- Ur.
- 10 lipca 1871 w Paryżu
- Zm.
- 18 listopada 1922 w Paryżu
- Najważniejsze dzieło:
- W poszukiwaniu straconego czasu
Pisarz fr., którego cykl powieściowy, W poszukiwaniu straconego
czasu, uważny jest za przełomowy dla prozy XX wieku.
Właściwym tematem obejmującego siedem tomów dzieła Prousta jest
czas i możliwość jego ,,odzyskania" dzięki pamięci - jednak nie przez
świadome opracowanie intelektualne, ale poddanie się mimowolnemu
wspomnieniu (legendarne działanie magdalenki namoczonej w herbacie) i
utrwalenie życia poprzez sztukę. Powieść zawiera przy tym obserwacje
obyczajowe, refleksje o sztuce, impresje na temat krajobrazów, miejsc
i sposobu ich postrzegania oraz wnikliwe portrety psychologiczne,
których sens i wartość nie wyczerpuje się jednak w odkryciu
psychologicznych uwarunkowań postaci, wpisując się w szerszą opowieść
o pracy pamięci, a tym samym przekraczając formułę powieści
psychologicznej.Pierwsza większa publikacja Prousta, zbiór artykułów ,,Les Plaisirs
et les Jours" (1896) nie została przyjęta przychylnie przez krytykę,
zaś pierwszy tom ukończonego już cyklu W stronę Swanna (1913) nie
wywołał właściwie żadnej reakcji. Za życia autora, który tymczasem
zyskał pewne uznanie w świecie literackim, ukazały się jeszcze tomy:
W cieniu zakwitających dziewcząt (1919, nagroda Goncourtów),
Strona Guermantes (1920 cz. 1, 1921 cz. 2) oraz Sodoma i Gomora
(1921 cz. 1, 1922 cz. 2). Ostatnie lata życia Proust, cierpiący od
dzieciństwa na astmę i prawdopodobnie silną alergię, spędził w
odosobnieniu w swoim paryskim mieszkaniu, pracując nocami. Dzieło jego
życia, stanowiące całość już w 1911 r., było z czasem uzupełniane, a
ostatnie tomy nie zostały dopracowane przez autora. Po jego śmierci
ukazały się dopełniające cykl powieści: Uwięziona (1923), Nie ma
Albertyny (1925; tom posiada dwie różne wersje zakończenia) i ,Czas
odnaleziony (1927), a także nieukończona (porzucona ok. 1901 r.)
powieść zawierająca prototypy wielu postaci i wątków Jan Snateuil
(1952).
