Przypisy

senat mógł odjąć, aby tak rzec, republikę rękom ludu przez mianowanie dyktatora, przed którym władca pochylał głowę i najbardziej ludowe prawa milkły — jak na przykład te, które pozwalały odwołać się do ludu od zarządzeń wszystkich urzędników. [przypis autorski]

senat przezwał cię już boską (…) — Po łacinie: Diva; zwyczajnie wyrokiem senatu imperatorowie i żony ich stawali się bogami: stawiano im posągi, świątynie. Dlatego tylu chrześcijan ginęło, że nie chcieli rzucać kadzidła na ołtarz palący się przed obrazami cezarów. Antionus, ulubieniec Adriana po śmierci zapisany został w regestr bogów za Senatuskonsultem i z wolą Adriana. [przypis autorski]

Seneca, którego Tertulian zowie „często naszym” — saepe noster Seneca, Tertulian [O duszy (De anima) XX, 1, cytując Seneki O dobrodziejstwach]. [przypis autorski]

Seneca (…) pisze, że (…) przesądna wiara żydowska, takie czyni postępy we wszystkich krajach, że zwyciężeni prawo narzucają zwycięzcom — cytowany przez S. Augustyna, de Civitate Dei, l. 6, c. 11 [chodzi o cytat z pracy Seneki De Superstitione, zawarty w dziele Augustyna Państwo Boże, w księdze (łac. liber) VI, rozdziale (capitulus) 11]. [przypis autorski]

Seneka w listach (…) odezwał się za niewolnikiem — Epistolae 47 [Listy moralne do Lucyliusza]. [przypis autorski]

Seneka zostawił nam w swych listach wyborny obrazek (…) Najrozmaitsze, pisze on (…) otaczają mnie hałasy… — Seneka, Epistolae 56. [przypis autorski]

¿Seniora, esta usted de Suecia? (hiszp.) — Czy pani jest ze Szwecji? [przypis autorski]

sentencją o najwznioślejszej głębi — wyrazy Hegla w gazecie heglowskiej, vulgo w „Rocznikach literatury naukowej” („Jahrbücher der wissenschaftlichen Literatur” [Nazywają się właściwie: „Jahrbücher für wissenschaftliche Kritik”; przyp. tłum.], 1827 nr 77). W oryginale jest tylko: profundidades y sentencias. [przypis autorski]

S entrassi 'ndru paradisu santu, santu… (kors.) — Gdybym wszedł do świętego, świętego Raju i nie znalazł tam ciebie, opuściłbym go (Serenata di Zicaro). [przypis autorski]

serce tkliwe jest mu przewodnikiem w nauce… — ibid., s. 63. [przypis autorski]

serebczyna — czy nazwana od „srebra”, czy raczej od litewskiego sebrynaj: przez połowę (danina połowiczna), pozostaje rozwiązać. [przypis autorski]

serie podzielić można na dwie, grupy: serie postępowe i serie przemienne. (…) Następstwo pokoleń uwidacznia się z szczególną dobitnością w historii serii, zwłaszcza serii przemiennych — F. Mentré, Les générations sociales, 1920, s. 247. [przypis autorski]

serwal — szare zwierzę wielkości rysia z rodzaju kotów. [przypis autorski]

Serwiusz Tuliusz wyrzekł się sądzenia spraw cywilnych: konsulowie nie sądzili ich również, chyba w bardzo rzadkich wypadkach — Często trybuni sądzili sami; nic ich bardziej nie zohydziło. [przypis autorski]

sestiere (wł.) — dzielnica wenecka. [przypis autorski]

setek tysięcy dzieci pozbawionych ciepła rodzinnego, matki… — H. Bobińska, op. cit. [przypis autorski]

[se] — tu kawałek papieru wydarty. [przypis autorski]

Sewer zmienił te prawa — Sewer przesunął czas zarządzeń prawa papiańskiego na dwadzieścia pięć lat dla mężczyzny, a dwanaście dla dziewcząt. [przypis autorski]

sflażony — zabłocony, zaszargany. [przypis autorski]

S. Frith, Copyright and the music business, „Popular Music”, Volume 7, Issue 01, January 1988, s. 57. [przypis autorski]

S. Frith, Copyright and the music business, „Popular Music” / Volume 7 / Issue 01 / January 1988, s. 57. [przypis autorski]

S. Górski, Z dziejów cenzury w Polsce. Szkic Historyczny, Warszawa 1906, s. 3. [przypis autorski]

S. Gołąb, Ustawa o prawie autorskim z dnia 29 marca 1926 r. z materiałami, Warszawa 1928, s. 27. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa…, s. 35. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda [red.], Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973, s. 41. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973, s. 36. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973, s. 45. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973, s. 46. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973, s. 65. [przypis autorski]

S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszwa 1973, s. 40. [przypis autorski]

Shan-in-Shan — król nad królami, jedno z niezliczonych, patetycznych określeń władcy Persji. [przypis autorski]

Sheldon Et Al. v. Metro-Goldwyn Pictures Corporation Et Al. 81 F.2d 49 (1936) http://h2o.law.harvard.edu/collages/4600, (dostęp 28.06.2014). [przypis autorski]

siąpawica — drobny a gęsty deszcz z mgłą. [przypis autorski]

Sia di lungo! — Prosto przed siebie! (po włosku, tj. po wenecku). [przypis autorski]

sianowanie — koszenie siana. [przypis autorski]

siarowy — ładny, zgrabny. [przypis autorski]

Siciński? i w Upicie? — Siciński, poseł upicki na sejmie (r. 1652), pierwszy dał przykład zerwania obrad, użyciem bezprawnym veto, przez co władzę królewską do reszty osłabił, a kraj gminowładztwem szlacheckim zawichrzył. Jest podanie, że gdy wracał do domu okryty przekleństwem ziomków, na samym progu zginął od pioruna. Kilka lat temu pokazywano w Upicie dawnego, ale dobrze zachowanego trupa, który pod imieniem Sicińskiego, włóczony od dziadów kościelnych jako osobliwość, był igraszką miasteczka. [Podobno do końca XIX w. pokazywano, złożone w upickim kościele, zmumifikowane zwłoki Sicińskiego. Red. WL]. [przypis autorski]

Sieczże Szwedów, siecz (…) Jeśliś dobry chłop. — pieśń tę, pt. „Przydumek panom Francuzom”, śpiewano pod Mątwami [w bitwie pod Mątwami (dziś dzielnica Inowrocławia) w 1666 r. rokoszanie Lubomirskiego pokonali wojska Jana Kazimierza; Red. WL]. [przypis autorski]

Siedemdziesięcioletni starzec ma umysł tak żywy i otwarty… — Doktor Tolozan umarł przed dwoma laty. [przypis autorski]

siedem razy po dziesięć śniegów i jeszcze trzy śniegi — śnieg to rok; siedemdziesiąt trzy lata. [przypis autorski]

Sienkiewicz, pisząc Ogniem i mieczem (…) zasługiwałaby tylko na miano »Biernej Polski« — S. Kołaczkowski, Rekonesans. Księga zbiorowa ku czci Ignacego Chrzanowskiego, Kraków 1936, s. 71. [przypis autorski]

Sieyès' report…, ch. 1 p. 12, artykuł XIV. [przypis autorski]

Sieyès' report…, ch. 1 p. 2, [przypis autorski]

Sieyès' report…, ch. 1 p. 3. [przypis autorski]

Sieyès' report, Paris (1790), [w:] Primary Sources on Copyright (1450–1900), red. L. Bently, M. Kretschmer, www.copyrighthistory.org, (dostęp 15.02.2014), ch. 1 p. 2. [przypis autorski]

signori — signori nazywa się potomków feudalnych panów na Korsyce. Między rodzinami signori a „kapralami” istnieje współzawodnictwo co do szlachectwa. [przypis autorski]

signum de coelo (łac.) — znak z nieba. [przypis autorski]

sikora — zegarek. [przypis autorski]

,siła idei — to siła życiowa ludzi żyjących dla niej, stwarzających ją, stwarzających samych siebie (…) Rozum, nasz ludzki rozum ukazuje się nam dziś jako przypadek, wytworzony przez irracjonalną moc życia. Czy zdoła się on uczynić prawem? — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 465. [przypis autorski]

siła i odwaga jednej płci wskazywały, iż ma zostać podporą i obrońcą drugiej, nasze prawa są do tego dostosowane — Prawa zwalniały kobiety z wszelkich ciężkich prac. [przypis autorski]

siłami wszystkimi uczepiły się ziemi i nie chcą słyszeć o niczym innym… — Mgr. Baunard, op. cit., s. 418. [przypis autorski]

Siła przed prawem — kiedy tom Dziennika zawierający wspomnienia z r. 1870 ukazał się w r. 1890, dał on powód do nader ostrej wymiany słów między Benonem a Goncourtem. [przypis autorski]

siła twórcza (…) ogniem bożym, łaską bożą, zdolnością, geniuszem, talentem, inspiracją itp. — Miriam [Z. Przesmycki], Harmonie i dysonanse, „Świat” 1891, s. 20. [przypis autorski]

silentium (łac.) — milczenie. [przypis autorski]

simplex servus Dei — zwykły sługa Boży (łac.). [przypis autorski]

Simum, wiatr pustyni, śmiertelny wszystkiemu co tchem swoim owionie. Poeci wschodni wiele o nim piszą, i różne mu dają nazwiska. [przypis autorski]

Sine arte luxuria est bestialis et vita odiosissimum taedium — „Bez sztuki zmysłowość jest bestialstwem, a życie nienawistną nudą”. [przypis autorski]

Siradia — Sieradz, w dzis. gub. kaliskiej, na lewym brzegu Warty. [przypis autorski]

Sit nomen Domini benedictum — niech Imię Boże będzie błogosławione (łac.). [przypis autorski]

Sit tibi terra levis — Formuła, którą umarłych żegnali Rzymianie, odchodząc od stosu lub od urny. Zwykle nawet te słowa pisano na każdym nagrobku: „Ziemia niechaj ci lekką będzie”. [przypis autorski]

siurpryz (z ros.) — niespodzianka. [przypis autorski]

siwucha — nieoczyszczona wódka. [przypis autorski]

skąd się bierze zacietrzewienie prof. Kucharskiego w tej materii? Sądzę, że z owego błędu, który popełnił w książce Fredro i komedia obca (str. 231 i nast.), suponując, że zmiana zakończenia przez Fredrę w wydaniu z r. 1839 była faktem dokonanym — Prof. Kucharski jeszcze w ostatnim swoim artykule stara się rzecz zaciemnić, nazywając owo swoje wyrażenie „nie bardzo zrozumiałem”. Pytam się, czy może być coś zrozumialszego, niż zdanie: „redakcja definitywna ukazała się dopiero w drugim wydaniu (r. 1839)”? [przypis autorski]

Skądże mogła wypływać ta nienawiść do kontuszów (…) jeśli nie z przekonania, że tylko demokratyczna, ludowa Polska może mieć przyszłość przed sobą — por. Spasowicz: Historia literatury polskiej, wydanie 1885. [przypis autorski]

skaczaniały — zdrętwiały. [przypis autorski]

skałdunił się — zachmurzył się. [przypis autorski]

skamieniałe napięcie, (…) dynamizm tragiczny rzeźby, jaki odnajduje Brzozowski u Michała Anioła, z Polaków u Dunikowskiego — S. Brzozowski, Idee, s. 428. [przypis autorski]

skamracić — spoufalić. [przypis autorski]

skandal finansowy — pieniężny, — finanse — dochody, skarb, stan majątku. [przypis autorski]

skapcieć — zmarnieć. [przypis autorski]

skapujesz — zrozumiesz. [przypis autorski]

Skarbiec kościelny (…) posiada (…) dwoje dużych złotych zausznic (…) — obacz: Kronikę Kościoła w rękopiśmie. [przypis autorski]

Skarbiec pościelny (…) posiada (…) czterdzieści dziewięć sztuk rozmaitych kosztowności ze złota (…) — obacz: Dzieje dobroczynności, rok III, s. 1281. [przypis autorski]

Skargę głosem, a klątwę wzrokiem cisnął w słońce (…) I tę skargę i klątwę, co z ust ludzkich bucha pełnych rozpaczy, przestrzeń pochłonęła głucha — K. Tetmajer, Poezje, wyd. I, Kraków 1891, s. 17 (Fragment). [przypis autorski]

Skazanie Norfolka — Izba Parów, nie przesłuchawszy więźnia, nie zarządziwszy śledztwa, nie zbadawszy świadków, skazała go i przesłała wyrok Izbie Gmin. Pokorna Izba Gmin usłuchała jego (króla) rozkazu; król zaś, zatwierdziwszy wyrok przez specjalną komisję, wydał rozkaz, aby stracenie Norfolka odbyło się 29 stycznia (następnego dnia) rano. [Hume, Historia Anglii, tom III, str. 306]. [przypis autorski]

skazani są na śmierć głodową, bo odebrano im kartki żywnościowe. Błądzą jeszcze po ulicach… — ibid., s. 76. [przypis autorski]

skazano także kanclerza Horna z żoną, synem i dwiema córkami, oraz „wiele innych znakomitych osób, które przedtem do stołu z biskupem siadały” — por. Helbing-Bauer, op. cit., s. 226–7. [przypis autorski]

Skazany na dożywotnie więzienie […] żyje tutaj, posyłając do pism angielskich rozliczne artykuły — w rozprawach dotyczących zamachu Monmoutha nie znalazłem żadnej wzmianki o panu Rockstrongu. [przypis autorski]

Skiwski napisał o Przybyszewskim, że był jak ekspres międzynarodowy, na zaśniedziały dworzec polski wjeżdżający z całą Europą upakowaną w wozie bagażowym — J. E. Skiwski, Przewodnik, Stanisław Przybyszewski. Księga pamiątkowa. [przypis autorski]

Składał swe zjazdy żołdak zbuntowany (…) — Obrazki swawoli żołnierstwa wzięte ze Skargi: Nabożeństwo żołnierskie. [przypis autorski]

sklebota — zmąci. [przypis autorski]

sknarzyć — prosić dokuczliwie. [przypis autorski]

skobiecić się — przestać być panną. [przypis autorski]

skompanić się — spoufalić się. [przypis autorski]

skończyło się na tym, że w każdym narodzie propagowano inny Język Uniwersalny — Sławny filolog Curtius w dziele Janua linguarum aperta proponował między innymi, żeby jako jedyny język porozumiewania się Płazów zaadoptowano łacinę złotego wieku Wergiliusza. »Od nas zależy dzisiaj — wołał — czy łacina, ten język najdoskonalszy, najbogatszy w reguły gramatyczne i najlepiej opracowany pod względem naukowym, stanie się znów żywą i ogólnoświatową mową. Jeśli wykształcona ludzkość nie skorzysta z tej okazji, zróbcie to wy same, Salamandrae, gens maritima. Wybierzcie na wasz język ojczysty eruditam linguam Latinam, jedyny język godny tego, żeby nim mówił orbis terrarum. Nieśmiertelna będzie wasza zasługa, Salamandrae, jeśli wskrzesicie do nowego życia wieczny język bogów i herosów. Bowiem razem z tym językiem, gens Tritonum, przejmiecie kiedyś dziedzictwo panującego nad światem Rzymu«.

Natomiast pewien łotewski telegrafista imieniem Wolteras, razem z pastorem Mendeliusem wynaleźli i opracowali szczególny język dla Płazów, nazwany językiem pontyckim (pontic lang). Wykorzystali w tym celu elementy wszystkich języków świata, zwłaszcza narzeczy afrykańskich. Ów język pontycki rozszerzył się szczególnie w krajach północnych, niestety tylko wśród ludzi. W Uppsali powstała nawet katedra tego języka, ale spośród Płazów, o ile wiadomo, nie mówił tym językiem ani jeden. Prawdę powiedziawszy, najbardziej wśród Salamander przyjął się Basic English, który później stał się oficjalnym językiem Płazów.

[przypis autorski]

skonał w spoliarium — Spoliarium nazywało się miejsce obok każdego amfiteatru, do którego rzucano konających gladiatorów, z ran odniesionych na arenie. [przypis autorski]

Skoro bowiem jedna figura wyda mu się równą drugiej tylko na mocy jej znaku liczebnego — Istnieją dziś jeszcze ludy, które w braku większej ilości znaków, potrafią liczyć jeno do 20. [przypis autorski]

skoro Grekom nie stało już cnoty, podkopały one samą sztukę wojskową: wstępowano w szranki już nie po to, aby się kształtować, ale aby się psuć — …aut libidinosae./ Ledaeas Lacedaemonis palestras,/ Marcjal, lib. IV, epigr. 55. [przypis autorski]

skoro sztuka była zawsze symboliczna, przez to zaś osiągała trudną do określenia wieloznaczność — to rozróżnienie doskonale sformułował Conrad w liście do H. Clarka: „Dzieło sztuki bardzo rzadko jest ograniczone do jednego wyłącznego sensu i niekoniecznie zmierza do określonej konkluzji. A to dlatego, że im bardziej zbliża się do sztuki, tym więcej nabiera charakteru symbolicznego… Wszystkie wielkie kreacje literatury były symboliczne i w ten sposób zyskiwały na złożoności, potędze, głębi i pięknie”. Pisząc to, dorzuca Conrad, że nie ma na myśli „współczesnej szkoły symbolistów, która oznacza tylko pewną literacką procedurę”. (J. Ujejski, O Konradzie Korzeniowskim, Warszawa 1936, s. 208). [przypis autorski]

S. K. Papierkowski, Słowotwórcze neologizmy Bolesława Leśmiana, „Pamiętnik Literacki” 1962, z. 1, s. 143–180. [przypis autorski]

S. K. Papierkowski, Słowotwórcze neologizmy Bolesława Leśmiana, „Pamiętnik Literacki” 1962, z. 1, s. 171. [przypis autorski]

„skrajne” feministki — Tak nazywano je w przeciwstawieniu do feministek zrzeszonych w Polskim Stowarzyszeniu Równouprawnienia Kobiet, którego hasła wydawały się wówczas mniej fanatyczne i jednostronne i w zarządzie którego zasiadali męscy poplecznicy ruchu kobiecego. [przypis autorski]

S. Krimsky, Nauka skorumpowana, Warszawa 2006, s. 59. [przypis autorski]

Skrótowy opis ograniczenia prawa publicznego wykonywania utworów w prawie austriackim, kanadyjskim, niemieckim oraz szwedzkim można znaleźć w B. Varmer, Limitations on Peforming Rights,…, s. 91 i n. [przypis autorski]

skrzydlate rybki — Exocoetus volitans. [ptaszor jaskółczy, gatunek ryby promieniopłetwej, przedstawiciel tzw. ryb latających; red.WL] [przypis autorski]

Skrzyżowanie chętne lub niechętne typu osobowości z rodzajem dążeń pokolenia to jedna z najdonioślejszych obserwacji dotyczących dynamiki wewnętrznej pokolenia — próbą zastosowania i rozszerzenia tej myśli na wypadku szczególnie dobitnie ilustrującym takie skrzyżowanie, u jednego pisarza sprzeczne, u drugiego zgodne, jest moja rozprawa: „Pałuba” a „Próchno”, „Marchołt” 1937, R. IV, nr 1. [przypis autorski]

S. K. Sell, Private power, public law. The globalization of intellectual property rights, Cambridge University Press 2003, s. 2. [przypis autorski]

S. K. Sell, Private Power, Public Law. The Globalization of Intellectual Property Rights, Cambridge University Press 2003, s. 55. [przypis autorski]

skwater — osadnik amerykański. [przypis autorski]

Skworcow, po dokonaniu na rozkaz rządu rewizji jakiejś Czeka, napisał wstrząsający list do towarzyszy komunistów zakończony tymi słowy: „Towarzysze, to wszystko, na co patrzałem…” — Mielgunow, op. cit., s. 185–186. [przypis autorski]