Strona główna Katalog Motyw Oko

Motyw: Oko

Twórczość

powieść psychologiczna powieść fantastyczna Starożytność Średniowiecze Renesans Barok Oświecenie Romantyzm Pozytywizm Modernizm Dwudziestolecie międzywojenne Współczesność Aforyzm Dante Alighieri Hans Christian Andersen Jerzy Andrzejewski Krzysztof Kamil Baczyński Bajka Honoré de Balzac Baśń Charles Baudelaire Paweł Beręsewicz Tadeusz Boy-Żeleński Charlotte Brontë George Gordon Byron Miguel de Cervantes Saavedra Joseph Conrad Józef Czechowicz Deotyma Dialog Antonina Domańska Dramat Dramat romantyczny Dramat szekspirowski Dramat współczesny Elżbieta Drużbacka Dziennik Epika Epos Erotyk Esej Felieton Anatole France Fraszka Zuzanna Ginczanka Wiktor Gomulicki Stefan Grabiński Kenneth Grahame Jacob i Wilhelm Grimm Fryderyk Hebbel Paul Heyse E. T. A. Hoffmann Homer Horacy Hymn Roman Jaworski Franciszek Karpiński Jan Kasprowicz Komedia Ignacy Krasicki Zygmunt Krasiński Józef Ignacy Kraszewski Antoni Lange Bolesław Leśmian Jerzy Liebert Liryka List Antoni Malczewski Gustav Meyrink Tadeusz Miciński Adam Mickiewicz Michel de Montaigne Alfred de Musset Friedrich Nietzsche Cyprian Kamil Norwid Nowela Opowiadanie Eliza Orzeszkowa Pamiętnik Włodzimierz Perzyński Pietro Aretino Platon Edgar Allan Poe Poemat Poemat alegoryczny Poemat dygresyjny Poemat heroikomiczny Poemat prozą Jan Potocki Powiastka filozoficzna Powieść powieść dla dzieci i młodzieży powieść historyczna powieść obyczajowa Powieść poetycka Marcel Proust Bolesław Prus Kazimierz Przerwa-Tetmajer Stanisław Przybyszewski Przypowieść Władysław Stanisław Reymont Różne Rozprawa Maurycy Schlanger William Shakespeare (Szekspir) Henryk Sienkiewicz Juliusz Słowacki Sofokles Sonet Noemi Szac-Wajnkranc Mikołaj Sęp Szarzyński Tragedia Tragifarsa Traktat Voltaire (Wolter) Wiersz Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy) Bogdan Wojdowski Stanisław Wyspiański Stefan Żeromski Gabriela Zapolska Kazimiera Zawistowska

Motyw: Oko

Oko bywa lustrem (czy: oknem) duszy, w nim zapisują się przeżycia człowieka (takie jak np. długie cierpienie Cichowskiego z opowiadania Adolfa w III cz. Dziadów); bywa też, że ciska pioruny potępienia silniejsze niż słowa; bywa wreszcie okiem wewnętrznym, służącym wejrzeniu w przyszłość lub duchowemu, mistycznemu oglądowi spraw (jak oko Konrada w wielkiej improwizacji, czy księdza Piotra w widzeniu). Oko takie wybiega poza obraz doczesny, widzi istotę rzeczy. Patrzący w ten sposób może powiedzieć: ,,-Widzę./ -Gdzie?/ -Przed oczami duszy mojej" (Shakespeare, Hamlet).
Jednak i wśród rzeczy doczesnych oko potrafi patrzeć tak, że syntezuje obraz świata — takim jest oko melancholika w Marii Malczewskiego, patrzące na ukraińskie stepy:
,,Włóczy się wzrok w przestrzeni, lecz gdzie tylko zajdzie,
Ni ruchu nie napotka, ni spocząć nie znajdzie.
Na rozciągnięte niwy słońce z kosa świeci —
Czasem kracząc i wrona, i cień jej przeleci"

  • NIP: 952-187-70-87
  • KRS: 0000070056
  • REGON: 017423865
  • Numer konta: 75 1090 2851 0000 0001 4324 3317
Wolne Lektury to projekt prowadzony przez fundację Wolne Lektury.
MKiDN
Strona biblioteki Wolne Lektury powstała dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.