Motyw: Niewola

O Boże nasz! o Matko z Jasnej Góry!

Wysłuchaj nas! niech korna łza i żal

Przebłaga Cię, niewoli zerwij sznury,

Hej, baczność! cel i w łeb lub serce pal.

«Ten szlak, po którym szumią

jak deszcze smukłe wozy, tabory ciężarne,

gdzie się czołgają chmury niepogód i suną

grudni nieboskłon sztywny, lipców burze skwarne,

ten szlak, po którym płyną ludzkie zamyślenia,

tych, którzy pożegnali, i tych, co witają,

tych, którym jabłko krain złotych się otworzy,

jest teraz traktem śmierci. Na kształt sinych nożyc

tną go straszne pociągi, po brzegi nalane

ciałami naszych braci, o obliczach szklanych

od bólu, i ciałami kobiet smukłych, które

z miłości swych wydarte jak z niebiosów chmury,

i włosy ich złotawe, zlepione krwią, stygną,

a po nocach chwytają w martwe palce widmo

nadając mu imiona najmilsze, stracone…

Czy gdzie się wolność stawała skuwaniem

w imię powstałych, którzy kładli nowe

kajdany, a znużeni nad wiarą czuwaniem,

spadli jak głowy?

Nocą słyszę, jak coraz bliżej

drżąc i grając krąg się zaciska.

A mnie przecież zdrój rzeźbił chyży,

wyhuśtała mnie chmur kołyska.

A mnie przecież wody szerokie

na dźwigarach swych niosły płatki

bzu dzikiego; bujne obłoki

były dla mnie jak uśmiech matki.

Krąg powolny dzień czy noc krąży,

ostrzem świszcząc tnie już przy ustach,

a mnie przecież tak jak i innym

ziemia rosła tęga — nie pusta.

I mnie przecież jak dymu laska

wytryskała gołębia młodość;

teraz na dnie śmierci wyrastam

ja — syn dziki mego narodu.

Krąg jak nożem z wolna rozcina,

przetnie światło, zanim dzień minie,

a ja prześpię czas wielkiej rzeźby

z głową ciężką na karabinie.

Obskoczony przez zdarzeń zamęt,

kręgiem ostrym rozdarty na pół,

głowę rzucę pod wiatr jak granat,

piersi zgniecie czas czarną łapą;

bo to była życia nieśmiałość,

a odwaga — gdy śmiercią niosło.

Umrzeć przyjdzie, gdy się kochało

wielkie sprawy głupią miłością.

Ty, co niby stal niemylna,

Wnikłaś w pierś mą udręczoną,

Co jak czartów zgraja silna,

Zbiegłaś strojną i szaloną,

Czyniąc sobie tron i łoże,

Z upadłego mego ducha,

Żem skut z tobą, podły tworze,

Jak galernik do łańcucha,

Gracz namiętny do gry pęta,

Opój do swej butelczyny,

Jak robactwo do padliny, —

O! przeklęta, bądź przeklęta!

Lecz, wzgardziwszy mną w niedoli,

Rzekły do mnie jad i miecze:

„Tyś niegodzien, by z niewoli

Wyswobadzać cię, człowiecze!

Gdybyś, głupcze, pęt się zbawił,

Naszych starań wysiłkami,

Ty byś wskrzesił całusami

Wampira, który cię dławił!”