Motyw: Światło

Błysnęło światło: — oby jeszcze błysło!

Nigdy tak szybko cień się nie prześliźnie

Od skrzydeł ptaka po wodnej płaszczyźnie.

I nim zwróciłem oczy pytające

Na mego mistrza, to światło wschodzące

Ponad wodami rosło coraz wyżej;

Naprzód zbielały oba światła końce,

Skąd potem inna białość błysła niżej.

Mistrz stał w milczeniu z pochylonym czołem:

Z pierwszej białości gdy skrzydła wybłysły,

Z drugiej gdy szata mignęła rozwiana,

Poznał żeglarza po białej sukience

I woła: «Klękaj, padaj na kolana,

Patrz, boży anioł! składaj obie ręce,

Odtąd z niejednym spotkasz się aniołem.

Patrz, jak ludzkimi on gardzi przemysły,

Bez żaglu, wiosła, tylko skrzydeł dwoje,

A do tych brzegów płynie z tak daleka!

Prosto ku niebu wzniósł skrzydeł oboje,

Patrz, jakim piórem świeci przeźroczystym,

Krając powietrze pierzem wiekuistym,

Co się nie zmienia jako włos człowieka».

Już ptak niebieski, widzę, skrzydłem błyska,

Migoce ku nam piórami jasnemi,

Aż moje oczy, znieść nie mogąc z bliska

Takiego blasku, opadły ku ziemi.

Wiemy tylko. To wiemy: w ostatnim śnie cierpienia

jest dom rzeźbiony w słońcu, a pod nim ciepła ziemia,

i tam strumieniem jasnym jak przezroczystym mieczem

odbici — rozpoznamy twarze ciągle człowiecze.

I wtedy jak dzban — światłem

zapełnia się i szkląca

przejmuje w siebie gwiazdy

i biały płyn miesiąca.

Przez ciała drżący pryzmat

w muzyce białych iskier

łasice się prześlizną

jak snu puszyste listki.

Oszronią się w nim niedźwiedzie,

jasne od gwiazd polarnych,

i myszy się strumień przewiedzie

płynąc lawiną gwarną.

Aniołowie, aniołowie biali,

o! przyświećcie blaskiem skrzydeł swoich,

by do Pana trafił ten zgubiony

i ten, co się oczu podnieść boi,

i ten, który bez nadziei czeka,

i ten rycerz w rozszarpanej zbroi,

by jak człowiek szedł do Boga-Człowieka,

Tańczą panowie niewidzialni

«na moście w Awinion».

Zielone, staroświeckie granie

jak anemiczne pąki ciszy.

Odetchnij drzewem, to usłyszysz

jak promień — naprężony ton,

jak na najcieńszej wiatru gamie

tańczą liściaste suknie panien

«na moście w Awinion».

W drzewach, w zielonych okien ramie

przez widma miast — srebrzysty gotyk.

Wirują ptaki płowozłote

jak lutnie, co uciekły z rąk.

W lasach zielonych — białe łanie

uchodzą w coraz cichszy taniec.

Tańczą panowie, tańczą panie

«na moście w Awinion».

Bywają zmierzchy wielkie, gdy po dziennych gwarach

Miasta mrą… gdy gołębie posną w gołębniku…

Mrą cicho, wolno, w sennie bijących zegarach

I jaskółek niebieskich na dzwonnicy krzyku…

A wtedy się nad nimi światła zapalają:

Czuwalne dobre światła, jako siostry wierne.

I latarnie wędrują w mgłę staja za stają,

I szara droga płynie przez pola niezmierne;

Kwiaty się po ogrodach zatuliły drżące,

By słyszeć, jak w ten wieczór stare miasto kona,

Bo wiedzą — że w nim oczy otwarły na słońce.

A potem światła gasną i śród nocy łona

Stare mury oddają Bogu wierne duchy

Cicho, łagodnie, jako poczciwe staruchy…

Wiem, że ból — to jedyny herb na tym padole,

Którego nie poruszą piekła ani nieba,

I że, by mą mistyczną upleść aureolę,

Na to wszystkich stuleci, wszech globów potrzeba.

Lecz nieznane metale, perły z głębi morza,

Zatracone klejnoty Palmiry odwiecznej,

Cały ten skarb najdroższy, promienny jak zorza,

Byłby na jasny diadem mój niedostateczny.

Gdyż uwity on będzie z światłości przezroczej,

Czerpanej z pierwotnego ogniska promieni,

Z tych źródeł przenajświętszych, których ludzkie oczy

Są jedynie zwierciadłem nędznym, pełnym cieni

Możnaż wywołać światło z chmurnych niebios szczytów?

Rozedrzeć oponę mroku

Czarniejszego niż smoła, bez zmierzchów, bez świtów,

Bez gwiazd, bez błysków w obłoku?

Możnaż wywołać światło z chmurnych niebios szczytów?

Nadzieja, co błyszczała w zajazdu świetlicy,

Zdmuchnięta — zgasła na zawsze!

Bez księżyca, bez światła, złych dróg męczennicy

Znajdąż schronienie łaskawsze?

Ach, bies wszystko pogasił w zajazdu świetlicy!