Author: Bruno Jasieński

1. ★

   ☆

   

   Bruno Jasieński

   Nogi Izoldy Morgan

   Period: Dwudziestolecie międzywojenne Form: Epika Genre: Opowiadanie
   This work needs modernisation

   • Read online
   • Download:
     PDFEPUBMOBImoreFB2TXT
     Download a custom PDFless

   Groteskowe opowiadanie powstałe we Lwowie w 1923 roku, wydane w tomie pod tym samym tytułem.

   Bruno Jasieński, a właściwie Wiktor Zysman (1901–1938), był poetą żydowskiego pochodzenia i jednym z twórców futuryzmu w Polsce. Z tym kierunkiem po raz pierwszy zetknął się w Rosji, gdzie przebywał z matką i rodzeństwem podczas pierwszej wojny światowej. Po powrocie do Polski wraz ze Stanisławem Młodożeńcem oraz Tytusem Czyżewskim w 1920 założył Niezalegalizowany Klub Futurystów „Pod Katarynką”. Wtedy też zaczął posługiwać się pseudonimem artystycznym, którym podpisywał pierwsze publikowane na łamach prasy teksty. Wraz z Anatolem Sternem stworzył bardzo znany manifest polskich futurystów „Nuż w bżuhu. Jednodńuwka futurystów”.
2. ★

   ☆

   

   Bruno Jasieński

   Słowo o Jakóbie Szeli

   Period: Dwudziestolecie międzywojenne Form: Liryka Genre: Poemat
   This work needs modernisation

   • Read online
   • Download:
     PDFEPUBMOBImoreFB2TXT
     Download a custom PDFless

   Poemat powstały w paryskim okresie twórczości Brunona Jasieńskiego, uznawany przez krytyków literackich za jeden z najważniejszych utworów autora.

   Przyjęta przez poetę forma ludowej pieśni stanowi niebanalną próbę stylizacji literackiej, która wydaje się być stworzona dla prezentacji losów Jakuba Szeli — chłopskiego powstańca w okresie rzezi galicyjskiej. Jasieński swoim utworem stawia się w opozycji do dotychczasowej interpretacji sylwetki buntownika, z jaką spotykamy się w tekstach Marii Konopnickiej czy Stanisława Wyspiańskiego. Komunistyczne poglądy i wrodzona wrażliwość autora każą mu odejść od jednoznacznego postrzegania postaci powstańca jako przyszłego zbrodniarza i ofiary prowokacji.
3. ★

   ☆

   

   Bruno Jasieński

   Palę Paryż

   Period: Dwudziestolecie międzywojenne Form: Epika Genre: Powieść

   • Read online
   • Download:
     PDFEPUBMOBImoreFB2TXT
     Download a custom PDFless

   Katastroficzna powieść Brunona Jasieńskiego Palę Paryż ukazała się w odcinkach na łamach francuskiego socjalistycznego dziennika „L'Humanité” w 1928 r., a w następnym roku w formie książkowej nakładem wydawnictwa Ernesta Flammariona. Jak wspomina Juliusz Kaden-Bandrowski we wstępie do polskiego wydania (1929), publikacja, choć należąca do nurtu fantastyki, wywołała żywe reakcje ze względu na swą wymowę polityczną. Ostatecznie stała się powodem wydalenia w 1929 r. z Francji, gdzie przebywał na emigracji od 1925 r., komunizującego autora, który znalazł następnie schronienie w ZSRR (tam tłumaczenie opublikowano w nakładzie 140 000 egzemplarzy, a dodruk liczył 220 000).

   Ciekawostkę stanowi fakt, że iskra, która zainicjowała powstanie płomiennej lewicowej powieści, skrzesana została przez drobne nieporozumienie językowe. Jasieński pisał Palę Paryż w odpowiedzi na wyszydzającą styl życia proletariatu radzieckiego nowelę Paula Moranda Je brûle Moscou; tymczasem w gwarze miejskiej owo brûler znaczyło tyle: palić, co: przemierzać przestrzeń, szlifować bruk. Tym niemniej cały tom L'Europe galante, w którym ukazała się nowela Moranda, stanowił przykład twórczości szczególnie nieznośnej dla polskiego awangardysty: proponującej eleganckie bon moty zamiast sztuki zmuszającej do pogłębionej refleksji. Jasieński zaproponował, by burżuazyjny świat przyjrzał się krytycznie stylowi życia swej mitycznej stolicy, owemu „tłumowi statystów” (oraz kilku protagonistom) — „jaki na ekran bulwarów paryskich wyrzuca co wieczora zepsuty aparat projekcyjny Europy”.

   Temat epidemii, która brutalnie demaskuje zarówno charakter ludzi, jak również naturę panujących stosunków społecznych, prawie dwadzieścia lat później podejmie Albert Camus w swej najsłynniejszej powieści Dżuma. Jednak wypowiedź artystyczna Jasieńskiego — zarówno bardziej poetycka w poszczególnych frazach, jak i bardziej, mimo osadzenia w realiach epoki, abstrakcyjna i futurystyczna — ma charakter manifestu wiary w możliwość wydobycia z otchłani poniżenia i zatracenia rzeszy ludzi głodnych i wydziedziczonych, zepchniętych w tę otchłań przez garstkę sytych i posiadających.

All matching works