Motif: Piekło,
genre: Aforyzm,
genre: Baśń

Jako miejsce potępienia wiecznego, piekło pojawia się przede wszystkim w utworach (i ich fragmentach) mających ambicje moralizatorskie (wiąże się więc z motywami dobra, zła, grzechu, szatana i służących mu pomniejszych diabłów). Bywa umiejscawiane w zaświatach, odnosząc się do życia pośmiertnego, ale zdarza się, że życie doczesne - i w związku z tym obraz świata - przedstawia się jako piekło (względnie czyściec). Piekło opisywano ze szczególną lubością w średniowieczu, na progu renesansu powstało zaś fundamentalne dzieło na ten temat: Boska Komedia Dantego. Motyw piekła nie przestał być ważny w baroku i romantyzmie, fascynował twórców okresu modernizmu (np. Kasprowicza). Natomiast we współczesności – w związku z apokaliptycznymi przeżyciami podczas dwóch wojen światowych – piekło umiejscawia się na ziemi i włącza w historię.

Najważniejsi twórcy

Seneka, Tacyt, Marek Aureliusz, F. de La Rochefoucauld, N. Chamfort, O. Pirmez, J. W. von Goethe, B. Pascal, A. M. Fredro, S. J. Lec, W. Gombrowicz, M. Dąbrowska, A. Świętochowski, K. Irzykowski.

Zwykle jednozdaniowa, zwięzła wypowiedź sformułowana w sposób błyskotliwy, wyrażająca ogólną prawdę filozoficzną lub moralną, dotyczącą np. miłości, przyjaźni, życia, szczęścia czy śmierci. Aforyzm jest inaczej nazywany złotą myślą, sentencją, maksymą.

• autor: Pola Tujdowska

Najważniejsi twórcy

Ch. Perrault, Wilhelm i Johann Grimm, H. Ch. Andersen; anonimowe zbiory — indyjska Pańczatantra, perskie Baśnie tysiąca i jednej nocy

Baśń (inaczej: bajka magiczna) — zwykle niedługi utwór epicki wykorzystujący elementy fantastyki, odwołujący się do historii i folkloru, ludowych i magicznych wierzeń (w ingerencję mocy pozaziemskich, ideały więzi społecznych, niepisane normy moralne). Charakteryzuje ją obecność stałych motywów literackich (np. wędrówki), niezmiennych formuł słownych (,,Dawno, dawno temu") oraz nieokreślony czas akcji i płynne granice między światem podobnym do realistycznego a tym, w którym działają siły nadprzyrodzone.
Zdaniem Brunona Bettelheima, baśń to napisany w języku obrazów elementarz, z którego dziecko uczy się czytać we własnym umyśle, rozumieć siebie i zdobywać panowanie nad własną psychiką.

• autor: Jeremiasz Markiewicz