Form: Liryka,
motif: Zwątpienie

Liryka X

Zwątpienie X

Zbudź się i pomyśl: skąd to zniechęcenie,
Skąd ta przedwczesna pogarda dla świata?
Dlaczego młody...
↓ Expand fragment ↓
Zbudź się i pomyśl: skąd to zniechęcenie,
Skąd ta przedwczesna pogarda dla świata?
Dlaczego młody duch twój nie wylata
W nieznane sobie promienne krainy,
W których panują zapał i marzenie?
Zbudź się! Czas jeszcze na walkę, na czyny,
Które jedynie odrodzić cię mogą.
↑ Hide fragment ↑
Władysław Bukowiński, Zbudź się!
I kiedy będę musiał dotknąć
miłosną ręką drzew tych samych,
położę na nich gniewną pięść...
↓ Expand fragment ↓
I kiedy będę musiał dotknąć
miłosną ręką drzew tych samych,
położę na nich gniewną pięść.
A kiedy nad mą samotnością
przyjdzie mi słowa jak kolana
radośnie zginać, sercu ufać
i słuchać echa, w którym głos
jak broń oddzwania albo kość
warga otworzy się jak lufa.
↑ Hide fragment ↑
Tadeusz Gajcy, Na progu
Prowadzisz mnie, czy tylko stoję
jak stoi drzewo pod przelotem
czystego nieba albo płomień
nad...
↓ Expand fragment ↓
Prowadzisz mnie, czy tylko stoję
jak stoi drzewo pod przelotem
czystego nieba albo płomień
nad krajem niebu niepodobnym?
Przemawiasz do mnie czy szyderczy
pociskiem godzisz, by zakrakał
pod nierozumnym moim sercem
jak kiedyś liść lub jak fujarka?
↑ Hide fragment ↑
Tadeusz Gajcy, Wezwanie
I wraz świadomość w ślad tych mąk,
Niby potworna żmija,
Ten swój oślizły pręży krąg...
↓ Expand fragment ↓
I wraz świadomość w ślad tych mąk,
Niby potworna żmija,
Ten swój oślizły pręży krąg,
W dusze się żądłem wpija.
Wpija się w duszę olbrzym wąż,
Ze swojej rad zdobyczy,
Wyrywa wszystką siły miąż
I syczy, syczy, syczy…
Syczy, że wieki ziemski lud
Wyprawiał swe wybrance
Do tych tajemnych życia wrót,
Na te zawrotne krańce.
I że już długich wieków wiek,
Wspinając się daremnie,
Upadał w przepaść słaby człek,
W jej nieprzejrzane ciemnie.
Że do padolnych tylko niw
Przyrosły byt człowieka:
Tu on kwitnący, tu on żyw,
Aż — końca się doczeka…
I syczy, syczy potwór–gad
Na tej przepastnej perci,
Że wszystko: człowiek, zwierz i kwiat
Podlega jednej śmierci.
Że śmierć nad wszystkim tron ma swój,
Owity w groźne cienie,
Że zmienia wszystko w rozkład, w gnój
I w mrok i w zapomnienie.
Tak syczy… syczy… na ten syk,
Wijący się u zboczy,
↑ Hide fragment ↑
Jan Kasprowicz, Nad przepaściami, I (Miriamowi)
Syn im bardziej w nauki się wdroży,
Czuje serce, jak na kłam się trwoży,
Jak...
↓ Expand fragment ↓
Syn im bardziej w nauki się wdroży,
Czuje serce, jak na kłam się trwoży,
Jak całego prawda w sieci wikła…
Głużą ludzie… i ksiądz proboszcz słyszy;
Woła Maćka: «Panie! odpuść grzechy,
Lecz ze syna nie macie pociechy!»…
Ojciec w gniewie pieni się i dyszy,
I śle pismo: «nie mojeś ty dziecko!»
A z rozpaczy umarło kobiecko…
↑ Hide fragment ↑
Jan Kasprowicz, Z chałupy, XXXVIII (Miał być księdzem...)
Pod baldachimem drzew,
W blasków słonecznych sieci,
Na barwnym, miękkim kobiercu
Traw, ziół i kwieci...
↓ Expand fragment ↓
Pod baldachimem drzew,
W blasków słonecznych sieci,
Na barwnym, miękkim kobiercu
Traw, ziół i kwieci:
Sen, cisza, ukojenie —
(Czy w naszym sercu?)
Wiatru nadpłynął wiew,
Szemrzą zbudzone liście,
Deszcz pyłów złocistych prószy,
Drżą kwiatów kiście:
Ruch, życie, upojenie —
(Czy w naszej duszy?)
↑ Hide fragment ↑
Stanisław Korab-Brzozowski, Pod baldachimem drzew
Bo losem ci przypadła ta żałobna dola,
Żeby spoglądać w siebie i pochłaniać siebie;
I...
↓ Expand fragment ↓
Bo losem ci przypadła ta żałobna dola,
Żeby spoglądać w siebie i pochłaniać siebie;
I nerwy twe się chwieją jak arfa Eola,
I niewiara w sny własne wiecznie cię kolebie.
Lecz śnij — śnij coraz wyższe cudy — wyższej siły —
I niech twe sny wciąż głębiej, trwalej i wnikliwiej
Wcielają się w twe nerwy, w twoją krew i żyły;
Tą krwią niech się jutrzejsze pokolenie żywi.
Śnij, a synowie twoi przyjdą na tę ziemię
Z tymi snami już we krwi falach nieświadomej,
I będzie to potężne — działające plemię,
W którego sercu żyją utajone gromy.
Nasze sny o tych orłach, kosach i kindżałach
Staną się dla nich siłą jakąś przyrodzoną,
O której się nie marzy w dziecinnych zapałach,
Lecz która bezustannie porusza nam łono.
↑ Hide fragment ↑
Antoni Lange, Swemu pokoleniu
I poklękli spóźnieni u niedoli swej proga,
By się modlić o wszystko, lecz nie było...
↓ Expand fragment ↓
I poklękli spóźnieni u niedoli swej proga,
By się modlić o wszystko, lecz nie było już Boga.
↑ Hide fragment ↑
Bolesław Leśmian, Trzy róże (cykl), Dwoje ludzieńków
Czy to — ty? — Już zmieniona, a jeszcze — ta sama?
Upewnij!… Wzrok mi słabnie… Podaj dłonią...
↓ Expand fragment ↓
Czy to — ty? — Już zmieniona, a jeszcze — ta sama?
Upewnij!… Wzrok mi słabnie… Podaj dłonią znak!
Nie ma znaków! Od dawna już w nic się rozwiały!
Nie ma żadnych upewnień! Nikt nie wierzy w nas!…
Zmilkły śmiechy w ciemnościach i płacze ustały.
↑ Hide fragment ↑
Bolesław Leśmian, Napój cienisty, Powieść o rozumnej dziewczynie (cykl), Pierwsza schadzka
Czemuśmy się zgodzili na brzemię pokory?
Na istnienia naszego — ból, krzywdę i strwon?
Czemuśmy nie...
↓ Expand fragment ↓
Czemuśmy się zgodzili na brzemię pokory?
Na istnienia naszego — ból, krzywdę i strwon?
Czemuśmy nie wyryli choćby kreciej nory,
By dać szczęściu — kryjówkę i nocleg, i schron?
Zaniedbaną pieszczotą chcemy zmóc rozpacze, —
Na ustach słów spóźnionych zbytecznieje gwar…
I płacz ciągle nas ściga, choć już nikt nie płacze, —
Bo i cóż nam zostało? — To jedno: twój czar!…
↑ Hide fragment ↑
Bolesław Leśmian, Dziejba leśna (tomik), Dziejba leśna, II, Prośba

Form: Liryka

No description.

Motif: Zwątpienie

Zwątpienie jest tu rozumiane jako kryzys światopoglądowy. Problematyka tego rodzaju pojawia się np. w Trenach Kochanowskiego („fraszka cnota”), jak też w tekstach pozytywistycznych i modernistycznych. Szczególnym przypadkiem jest tu kryzys wiary, który może dotyczyć jednostek lub zbiorowości (jak w III cz. Dziadów Mickiewicza; pieśni więźniów czy wielka improwizacja są tu znakiem zwątpienia i kryzysu religijnego, który pojawia się u ofiar prześladowania pod wpływem rozpaczy i doświadczenia zła).

Form: Liryka,motif: Zwątpienie

Form: Liryka

Motif: Zwątpienie

Form: Liryka,
motif: Zwątpienie