Kronika polska, litewska, żmudzka i wszystkiéj Rusi

Kronika polska, litwska, żmódzka i wszystkiej Rusi uchodzi za pierwszy drukowany zarys historii Europy Wschodniej.

Obejmuje wydarzenia do 1581 roku. Źródłami do jej stworzenia były przede wszystkim kroniki Jana Długosza, Macieja Miechowity oraz inne rękopisy, m.in. ruskie. Kronika zawiera szczegółowe dzieje Wschodniej Europy od jej legendarnych początków, aż do lat współczesnych autorowi. Przez długi czas była traktowana jako ważne źródło naukowe. To pozycja trudna w odbiorze, bo pisana archaicznym językiem, ale bez wątpienia ciekawa, pisana jest prozą, ale zawiera również fragmenty wierszowane.

Maciej Stryjkowski to to polski historyk, poeta i dyplomata, którego działalność i twórczość przypada na II połowę XVI wieku. Przebywał w dworach magnackich, służył w wojsku, a ostatecznie przyjął święcenia kapłańskie. Zasłynął jako autor historycznych kronik dotyczących losów polskich i litewskich.

Spis treści:

Księgi czwarte
1. Rozdział pierwszy
   1. Rozdział drugi. Macieja Osostewicyusza Stryjkowskiego O wywodzie sławnego narodu Ruskiego, Sławańskiego, Sarmackiego, a dla czego są nazwani Sławakami
   2. Rozdział trzeci. Macieja Stryjkowskiego Osostewicyusa o Białej i Czarnej Rusi, wschodnich, północnych i południowych narodach starożytnych, i ich xiążętach wielkonowogrodzkich, izborskich, pskowskich, biełojezierskich, kijowskich, łuckich, włodimirskich, wołyńskich, halickich, podgórskich, podolskich, etc.
   3. Rozdział czwarty. O starodawnych ceremoniach albo raczej szalenstwach ruskich, polskich, żmodzkich, litewskich, liflandzkich i pruskich obywatelów bałwochwalców i różność ich bogów fałszywych
Księgi ósme. Mindoph, Mendolph, Mendog albo Mindagos Ringoltowic, Wielki Xiądz, potym król litewski, żmodzki i nowogrodzki, roku zbawiennego 1240. Według Kronik Pruskich i Długossa, Miechoviussa, Cromera, etc.
2. Rozdział pierwszy
   1. Rozdział drugi. O koronaciej Mendogowej na Królestwo Litewskie, Żmodzkie, Kurlandzkie i Nowogrodzkie, roku 1252
   2. Rozdział czwarty. O zburzeniu raz po raz Mazowsza przez Litwę i Russaki roki 1262, i o ścięciu Semowita xiążęcia
   3. Rozdział piąty. Wojsiełk albo Wolstinik, syn Mendoga króla, będąc pierwej czerńcem Zakonu Ruskiego, z monasteru, jako Kazimirz Pierwszy Polski, na Wielkie Xięstwo Litewskie i Żmodzkie wybrany i podniesiony, roku 1264
   4. Rozdział szósty. O wtargnieniu Swarnowym z Rusią do Polski, i porażeniu jego przez Polaki, roku 1265
Księgi jedenaste, Giedymin, albo Gidzimin Witennowic, Wielki Xiądz Litewski, Żmodzki, Ruski, etc. roku 1315
3. Rozdział pierwszy
   1. Rozdział drugi. O szczęśliwym powodzeniu litewskim, porażeniu Krzyżaków, odjęciu Zmodzi z mocy niemieckiej, i o Ilgach, żmodzkim święcie, roku 1315
   2. Rozdział trzeci. O posiedzeniu i opanowaniu Włodimirskiego, Łuckiego, Kijowskiego, Xięstw i pobiciu xiążąt ruskich przez zwycięzcę Giedymina, roku 1319
   3. Rozdział czwarty. O założeniu Troków Starych i Wilna, przez Giedymina, roku 1321
   4. Rozdział piąty. O wojowaniu litewskich i żmodzkich ziem przez Xiążęta Rzeskie i Krzyżaki, a o zburzeniu Liflant aż do Rewla i Derptu, przez Litwę, o splądrowaniu Mazowsza i Dobrzynia, roku 1322
   5. Rozdział szósty. O spowinowaceniu Litwy z Polaki, a jako Władysław Łokietek, król Polski, syna swego Kazimierza w szescenaście leciech ożenił z xiężną Giedyminowną, roku pańskiego 1325
   6. Rozdział siódmy. O synach i córkach Giedyminowych i ich udzialech
Księgi dwanaste
4. Rozdział drugi. Olgierd Wielki Xiądz Litewski, Ruski, Krewski, Witebski i Podolski. Kiejstut, żmodzki, trocki i podlaski, Giedyminowcy. A jako się ojcowskiej śmierci Olgierd nad Prussaki pomścił, i trzech carzyków Tatarskich poraził, a Podole ku Litwie przywrócił. Roku 1330
Księgi trzynaste
5. Rozdział pierwszy. O Jagielle Olgierdowicu, Wielkim Xiędzu Litewskim, Krewskim, Witebskim, &c. Roku 1381
   1. Rozdział czwarty. O przyjachaniu Jagiełłowym do Krakowa, i koronaciej jego na Królestwo Polskie, roku 1386
   2. Rozdział szósty. Skirgajło Olgierdowic Wielki Xiądz Litewski, Żmodzki i Ruski
Księgi czternaste. Witołd Aleksander Kiejstutowic, Xiądz Litewski, Żmodzki i Ruski, roku 1392
6. Rozdział pierwszy
   1. Rozdział piąty. O wtorej wyprawie Witolda samego na Tatary Według Cromera, Długosza i Miechoviussa. Roku 1397
   2. Rozdział szósty. O śmierci Królowej Jadwigi, i o wtórym małżeństwie Jagiełłowym, a o potwierdzeniu paktów z Litwą i Witołdem, 1399
Księgi dziewiętnaste. O nieszczęśliwej bitwie Kazimirzowej z mistrzem Pruskim u Chojnic
7. Rozdział ósmy. O porażeniu wojska krzyżackiego przez Polaków i Tatarów litewskich pod Niessową i Puckiem
Księgi dwudzieste czwarte. O sławnym zwycięstwie nad 8000 tysięcy wojsk moskiewskich pod Orszą, przez Litwę i Russaki, z pomocą Polaków, roku 1514, Miesiąca Września dnia 8
8. Rozdział pierwszy
   1. Rozdział drugi. Bitwa sławna z Moskwą
   2. Rozdział trzeci
   3. Rozdział czwarty. O burzeniu ziem ruskich przez Tatary, i wojnie pruskiej
   4. Rozdział piąty. O koronacjej Zygmunta Augusta Wielkiego Xiędza Litewskiego na Królestwo Polskie roku 1530
   5. Rozdział szósty. O koronach i śmierci królowej Barbary Radziwiłłówny i sejmach: wileńskim i piotrkowskim, roku 1550