Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Jan Kiliński, Pamiętnik

Pobieranie e-booka

Wybierz wersję dla siebie:

.pdf

Jeśli planujesz wydruk albo lekturę na urządzeniu mobilnym bez dodatkowych aplikacji.

.epub

Uniwersalny format e-booków, obsługiwany przez większość czytników sprzętowych i aplikacji na urządzenia mobilne.

.mobi

Natywny format dla czytnika Amazon Kindle.

Wiosną roku 1794 do magistratu warszawskiego dotarła przekazana w tajemnicy przed Moskalami przesyłka. W Krakowie ogłoszono akt powstania narodowego i proklamowano Tadeusza Kościuszkę jego Najwyższym Naczelnikiem. Przesłanemu dokumentowi towarzyszył list wzywający do przeprowadzenia powstania w Warszawie. Na utajnionym posiedzeniu radny Jan Kiliński, zamożny mistrz szewski, bezskutecznie nakłaniał kolegów do udzielenia wsparcia Kościuszce. Niedługo potem został zaproszony na spotkanie grupy konspiratorów. Jak się okazało, byli to sami oficerowie, Kilińskiemu na czas insurekcji warszawskiej przypadła rola dowodzenia ludem.

Zamiar spisania relacji z wydarzeń historycznych, w których brał udział, Jan Kiliński podejmował dwukrotnie. Na pierwszy pamiętnik, powstały na świeżo w rosyjskim więzieniu, prezentowany w niniejszym wydaniu, składają się trzy części. W pierwszej opowiada o przygotowaniach do insurekcji, szczegółowo opisuje dwudniowe walki i kończy ją na zwycięstwie powstania w Warszawie. Część druga rozpoczyna się pół roku później, pod koniec powstania, kiedy już jako pułkownik, wysłany do Poznania, został pojmany przez Prusaków i wydany Rosjanom. Jej bezpośrednią kontynuacją jest część trzecia, opowiadająca o jego losach w niewoli rosyjskiej.

Relacja Kilińskiego należy w polskim pamiętnikarstwie do tekstów szczególnych. Autor, który przybył do stolicy z małego miasteczka, nie miał wykształcenia ani obycia z literaturą, opowiada tak, jak myśli i mówi. Buduje długie, rozbudowane zdania, na ogół złożone ze zdań przyłączanych spójnikiem „więc”, zrozumiałe co do sensu i intencji, choć nierzadko niepoprawne gramatycznie, z błędami w mowie i piśmie. Te charakterystyczne cechy pamiętnika, zapis autentycznej, żywej mowy autora, zachowano, dla ułatwienia lektury wprowadzając jedynie podział na krótsze zdania.

Do pamiętnika dołączono w tym wydaniu trzy dokumenty: 1) zapis z przesłuchania Jana Kilińskiego w więzieniu w Petersburgu, zawierający przede wszystkim wyjaśnienie przyczyn powstania, relację ze skazania i stracenia zdrajców po zwycięstwie insurekcji w Warszawie oraz późniejszego samosądu dokonanego na wywleczonych z więzień zwolennikach Targowicy; 2) zaświadczenie królewskiego szambelana, Wiktora Kotowskiego, wydane w roku 1818 na prośbę Kilińskiego i stwierdzające jego starania o uspokojenie wzburzonego ludu po wygranym powstaniu, a także 3) testament Kilińskiego.

Ta książka jest dostępna dla tysięcy dzieciaków dzięki darowiznom od osób takich jak Ty!

Dorzuć się!

O autorze

Jan Kiliński
Jan Kiliński, Mathiasrex, domena publiczna

Jan Kiliński

Ur.
1760 r. w Trzemeszno
Zm.
28 stycznia 1819 w Warszawie
Najważniejsze dzieła:
Pamiętniki Jana Kilińskiego, szewca, a razem pułkownika 20 regimentu piechoty, Drugi pamiętnik, nieznany, o czasach Stanisława Augusta

Mieszczanin, jeden z przywódców insurekcji warszawskiej podczas powstania kościuszkowskiego, pamiętnikarz. Z zawodu szewc, około roku 1790 osiadł w Warszawie, w roku 1788 uzyskał w cechu tytuł mistrza szewskiego. W latach 1792 i 1793 był radnym miejskim, po ogłoszeniu powstania kościuszkowskiego zaangażował się w spisek powstańczy, stanął na czele ludu podczas walk o oswobodzenie stolicy. Po zwycięstwie wszedł w skład powstańczej Rady Zastępczej Tymczasowej, następnie pełnił funkcję zastępcy radcy Rady Najwyższej Narodowej. W lipcu 1794, mianowany przez Kościuszkę pułkownikiem milicji mazowieckiej, zorganizował 20 regiment pieszy koronny, walczył w obronie Warszawy przed oddziałami pruskimi. Pod koniec powstania wysłano go z misją zorganizowania zrywu powstańczego w Poznaniu, gdzie został pojmany przez Prusaków. Przewieziony do Warszawy i wydany Rosjanom, został uwięziony w twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu, gdzie spisał dla Juliana Niemcewicza swój pierwszy pamiętnik. Zwolniony w roku 1796, zamieszkał z rodziną w Wilnie, gdzie brał udział w konspiracji, za co ponownie go uwięziono i wywieziono w głąb Rosji. Około roku 1798 powrócił z niewoli i wrócił do wykonywania zawodu. W okresie Księstwa Warszawskiego objął funkcję radnego Warszawy. W ostatnich latach życia spisał drugi, obszerniejszy i bardziej szczegółowy pamiętnik.