Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Twórczość
Cyprian Kamil Norwid
Żydowie polscy
Eliza Orzeszkowa
Kilka słów o kobietach
Handel bardziej jeszcze niż rzemiosła oddany jest na prowincji w ręce Izraelitów.
Jak każdy monopol...
Blaise Pascal
Myśli
Gdyby żydzi wszyscy uwierzyli w Chrystusa, mielibyśmy jeno świadków podejrzanych; a gdyby ich wytępiono, nie...
Icchok Lejb Perec
Opowiadania chasydzkie i ludowe
Nogami człowiek stoi na ziemi, głową sięga do niebios.
Wszystko zależy od tego, gdzie mieści...
Icchok Lejb Perec
Opowiadania chasydzkie i ludowe
Żyd spełniający „Ze śmieci podnosi biedaka” — podnosi swoje dążenia i pragnienia z ziemskiego błota i...
Pietro Aretino
Żywoty kurtyzan
Po prawdzie, do uległości jego żądaniom byłam tyleż skłonna, co Żyd do udzielenia pożyczki niepewnemu...
Pietro Aretino
Żywoty kurtyzan
Wiem ci ja dobrze, ile to czasem mogą nanieść oberżyści, pasztetnicy, woziwody i Żydowinowie; tych...
Pietro Aretino
Żywoty kurtyzan
To mi nasunęło myśl puszczenia pogłoski, iż wyjeżdżam na zawsze. Posłałam po znajomego Żydowina i...
Motyw: Żyd
Jest to motyw powiązany z innymi hasłami określającymi na naszej liście grupy stanowe w dawnym społeczeństwie (chłop, mieszczanin, szlachcic, ksiądz). Za jego pomocą zaznaczamy fragmenty, w których mowa o życiu, obyczajach i sposobie funkcjonowania Żydów w społeczeństwie. Żydzi pełnili wiele funkcji: sklepikarzy, karczmarzy, pośredników (zwanych dawniej „faktorami”), a także, mówiąc dzisiejszym językiem, zbierali surowce wtórne, skupując szmaty i złom. W czasach, w których nie było banków, Żydzi udzielali kredytów i prowadzili instytucje, które dziś nazywamy lombardami czy komisami. Wyspiański w Weselu ciekawie pokazał relacje między księdzem, Żydem, a chłopem (Czepiec).
Oczywiście Żydzi byli zarazem grupą odrębną narodowościowo i religijnie, a w społeczeństwie zajmowali miejsce wyznaczone poza główną hierarchią, pełniąc rolę jakby „drugiego mieszczaństwa”. Owa złożona sytuacja sprawia, że również w naszym zbiorze motyw ten jest wieloznaczny i wchodzi relację również z tematyką związaną z narodem, tradycją, religią (oraz motywami pokrewnymi, takimi jak pobożność, czy obrzędy). Staraliśmy się, żeby fragmenty zaznaczane z pomocą tego motywu były tymi o charakterze neutralnym; dla tych szczególnie silnie nacechowanych uprzedzeniem przeznaczyliśmy motyw antysemityzm.