Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 453 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Wesprzyj!

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | dawne | francuski | grecki | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | japoński | łacina, łacińskie | mitologia grecka | niemiecki | potocznie | rosyjski | staropolskie | włoski

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 11027 przypisów.

hasło przechodzi już po raz drugi — wódz podaje hasło najbliżej stojącemu, ten sąsiadowi itd.; z ostatniego szeregu wraca potem znowu do pierwszej linii. [przypis tłumacza]

Ha, słusznie się stało… — nie należy przejmować się tą uwagą. Plautus dodaje na końcu te budujące słowa nie tyle z przekonania lub dla moralizowania (w które całkiem nie wierzy, zob. Plautus, s. 453 i nast.), ile ze względu na oficjalną opinię rzymską. [przypis tłumacza]

hasped — mowa po śmierci człowieka zasłużonego. [przypis tłumacza]

haszowes awejda — zbożny uczynek, zasługa. [przypis tłumacza]

Hatojroni reb Szymszon Zejw bereb Chaim Cwi hakojn tejn kowod latojro! Hatojroni reb Mojsze Jankow bereb Nachman Dob halejwi tejn kowod latojro! (hebr.) — „Uczony reb Szymszonie Zejwe, synu reb Chaima Cwi kapłana, oddaj cześć Torze! Uczony reb Mojsze Jankowie, synu reb Nachmana Dowa lewity, oddaj cześć Torze!”. [przypis tłumacza]

Haud (…) possit — Vergilius, Aeneida, XI, 154. [przypis tłumacza]

Haud (…) voto (łac.) — „Niejeden za nic w świecie nie powtórzy ślubów/ I modlitw swych publicznie: śmierć by wolał raczej” (Aulus Persius Flaccus, Satirae, II, 6; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

hauts-de-chausses — rodzaj krótkich spodni sięgających do kolan. [przypis tłumacza]

hawdala — dosł.: „odróżnienie”; modlitwa odmawiana nad winem w sobotę wieczór lub w wieczory ostatniego dnia świąt. Modlitwą tą żegnają Żydzi kończące się właśnie święto i „odróżniają” dzień świąteczny od dni powszednich. [przypis tłumacza]

hawdala — dosł. „odróżnienie”; modlitwa odmawiana w wieczór kończący sobotę, oddziela ona (czyli: odróżnia) świętość soboty od powszednich dni tygodnia. [przypis tłumacza]

Hawdala (Hawdołe) — błogosławieństwo odmawiane na zakończenie szabasu. [przypis tłumacza]

hawdala (hebr.) — dosł. oddzielenie; uroczysta modlitwa odmawiana w wieczór kończący szabat. [przypis tłumacza]

hawdala (hebr.) — uroczystość pożegnania soboty; słowo hawdala znaczy „odróżnienie, oddzielenie”; chodzi o odróżnienie soboty od dni powszednich. [przypis tłumacza]

hawdala — uroczystość pożegnania soboty; hawdala znaczy „odróżnienie”, chodzi o odróżnienie soboty od dni powszednich. [przypis tłumacza]

Ha! wszystko dręczy duszę nawykłą cierpienia (…) Gdy przyjaciel ból zada, sam łzy me osuszy — oba te wiersze wyjęte są z Hetmana Bourbon pióra pana de Guibert. [przypis tłumacza]

Hazlitt, William (1778–1830) — wybitny krytyk angielski z epoki romantycznej. [przypis tłumacza]

Hénault, [Charles-Jean] (1685–1770) — dygnitarz sądowy, poeta i historyk, który w ówczesnym życiu towarzyskim odgrywał wybitną rolę. Ścisłe węzły łączyły go aż do późnej starości z panią du Deffand. [w latach 1710–31 prezydent parlamentu; red WL]. [przypis tłumacza]

Heaven (ang.) — Nieba. [przypis tłumacza]

Hebron — Χεβρών, tak samo w LXX, „w Kirjat Arba, to jest w Chebronie”, בְּקִרְיַ֥ת אַרְבַּ֛ע הִ֥וא חֶבְרֹ֖ון (Rdz 23, 2, wedle ed. Cylkowa), dosł. „czteromieście”. Dziś el-Chalîl. [przypis tłumacza]

Hecquet, Filip (1661–1737) — należał do najwybitniejszych lekarzy francuskich i napisał szereg dzieł z zakresu terapii i higieny. [przypis tłumacza]

Hector (…) equo — Ovidius Tristia III, 11, 27. [przypis tłumacza]

Heere (…) zijn — po holendersku. [przypis tłumacza]

Hegemon — mówca ze stronnictwa macedonofilskiego, stracony razem z Fokionem; podobnie Pytokles. [przypis tłumacza]

Hegezyp — polityk, mówca, stronnik, autor mowy o Halonessos. [przypis tłumacza]

Heine sądził, że to matematyzowanie (…) jest manierą, a nie metodąHeine, Zur Gesch. d. Relig. itd., zweites Buch. [przypis tłumacza]

„Hej Pallado, miast zagłado!”, „O lutnio, w dal głos nieś!” — przykłady starych patriotycznych pieśni: pierwsza Lamproklesa (około 476 r.), druga jeszcze starszego Kekejdesa. [przypis tłumacza]

Hej, wrotna, otwórz! (…) — wiersze 1216–1225, podług tekstu Blaydesa, z tą różnicą, iż tłumacz wprowadził zamiast Wrotnego, Wrotną, oraz dwóch ludzi z tłumu, co, podług niego (tłumacza) zapatrywania, jest logicznym wypływem myśli Arystofanesa. [przypis tłumacza]

Hekubę suką Grecy nazwali — było podanie, że Hekuba, żona Priama, rozżalona wszystkimi nieszczęściami, jakie ją spotkały po zdobyciu Troi przez Greków, i rozszalała strasznym gniewem na swych wrogów, zamieniła się w końcu w zajadłą sukę. [przypis tłumacza]

Helike — miasto w Achai, zapadło się w morze podczas trzęsienia ziemi w 373 p.n.e. [przypis tłumacza]

Helikon — znane pasmo gór ze źródłem Hippokrene, które miało wytrysnąć pod kopytami skrzydlatego konia Pegaza; siedziba Apollina i Muz; na południe od Koronei. [przypis tłumacza]

Heliodor, ów zacny biskup (…) swą córkę — tj. utwór swój, zatytułowany Historie etiopskie. [przypis tłumacza]

Heliogabal (…) dawał się ciągnąć tygrysom (…) — Aelius Lampridius, Historia Augusta. [przypis tłumacza]

Heliopolis — zwane przez Egipcjan On, miasto w Górnym Egipcie, w pobliżu dzisiejszej wioski Matarije (10 km w kierunku wschodnio-północnym od Kairu). Nieznaczne ruiny; najstarszy obelisk egipski wysokości 20,27 m. Świątynia Oniasza (Bet-Chonio) została zbudowana w obwodzie heliopolitańskim w mieścinie Leontopolis, na ruinach przybytku bogini Bastet (Bubastis) w biblijnej ziemi Gosen (Starożytności, XIII, III, 1). Por. Pliniusz Historia naturalna V, 11. [przypis tłumacza]

heliopolitańskim — Ἡλιοπολίτης (N), Ἡλιουπολίτης (D). [przypis tłumacza]

Hellanodikowie — tak nazywano sędziów na igrzyskach olimpijskich. [przypis tłumacza]

Helvetius, Claude Adrien (1715–1771) — materialistyczny filozof epoki francuskiego oświecenia. Reprezentuje ów jej okres, który na podstawie sensualizmu (Voltaire) buduje etykę egoizmu jako własności przyrodzonej człowiekowi i pierwotnej. W pierwotnej pustce w człowieku tkwi tylko egoizm żądny zmysłowych uciech, który jako przyrodzony musi być także normą całego postępowania człowieka, uczy Helvetius. Cnoty zaś są tylko zmodyfikowanym i przystosowanym egoizmem. A całe poznanie wypływa tylko z wrażeń zmysłowych: przypadkowe wrażenia świata zewnętrznego zapisują tabulam rasam i od nich zależy wewnętrzny ustrój człowieka. Widzimy tu wpływ Locke'a, moralistów angielskich i Hume'a, widzimy sensualizm i woluntaryzm: ten egoizm jest właściwie żądzą życia (Wille zum Leben). Harmonizuje to doskonale z filozofią Schopenhauera, który również w ten sposób określa egoizm (zob. § 14. O podstawie etyki: „egoizm, tzn. żądza bytu i dobrobytu”. Człowiek jako uprzedmiotowienie (Objectivation) ślepej woli, mówi Schopenhauer, pragnącej tylko życia, musi być rdzennie egoistyczny. Wynika to z metafizycznej natury woli, która jest tylko jedna, a w każdym człowieku zawarta niepodzielnie. Jako Ἑν καὶ πᾶν, nie może się dać zniszczyć: bo gdyby jeden człowiek zginął zupełnie, musiałby zginąć cały świat. A wola chce świata. Dlatego też jest egoizm tak silny w każdym człowieku. Za jego pomocą wola broni siebie samej przed zagładą. Jest to instynkt samozachowawczy woli. Możliwe jest jedynie zaprzeczenie jej, z którego więc wynika przeciwstawienie egoizmowi altruizmu i etyki litości (Moral des Mitleids). Lecz jest to już rzeczą zbawienia. Dwa główne dzieła Helvetiusa: De l'esprit” (najlepsze, wyszło w r. 1758, spalone na żądanie duchowieństwa w r. 1759) i De l'homme, 14 tomów jego dzieł wyszło w Paryżu w r. 1796. [przypis tłumacza]

heman tasz — dosł. „ucho Hamana”; trójkątne ciasto nadziewane makiem i rodzynkami, smakołyk spożywany w święto Purim. [przypis tłumacza]

Hem (…) praestat (łac.) — „Jakżeż góruje nieraz człowiek nad człowiekiem” (Terentius Eunuchus II, 3, 1; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Heniochów, Kolchów, TaurówHeniochowie, Kolchowie: ludy mieszkające na wschód od Morza Czarnego; Taurowie: na Krymie. [przypis tłumacza]

Henriada — poemat Woltera opiewający Henryka IV. [przypis tłumacza]

Henrieta, przed laty, żegnając się ze mną… — Casanova spotkał ją był gdzieś między Rzymem a Parmą, podróżującą w kiepskim przebraniu z jakimś zacnym, lecz 60-letnim kapitanem wojsk węgierskich, w charakterze jego przyjaciółki. Casanova, uderzony zarówno jej pięknością, jak niepospolitym wykształceniem oraz wielkoświatowym obejściem, pozyskuje jej względy i na mocy polubownego układu z kapitanem zamiast do Neapolu, dokąd zmierzał, jedzie do Parmy i tam Henrietę (mówiącą notabene tylko po francusku) kapitanowi zabiera. Jadą do Genewy: spędzają ze sobą parę cudnych miesięcy. On nie wie, kto ona; ona nawet nie pyta, kto on. Unikają ludzi; żyją tylko sam na sam. Aż oto traf zdradza tajemnicę, że Henrieta jest niezmiernie zamożną francuską damą, która pozwoliła sobie użyć rekreacji na najpełniejszej swobodzie… nawet obyczajów. Henrieta bierze słowo od Casanovy, że nigdy nawet usiłować nie będzie dowiedzieć się o niej czegoś więcej, i rozstaje się z nim. O tym niepowszednim intermezzo będzie potem Casanova często wspominał… [przypis tłumacza]

Hep! Hep! — okrzyk: Hep! Hep! był hasłem powszechnego prześladowania żydów w całych Niemczech i w krajach skandynawskich, w dziesiątkach drugim i trzecim bieżącego wieku. [przypis tłumacza]

„Herakleida”, „Tezeida” — Epopeję Herakleida utworzyli: Kynajthon (ok. 750 p.n.e.), Pejsander (ok. 645 p.n.e.) i Panyasis za czasów wojen perskich; Tezeidę Zopyros, za czasów Pizystrata prawdopodobnie, i Difilos. [tytuły dzieł wskazują, że były to poematy epickie o czynach mitycznego mocarza Heraklesa oraz ateńskiego herosa Tezeusza; red. WL] [przypis tłumacza]

Herakleopolis — Ἡρακλέους πόλις. [przypis tłumacza]

Herakles Przewodnik — „błędny rycerz” Herakles jest opiekunem znużonych wędrówką tułaczy; Hellenowie składają mu ofiary (ks. IV, 8). [przypis tłumacza]

Heraklit, który uważał, iż wszystko jest pełne dusz i demonów (…) — Diogenes Laertios, Heraklit z Efezu, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IX, 7. [przypis tłumacza]

Heraklit twierdził, iż świat uczyniony jest z ognia (…) — Diogenes Laertios, Heraklit z Efezu, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, IX, 8. [przypis tłumacza]

Heraklit z Efezu (ok. 540–ok. 480 p.n.e.) — filozof grecki, w przeciwieństwie do trwałego i niezmiennego bytu eleatów [gr. szkoła filozoficzna działająca w Elei] uważał świat za tok nieustannej zmiany. Stąd zdanie jego: „dwa razy nie wstąpisz do tej samej rzeki”. [przypis tłumacza]

Heretycy zarzucają nam — Tj. katolikom. [przypis tłumacza]

Herezja dzisiejsza — Kalwinizm. [przypis tłumacza]

Herippidas — jeden ze Spartan z otoczenia króla, przysłany z Lacedemonu z resztą przybocznej rady, dodawanej królowi, gdy szedł na wojnę. Przed nim był u boku Agesilaosa Lizander. Herippidas dowodził w Azji żołnierzami Cyrusa, posłował do Tissafernesa i w ogóle miał wielkie znaczenie. Jest to ten sam Herippidas, który był harmostą w Heraklei Trachińskiej nad Zatoką Malijską w 399 r. i z powodu rozruchów część mieszkańców wyrżnął, część wypędził, a miasto oddał w posiadanie osadnikom z Peloponezu. [przypis tłumacza]

Herkules (…) Gdy pas zabrał Hippolicie — jedną z „prac” Herkulesa było zdobycie pasa Hippolity, królowej Amazonek, przeciwko którym podjął w tym celu wyprawę wojenną. [przypis tłumacza]

Herkulesie, mój przodku — por. objaśnienie w scenie 3 aktu I [do słów: rzymskiemu temu Herkulesowi]. [przypis tłumacza]

Hermogenes — brat Kalliasa, ubogi, gdyż spadek po ojcu (zginął w 424 w bitwie pod Delion) otrzymał Kallias. [przypis tłumacza]

Hermogenes, syn Hipponika — przyrodni brat Kalliasa (syn Hipponika z nieprawego łoża), gorący wielbiciel Sokratesa. [przypis tłumacza]

Hermogenes, syn Hipponika — przyrodni brat Kalliasa (zob. Sympozjon). [przypis tłumacza]

Hermogenes — wierny uczeń Sokratesa, ubogi, gdyż majątek ojca Hipponika odziedziczył brat Kallias (zob. Sympozjon). [przypis tłumacza]

Heroda, bardzo jeszcze naówczas młodego — według Starożytności XIV, IX, 2, miał lat 25. [przypis tłumacza]

Herod Agryppa II (ok. 27–ok. 93 n.e.) — syn Heroda Agryppy I, ostatni władca z dynastii herodiańskiej, prawnuk Heroda Wielkiego; wychowany w Rzymie, jako jako obywatel rzymski nosił imię Marek Juliusz Agryppa; od 49 panował na terytorium na płn. od Judei jako klient państwa rzymskiego, z prawem nadzoru nad Świątynią Jerozolimską; podczas powstania żydowskiego stanął po stronie Rzymu. [przypis tłumacza]

Herodejon — Ἡρώδειον, dziś Dżebel-el-Furêdîs (raj), przez Europejczyków nazwane: Góra Franków. [przypis tłumacza]

Herod, nic nie wiedząc o śmierci brata, spieszył do Arabii… — por. Starożytności XIV, XIV, 1–5. [przypis tłumacza]

Herod umarł — w roku 4 p.n.e. Wedle Mt 2, 1, Jezus narodził się we dni Heroda. „Wiadomo, że myśl liczenia nowej ery od narodzenia Jezusa podał pierwszy Dionysius Exiguus, opat rzymski, żyjący w VI w. Przy obliczaniu lat oparto się na niektórych danych czysto hipotetycznej natury” (E. Renan, Żywot Jezusa, str. 19, uwaga 6). Rocznica śmierci Heroda była półświętem i obchodzono ją drugiego dnia miesiąca Szebat, choć Herod umarł w miesiącu Nizan, a najwcześniej w miesiącu Adar (Graetz, Geschichte der Juden, III, 572). [przypis tłumacza]

herolda twego zwycięstwa — w igrzyskach herold (woźny) ogłasza nazwiska zwycięzców. [przypis tłumacza]

Her passion will die like a lamp for want of what the flame should feed upon — „Namiętność jej zgaśnie jak lampa z braku paliwa”. [przypis tłumacza]

hesped — mowa pogrzebowa. [przypis tłumacza]

hesped — mowy pośmiertne, coś w rodzaju egzekwii. [przypis tłumacza]

Hesterno (…) Lyaeo — Vergilius, Eclogae, VI, 15. [przypis tłumacza]

Hestia — u Greków bogini ogniska domowego. Grek nadaje obcym bóstwom nazwy swoje, gdyż identyfikuje swoich bogów z obcymi. Persowie czczą ogień i rozpalają go na wysokich górach ku czci najwyższego boga, więc Ksenofont ogień święty i światło zowie Hestią. [przypis tłumacza]

Heterios Fronto — Φρόντων Ἑτέριος (N), Φρόντων Λιτέρνιος (D). [przypis tłumacza]

HetmanHetman Bourbon, tragedia pana de Guibert, napisana w 25 roku życia, wystawiona później na dworze. [przypis tłumacza]

hetmanicha z Orleanu — Ludwika de Moreau, żona pana de Saint-Mesnin, okrzyczana przez mnichów po śmierci za potępioną, przez zemstę za zbyt skąpe ofiary. Wyniknął z tego proces, w którym skazano kilkunastu mnichów. [przypis tłumacza]

He told (…) very true — „Opowiedział panu Hutchinson prawdziwą historię o pewnym panu, który niegdyś bawił w Richmond. Zastał swoich gospodarzy opłakujących śmierć szlachetnej damy, która tam mieszkała. Widząc, jak jej żałowali, wypytał się o nią i tak bardzo zakochał się w portrecie, jaki mu nakreślono, że nie chciał słuchać o nikim innym, tylko o niej. Popadł w ciężką melancholię; często zdarzało mu się wchodzić na górę, gdzie były odciśnięte ślady jej kroków. Leżał tak, rozpaczając, całując te ślady cały dzień, tak iż w kilka miesięcy śmierć położyła kres jego smutkowi. Historia ta jest bardzo autentyczna. [przypis tłumacza]

Heu (…) divexarier — Cicero, Tusculanae disputationes, I, 44. [przypis tłumacza]

Heu (…) manet (łac.) — „Ach, jakżeż mała cząstka zostaje dla starców!” (Maximianus Pseudo-Gallus, Elegiae, I, 16; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Heu (…) meis (łac.) — Ach jakże bolą rany, com sobie sam zadał! (Ovidius, Philis Demophonti, [w:] Epistulae [Heroides] ,48; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Heu (…) vides — Catullus, Elegiae 1. [przypis tłumacza]

Hezjod — z Askry w Beocji, najstarszy po Homerze poeta grecki, znany jako autor poematów dydaktycznych: Teogonia (Genealogie bogów) i Prace i dni. To ostatnie dzieło ma za przedmiot roboty rolne i czas, kiedy je należy wykonywać. Jest to jedyny poeta grecki, który ceni pracę i wygłasza na jej cześć piękne zdania, jak przytoczone powyżej (Prace, w. 311), lub np.: „Przed cnotą bogowie pot położyli”(Prace, w. 289). Przeciętnie Grek nie pracuje, praca jest dla niewolnika, nie ma nawet w greczyźnie wyrazu „praca” bez ubocznego znaczenia mozołu i przykrości. [przypis tłumacza]

Hiakintia — narodowe święto Spartan na pamiątkę Hiakinta, lacedemońskiego królewicza z Amyklaj (na południe od Sparty). Był on ulubieńcem Apollona, który go przypadkiem zabił w czasie zabawy dyskiem (ciężki krążek do rzucania z drzewa, kamienia lub żelaza). Obchodzono to święto co roku w lecie w Amyklaj, w ojczyźnie Hiakinta. Trwało trzy dni. Drugiego dnia odbywała się pod przewodem kierownika chóru uroczysta procesja na cześć Apollona, wśród śpiewu peanów (pieśń na cześć boga) i dźwięków fletów i lutni. Przed procesją postępował oddział pięknie strojnej jazdy. [przypis tłumacza]

Hic exultat (…) mulcent — Lucretius, De rerum natura, III, 142. [przypis tłumacza]

Hic illius (…) fuit — Vergilius, Aeneida, I, 16. [przypis tłumacza]

Hic incipiunt (…) amoris — tu zaczynają się rozdziały O sztuce kochania i o wzgardzeniu miłością. [przypis tłumacza]

Hic (…) lacessit — Lucretius, De rerum natura II, 42. [przypis tłumacza]

Hieron [I zw. Starszym (zm. 467 p.n.e.)] — początkowo tyran miasta Gela, kolonii założonej na płd. wybrzeżu Sycylii przez Rodyjczyków i Kreteńczyków ok. 680 r. przed Chr. Znacznie większą rolę odgrywały na Sycylii Syrakuzy, kolonia koryncka na południowo-wschodnim wybrzeżu Sycylii, założona w VIII wieku przed Chr. Podwaliny pod wielkość Syrakuz kładzie tyran Gelon (z Geli). Po nim następuje Hieron I (478–467), brat jego, wyżej wspomniany tyran Geli. Rozszerza wpływ Syrakuz na płd. Italię, ratuje Kampanię przed Etruskami, pobiwszy ich flotę (474 przed Chr.) pod Cumae (opodal Neapolu). Następca Hierona, brat jego, okrutny Trazybul, traci władzę na rzecz demokracji w 465 r. Nasza rozmowa odbywa się więc w Syrakuzach przed 468 r., poeta liczy z górą 80 lat. Za czasów Ksenofonta znów rządzi w Syrakuzach tyran. Syrakuzański oficer Dionizjos (ur. 430 r.) zdobywa władzę w 405 r., umiera 368/367; jest to jeden z najzdolniejszych polityków greckich. Po nim nastąpił syn jego, Dionizjos II, bez zdolności, próżny, opój; nie rządził dłużej jak 10 lat. Upadek jego jest związany z Akademią Platona. [przypis tłumacza]

Hilel (…) wynajął (…) sługę, żeby biegł przed jeźdźcem — przed bogatym i zarazem nobliwym mężem jeżdżącym konno biegł zazwyczaj sługa, który wołał: Z drogi, ludzie! [przypis tłumacza]

Hilula derabi Szymon ben Jochaj — radosna uroczystość obchodzona przez pobożnych Żydów nad grobem twórcy kabały, Szymona ben Jochaja, w rocznicę jego śmierci. [przypis tłumacza]

Hi motus (…) quiescent — Vergilius, Georgica, IV, 86. [przypis tłumacza]

hinduizm — religia hinduska, politeistyczna, oparta na pojęciach kastowych. [przypis tłumacza]

hinghing-dyfeldrek, czarcie-łajno, asafetyda. [przypis tłumacza]

hipokras — korzenne aromatyczne wino. [przypis tłumacza]

hipokras — słodkie wino z korzeniami. [przypis tłumacza]

Hipokrates i Herofilus mieszczą ją w komorze mózgu — Sekstus Empiryk, Przeciw uczonym. [przypis tłumacza]

Hipotades — Wedle dawnego klucza, Hipothades ma przedstawiać spowiednika Ludwika XII i Franciszka I, Wilhelma Pavi, przeciwnika Lutra i małżeństwa kapłanów. [przypis tłumacza]

Hipoteza apostołów-szalbierzy — Por. fragm. 801. [przypis tłumacza]

Hipparchię przyjęto do kompanii Kratesa (…) — Diogenes Laertios, Hipparchia, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, VI, 96. [przypis tłumacza]

Hipparch (ok. 190–ok. 125 p.n.e.) — twórca astronomii naukowej i geografii matematycznej. [przypis tłumacza]

Hippiasz Eleata zaopatrzył się nie tylko w wiedzę (…) — por. Cicero, De oratore, III, 32. [przypis tłumacza]

Hippiasz z Elidy (w zachodnim Peloponezie) — sofista z czasów Sokratesa, ogromnej wszechstronności, z którą szła w zawody jego zarozumiałość. Uprawiał retorykę, gramatykę, matematykę, astronomię, archeologię, studium porównawcze prawa, mniej zaś filozofię w znaczeniu ściślejszym. Miewał wykłady po całej Grecji, występując w wytwornym odzieniu, które w całości, od sandałów aż do pierścienia na palcu, miało być jego własnej roboty. Pamięć miał niezwykłą i pracował też nad mnemotechniką (sztuką pamiętania). [przypis tłumacza]

Hippikos — Ἱππικὸς πύργος. Dziś jeszcze stoi w Jerozolimie ta wieża i znana jest pod nazwą Wieży Dawidowej (Boettger, który się opiera na zdaniu Schicka). [przypis tłumacza]

Hippokrates (ok. 460–ok. 370 p.n.e.) — najsławniejszy lekarz starożytności, umarł w bardzo późnym wieku. [przypis tłumacza]