. [przypis autorski]

farewell — szczęśliwej drogi. [przypis autorski]

Farsi midanid? — Czy znasz farsi? [przypis autorski]

fartaszka — grzechotka. [przypis autorski]

Far West (ang.) — Daleki Zachód. [przypis autorski]

farys — jeździec. Jest to zaszczytne nazwanie u Arabów Beduinów, znaczące to samo, co chevalier, rycerz w wiekach średnich. [przypis autorski]

Fate show thy force (…) and be this so (ang.) — A teraz, losie, popisz się z swą mocą:/ Co ma być, musi stać się, nikt nie rządzi sobą. [przypis autorski]

Fatum jedno spokojne, niewzruszone, rozum nieubłagany świata — Fatum u Rzymian, ανανϰη u Greków według Hezjoda, syn Nocy i Chaosu, znaczyło przeznaczenie, konieczność wyższą od wszystkich bogów i duchów czy niebieskich, czy piekielnych; wystawiali go pod postacią starca gniotącego nogami ziemię, a trzymającego w dłoniach urnę, w której spały losy śmiertelnych — najczęściej jednak, w sensie idealnym pojmowany, znaczył jedność boską, ostatnią przyczynę, matematykę, uniwersum, której nic oprzeć się nie mogło. [przypis autorski]

fejtoka — cmentarz. [przypis autorski]

Feldman (…) wspomniał o jego związkach „z najnaiwniejszymi naturalistami” — W. Feldman, Piśmiennictwo polskie, s. 196. [przypis autorski]

Felkerson — w inn. źrd. nazywany także Felkerzanem (Gord. I, 448) i Felkerzonem (Koch. Ann. I, 457), rodem z Niemiec, był już w r. 1660 rotmistrzem regimentu rajtarskiego. [przypis autorski]

Feralny tydzień — działo się to za czasów szkoły rosyjskiej. [przypis autorski]

Ferdynand Trojnicki — Żyje. Jest w Warszawie. Pracuje. [przypis autorski]

Fernando Poo — wyspa ta nazwana została podług jej odkrywcy: Fernando Poo, będę więc zawsze zachowywał pisownię ściśle zgadzającą się z tym nazwiskiem, tj. Poo, a nie Po [obecnie wyspa nazywa się Bioko, jest największą wyspą należącą do Gwinei Równikowej; red WL]. [przypis autorski]

ferrasz — sługa konny torujący drogę przed panem. [przypis autorski]

Feuerbach kochał konkretnego człowieka (…) jako przezwyciężenie abstrakcji, nie jako rozbudzenie samodzielne i irracjonalne całej tej konkretnej treści — Stanisław Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 72. [przypis autorski]

fibula — sprzączka, na którą sprzęgała się toga lub tunika na ramieniu. [przypis autorski]

Fidanza Jan a. Bonaventura — ur. 1221 w Balneoregium (Bagnorea) w Toskanii, nazwany Bonaventura przez św. Franciszka z Asyżu; franciszkanin, generał zakonu; uczeń Aleksandra z Hales i Jana z Rochelle, od 1257 r. magister w uniwersytecie paryskim; um. 1274. Ważniejsze dzieła: Commentarii In IV 11. sententiarum P. Lombardi, Quaestiones disputatae, Breviloquium, Itinerarium mentis in Deum, De reductione artium ad theologiam, De triplici via, Soliloquium. [przypis autorski]

fideles — wierni wyznawcy. [przypis autorski]

fiebre amarilla — żółta febra. [przypis autorski]

fifak — spryciarz. [przypis autorski]

fikant — trzpiot. [przypis autorski]

Fikcje te zdają się być potrzebne (…) przedstawicielom gnijącego nowotworu — kapitału, dla ich potwornych przedśmiertno-drgawkowych machinacji — faszyzm, nie tylko włoski oczywiście (ten ostatni zdrowy jeszcze odruch dawnej ludzkości, raczej dawnej jej, upadającej indywidualistycznej elity), też nie lubi tego gnijącego cielska i chce z nim walczyć. Ale z założenia samego rady sobie z tym nie da i może być raczej przez nowotworowe czynniki zużytym, czyli wygranym. [przypis autorski]

fiksum-dyrdum cierpi — zwariował. [przypis autorski]

filozofia humanistyczna, opierając się na pojęciach o świecie oddartych od pracy, mówiąc o ludzkości i jej samodzielności wobec świata, mówiła o darmozjadztwie kleru, feudałów, ich dworaków, a w ich liczbie literatów oraz filozofów — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 18. [przypis autorski]

Filozofia Nietzschego (…) jest dzieckiem (…) czasów, w których nieustanna zmienność form życia strzaskała już wszystkie stałe formy (…) dzisiejsze nieokreślone pojęcia o życiu, jego potędze, z którą człowiek walczy, którą zwycięża lub której ulega — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 481. [przypis autorski]

Filozofia przestaje być poznawaniem idei — staje się ich tworzeniem — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 464. [przypis autorski]

Filozofia wszystkich wieków, wszystkich ludów (…) dojść znowu do tego portu, którego nie opuszcza najprostszy wieśniak — B. Dziekoński, Spomnienia i marzenia, Warszawa 1848, I, s. 19–20 (Wyzwolenie zapaleńca). [przypis autorski]

Filozoficzne uzasadnienie owej supremacji muzyki uczynione zostało zresztą już wcześniej: przez Schopenhauera (…) wpływie na poezję Liedera teorii i praktyki francuskich symbolistów w zakresie umuzykalnienia poezji — M. Podraza-Kwiatkowska, Wacław Rolicz-Lieder, Warszawa 1966, s. 150–152. [przypis autorski]

Fiński socjolog motywował znaczenie piękności dla miłości i rozwoju rasy… — Westermarck: The History of Human Marriage. [przypis autorski]

Fin-de-siècle (…) „koniec wieku” — [por.] A. Złotnicki, Koniec wieku, „Przegląd Tygodniowy” 1891, nr 21–22. [przypis autorski]

Fin-de-siècle (…) „schyłek wieku” — [por.] T. Jeske-Choiński, Na schyłku wieku, Warszawa 1894; data napisania: sierpień-grudzień 1893; wyd. II, Warszawa 1895. [przypis autorski]

Fine Art Copyright Act, London (1862)…, ustęp 6, ustęp 11. [przypis autorski]

Fine Art Copyright Act, London (1862)…, ustęp 6, ustęp 7. [przypis autorski]

Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright… (11.02.2014), preambuła. [przypis autorski]

Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (11.02.2014). [przypis autorski]

Fine Art Copyright Act, London (1862), [w:] Primary Sources on Copyright…, ustęp 1. [przypis autorski]

Fingary jest Febe czyli księżyc wschodnich narodów. [przypis autorski]

fistułę (chwistułę? — co? — dobre — co?) — pewien hrabia wymyślił malowanie à prima chwista — ja wymyśliłem sochwisterię i sochwizmaty, a teraz to. Dosyć — co? Uważam, że za takie rzeczy nie trzeba się obrażać — to są dowody popularności. Wilhelm II nawet cieszył się z tego, więc co my tam bracia-szlachta, powsinogi szaraczkowate. [przypis autorski]

fizjonomiczny sprawdzian jego uzdolnienia — Używam wyrazu uzdolnienie, ażeby w miarę możności unikać słowa genialność i oznaczam nim to przysposobienie, którego najwyższym spotęgowaniem jest genialność. Uzdolnienie i talent są tu więc ściśle rozgraniczone. [przypis autorski]

fizycznie i psychicznie zdrowych i dzielnych jednostek… — czytaj: Harry Lowerison Sweet-Briar Sprays. Później Lowerison drukował sprawozdanie ze swego pierwszego roku szkolnego w broszurze: Ruskin School Home (Szkolna rodzina Ruskina). [przypis autorski]

F. Kawohl (2008),Commentary on an Imperial privilege for Arnolt Schlick(1511), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, punkt 6 ustęp 10 (dostęp 10.11.2013). [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on an Imperial privilege for Arnolt Schlick (1511), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, punkt 6 ust. 9 (dostęp 11.10.2012). [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Josef Kohler's The Author's Right (1880), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), wyd. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Josef Kohler's The Author's Right (1880), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), wyd. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, D. Saunders, Authorship and copyright, London 1992, 115. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Kant's essay On the Injustice of Reprinting Books (1785), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), wyd. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Kant's essay On the Injustice of Reprinting Books (1785), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), wyd. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, P. E. Geller, Must copyright be for ever caught between marketplace and authorship norms?, [w:] B. Sherman, A. Strowel, Of authors and origins. Essays on copyright law, Oxford 1994, s. 168. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Kant's essay On the Injustice of Reprinting Books (1785), [w:] Primary Sources on Copyright… [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on Kant's essay On the Injustice… [przypis autorski]

F. Kawohl, (2008) Commentary on Kant's essay On the Injustice… [przypis autorski]

F. Kawohl, (2008), Commentary on the German Copyright Acts 1876, [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 11.12.2013) punkt 4. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Copyright Acts 1876, [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 11.12.2013) punkt 4. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Imperial Copyright Act (1870), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 10.11.2013), punkt 6. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Imperial Copyright Act (1870), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 10.11.2013), punkt 5. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Imperial Copyright Act (1870), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 10.11.2013), punkt 5. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Imperial Copyright Act (1870), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 11.12.2013), punkt 2. [przypis autorski]

F. Kawohl (2008), Commentary on the German Imperial Copyright Act…, punkt 5. [przypis autorski]

F. Kawohl, The Berlin Publisher Friedrich Nicolai and the Reprinting Sections of the Prussian Statute Book of 1794, [w:] R. Deazley, M. Kretschmer, L. Bently [red.] Privilege and Property. Essays on the History of Copyright, s. 217–223; D. Saunders, Authorship and copyright, London 1992, s. 224. [przypis autorski]

F. Kawohl, The Berlin Publisher Friedrich Nicolai and the Reprinting Sections of the Prussian Statute Book of 1794, [w:] R. Deazley, M. Kretschmer, L. Bently [red.], Privilege and Property. Essays on the History of Copyright, s. 207, P. E. Geller, Must copyright be for ever caught between marketplace and authorship norms?, [w:] B. Sherman, A. Strowel, Of authors and origins. Essays on copyright law, Oxford 1994, s. 168. [przypis autorski]

F. Kawohl, The Berlin Publisher Friedrich Nicolai…, s. 229. [przypis autorski]

F. Kawohl, The Berlin Publisher Friedrich Nicolai…, s. 237. [przypis autorski]

F. Kawohl, The Berlin Publisher Friedrich Nicolai…, s. 239, Na temat Landrechtu Pruskiego por. szerzej: L. Górnicki, Rozwój idei praw autorskich, od starożytności do II wojny światowej, Wrocław 2013, s. 135. [przypis autorski]

Flamen dialis — Kapłan Jowisza. [przypis autorski]

flaszkomyj — aptekarz. [przypis autorski]

flats ghost — widmo nizin. [przypis autorski]

F. M. Scherer, podaję za: M. W. Carroll, The Struggle for Music Copyright, „Villanova Law/Public Policy Research Paper” No. 2005-7, http://ssrn.com/abstract=687963, (dostęp 11.03.2014), s. 945. [przypis autorski]