Footnotes

à des douleurs infernales (fr.) — do piekielnych cierpień. [przypis redakcyjny]

à trois rubis (fr.) — na trzy rubiny. [przypis redakcyjny]

A bas la calotte! (fr.) — precz z klerem! [przypis redakcyjny]

Acte de resignation (fr.) — akt poddania się woli bożej. [przypis redakcyjny]

adieu (fr.) — do widzenia. [przypis redakcyjny]

admirować (z fr.) — podziwiać. [przypis redakcyjny]

agent de change (fr.) — ajent giełdowy. [przypis redakcyjny]

agréable (fr.) — przyjemny. [przypis redakcyjny]

Ah, ca!… (fr.) — Ach, tak!… [przypis redakcyjny]

Ah! comme je voudrais aller avec vous (fr.) — Ach, jakżebym chciała pojechać z panem. [przypis redakcyjny]

Ah, si seulement c'était possible (fr.) — Jeżeli tylko będzie to możliwe. [przypis redakcyjny]

Aimer c'est douter(…) (fr.) — kochać to wątpić o kimś drugim i o sobie samym, widzieć się kolejno wzgardzonym i zdradzonym. [przypis redakcyjny]

allez (fr.) — tu: naprzód; wykrzyknik poprzedzający wypicie łyka alkoholu. [przypis redakcyjny]

ansambl (z fr. ensemble) — scena zbiorowa. [przypis redakcyjny]

après nous le déluge (fr.) — dosłownie: „po nas [choćby] potop”, „po mojej śmierci niech się dzieje, co chce”, maksyma przypisywana Ludwikowi XV (a raczej powiedziała doń tak pani de Pompadour, chcąc go pocieszyć po klęsce poniesionej pod Rossbach). [przypis redakcyjny]

aprosz (daw., z fr.) — okop. [przypis redakcyjny]

aprosz (z fr. aproche: podejście, przybliżenie) — okopy, pozwalające podejść bliżej do obozu wroga. [przypis redakcyjny]

argot parisien (fr.) — gwara paryska. [przypis redakcyjny]

balance (fr.) — balansować, utrzymywać równowage; tu: rodzaj kroku w tańcu. [przypis redakcyjny]

balansować (z fr.) — tańczyć. [przypis redakcyjny]

balon captif (fr.) — balon na uwięzi, na linie. [przypis redakcyjny]

bandelet (z fr.) — właśc. bandolet, strzelba, rodzaj karabinka. [przypis redakcyjny]

bastiony (z fr.) — narożne umocnienia wałów fortecznych, wieże fortyfikacyjne. [przypis redakcyjny]

batyst (z fr. batiste) — delikatna, bardzo cienka, przezroczysta tkanina z lnu, bawełny lub jedwabiu; wykonywano z niej chusteczki oraz wytworną odzież. Nazwa pochodzi od imienia fr. wynalazcy z XIII w. Batiste Chambray. [przypis redakcyjny]

belle-mère (fr.) — teściowa. [przypis redakcyjny]

beluard (z fr.) — narożnik obronny, baszta. [przypis redakcyjny]

bizarre (fr.) — dziwaczny. [przypis redakcyjny]

blasfemować (fr.) — bluźnić. [przypis redakcyjny]

Bonjour (fr.) — dzień dobry. [przypis redakcyjny]

bon soir (fr.) — dobry wieczór. [przypis redakcyjny]

bourgeois (fr.) — mieszczanin, mieszczuch. [przypis redakcyjny]

Ça dépasse toute idée (fr.) — to przechodzi wszelkie wyobrażenie. [przypis redakcyjny]

ça (fr.) — to. [przypis redakcyjny]

Caroline, Caroline… (fr.) — Karolino, Karolino, weź swój kapelusz z kwiatami, swą niedzielną białą suknię i swe małe lakierowane pantofelki…” (popularna piosenka francuska). [przypis redakcyjny]

casemate (fr.) — sklepione i zabezpieczone przed pociskami pomieszczenie w fortyfikacji; stąd utworzono słowo: kazamaty. [przypis redakcyjny]

causerie (fr.) — rozmowa [raczej rozmowa w lekkim tonie, pogawędka; red. WL]. [przypis redakcyjny]

ce n'est pas mon fait (fr.) — to nie moja rzecz. [przypis redakcyjny]

ce pacte scellé, où l'âme s'est incorporé une autre âme (fr.) — przypieczętowany układ, w którym dusza wciela się w drugą duszę. [przypis redakcyjny]

Ce que femme veut, Dieu le veut (fr.) — czego chce kobieta, tego chce i Bóg. [przypis redakcyjny]

ces enfants ont trouve leurs mouchoirs, mais ils ont perdu leurs bonnes montres (fr.) — dzieci znalazły swoje chustki, ale zgubiły swoje dobre zegarki. [przypis redakcyjny]

ce sont des (fr.) — to są. [przypis redakcyjny]

C'est ça!… (fr.) — to tak!… [przypis redakcyjny]

c'est de la prison que j't'écris (…) a Saint Lazare (fr.) — Piszę do ciebie z więzienia, / mój biedny Hipolicie, / nie wiem sama, co mi się wczoraj stało / w czasie wizyty; / to jedna z chorób, których się nie dostrzega, / kiedy się zaczynają, / co nie przeszkadza, że dziś jestem z całą bandą / u Świętego Łazarza! [przypis redakcyjny]

c'est ennuyeux en diable (fr.) — to nudne do diabła. [przypis redakcyjny]

cest tout clair (fr.) — to jest całkiem jasne. [przypis redakcyjny]

chaîne (fr.) — łańcuch; tu: figura w kadrylu. [przypis redakcyjny]

chambres garnies (fr.) — pokoje umeblowane do wynajęcia. [przypis redakcyjny]

„Charivari” (fr.) — dosł.: kocia muzyka; tytuł ilustrowanego pisma satyrycznego, które wychodziło w Paryżu od 1832 r. [przypis redakcyjny]

chasse (fr.) — krok w tańcu. [przypis redakcyjny]

chauffeurs (fr.) — tak nazywano w okresie rewolucji 1789 r. bandytów, którzy, chcąc od swych ofiar wydobyć zeznania o ukrytych pieniądzach, przypiekali im stopy przy ognisku. [przypis redakcyjny]

chercheur de noises (fr.) — poszukiwacz zwady. [przypis redakcyjny]

cher cousin (fr.) — drogi kuzynie. [przypis redakcyjny]

ci-devant (fr.) — niegdyś, dawniej; podczas rewolucji francuskiej określenie umieszczane przed tytułami arystokracji. [przypis redakcyjny]

Comité du Salut public (fr.) — komitet zbawienia [ocalenia] publicznego. [przypis redakcyjny]

comte (fr.) — hrabia. [przypis redakcyjny]

Concierge (fr.) — dozorca. [przypis redakcyjny]

consommation (fr.) — najniższa obowiązująca konsumpcja, uprawniająca do zajęcia miejsca w restauracji czy kawiarni. [przypis redakcyjny]

coupé (fr.) — przedział w wagonie. [przypis redakcyjny]

Dans ces temps, Sire, de miséricorde du Seigneur (…) de votre Majesté (fr.) — w tych czasach miłosierdzia bożego, Najjaśniejszy Panie, złagodniała twarda granica między żywymi i umarłymi i duchy zmarłych, pomiędzy innymi duch cesarza Aleksandra, otaczają tron Waszej Cesarskiej Mości. [przypis redakcyjny]

deboszant (z fr.) — hulaka. [przypis redakcyjny]

dessous (fr.) — spodnia bielizna. [przypis redakcyjny]

dezabil (z fr.) — ranny albo nocny strój. [przypis redakcyjny]

Dieu dispose (fr.) — Bóg rozporządza. [przypis redakcyjny]

Dieu merci (fr.) — Bogu dzięki. [przypis redakcyjny]

Dis à ton ami, mon cher Alexandre (…) (fr.) — Powiedz swemu przyjacielowi, mój kochany Aleksandrze, że przyjmuję i że z głębi serca mówię „tak”, jeżeli moi rodzice się zgodzą — lecz pragnę bardzo rozmówić się z nim przedtem, bo mam w sercu tysiąc spraw. [przypis redakcyjny]

Dites-moi, chere madame (fr.) — Niech mi pani powie, droga pani. [przypis redakcyjny]

divination poétique (fr.) — proroctwo poetyckie. [przypis redakcyjny]

eh, bien (fr.) — no cóż. [przypis redakcyjny]

elegies amoureuses (fr.) — Elegie miłosne. [przypis redakcyjny]

Elle a de la chance… (fr.) — ma szczęście… takie, takie… takie nic. [przypis redakcyjny]

emeuta (z fr. emeute) — zbiegowisko, tumult, rozruch. [przypis redakcyjny]

Emmenez moi avec vous comme je voudrai (fr.) — niech mnie pan weźmie z sobą, jakżebym chciała itd. [przypis redakcyjny]

empire (fr.) — styl cesarstwa; styl architektury, mebli itp., rozwinięty najpierw we Francji na początku XIX w., w okresie panowania cesarza Napoleona I, nawiązywał do form sztuki Rzymu cezarów. W meblarstwie charakterystyczne były formy proste, przejrzyste, ozdoby z brązu, motywy orientalne. [przypis redakcyjny]

en pature spirituelle (fr.) — na pokarm duchowy. [przypis redakcyjny]

ensemble (fr.) — całość zespolona; [zespół, grupa; red. WL]. [przypis redakcyjny]

entrechat (fr.) — figura taneczna; skok ze skrzyżowaniem nóg. [przypis redakcyjny]

entre nous (fr.) — między nami (mówiąc). [przypis redakcyjny]

Ermitaż (z fr. ermitage) — pustelnia. [przypis redakcyjny]

esprit d'escalier (fr.) — odpowiedź przychodząca poniewczasie (dosł. „na schodach”); spóźniony dowcip. [przypis redakcyjny]

…et d'attendre en paix votre divin secours… (fr.) — „…i oczekiwać w pokoju Twej boskiej pomocy.” [przypis redakcyjny]

Et rien, rien ne pourra jamais vous consoler (…) (fr.) — I nic, nic nie potrafi nigdy Pana pocieszyć? Nic. [przypis redakcyjny]

Et s'il ne s'y trouve pas, à Francfourt (fr.) — A jeżeli go tam nie ma, w Frankfurcie. [przypis redakcyjny]

Exposition!… (fr.) — Wystawa!… [przypis redakcyjny]

fanfary (z fr.) — triumfalna melodia wygrywana na instrumentach dętych, blaszanych. [przypis redakcyjny]

Farceur (fr.) — komediant. [przypis redakcyjny]

faryna (z fr.) — mączka cukrowa. [przypis redakcyjny]

faryna (z fr.) — mąka. [przypis redakcyjny]

feeria (z fr.) — widowisko fantastyczne, teatralne lub skomponowane na sposób teatralny. [przypis redakcyjny]

festyn (z fr.) — zabawa. [przypis redakcyjny]

ftyżan (z fr. petits gens: służba domowa, czeladź dworska) — sługa, pokojowiec. [przypis redakcyjny]

galanteria (z fr.) — tu: dworność, elegancja względem pań. [przypis redakcyjny]

garson (z fr.) — kelner. [przypis redakcyjny]

haranga (z fr. harangue: przemowa) — uroczyste przemówienie. [przypis redakcyjny]

ideé orientale (fr.) — pomysł wschodni. [przypis redakcyjny]

Iles Britanniques (fr.) — wyspy brytyjskie. [przypis redakcyjny]

ils ont peche (…) (fr.) — zgrzeszyli, lecz niebo jest darem; kochali, i to jest pieczęcią przebaczenia. [przypis redakcyjny]

impossible (fr.) — niemożliwe. [przypis redakcyjny]

ineksprymabale (z fr.) — spodnie (wyraz przestarzały). [przypis redakcyjny]

ineksprymable (z fr. inexprimable: niewypowiedziany, niewypowiadalny) — spodnie; też: kalesony, majtki. [przypis redakcyjny]

Jambon (…) jambon (fr.) — jambon (szynka) wymawia się podobnie jak: Jean Bond. [przypis redakcyjny]