Form: Liryka,
motif: Wąż

Liryka X

Wąż X

Wtenczas ujrzałem cały otwór jamy
Dno jej zapełnia żmija, wąż, gadzina,
Gdy wspomnę, jeszcze krew...
↓ Expand fragment ↓
Wtenczas ujrzałem cały otwór jamy
Dno jej zapełnia żmija, wąż, gadzina,
Gdy wspomnę, jeszcze krew się we mnie ścina!
Libijskie piaski nad brzegiem swych stoków
Nie rodzą tyle płazów, hyder, smoków,
Kraj ponad Morzem Czerwonym nie roni
Tyle zabójczych pomorów i jadów.
Przez te obrzydłe mnóstwa wężów, gadów
Wylękły, nagi oddział potępieńców
Biegł bez nadziei ujścia ich pogoni.
Ręce ich na tył związane wężami,
Wijąc się, węże w kształt ruchomych wieńców
Bodły ich nerki ogonem, głowami.
↑ Hide fragment ↑
Dante Alighieri, Boska Komedia, Piekło
Gdym na te duchy oczy me obrócił,
Wąż sześcionożny, potworny padalec,
Z przodu jednemu aż...
↓ Expand fragment ↓
Gdym na te duchy oczy me obrócił,
Wąż sześcionożny, potworny padalec,
Z przodu jednemu aż na piersi wskoczył
I na nim cały sam sobą zawisnął.
Wnet mu średnimi łapami brzuch ścisnął,
Przednie jak uścisk na barki zarzucił,
Gryzł mu policzki i we krwi pysk broczył.
Potem, gdy tylne łapy uda gniotły,
Pomiędzy nogi wśliznął się ogonem,
Którym wzdłuż krzyża wodził przez pacierze;
Nigdy bluszcz silniej ramieniem zielonem
Nie splótł się z drzewem, jak z nim ten gad-zwierze.
Dwie te istoty tak razem się splotły,
Tak się stopiły z sobą dwa stworzenia,
Jak wosk przygrzany gorącem płomienia,
I barwy swoje pospołu zmieszały:
Tak papier, upał gdy czuje pożarny,
Skręca się w zwoje, jeszcze nie jest czarny,
Więcej brunatny, ale już nie biały.
Dwaj drudzy patrząc, z podziwu krzyknęli:
«Jak ty zmieniony, spojrzyj, o Agneli!
Ni w dwóch, ni jeden!» Już ich obie głowy
Stały się jedną, patrzącym się zdało,
Że gad i człowiek tworzył jedno ciało:
Ze czterech ramion dwa tylko zostało;
Brzuch, tułów cały, lędźwie i golenie,
Tworzyły widok cudacki i nowy,
Takie potworne było przemienienie!
I kształt przyrodny tak przeobrażony,
Chwiejąc się krokiem w te i owe strony,
Odszedł leniwo, niestety, po czasie!
A jak jaszczurka, w skwarny dzień lipcowy
Gdy krzak przemienia, pełna zwinnych ruchów,
Skacząc przez drogę błyskawicą zda się;
Tak mała żmija jednemu z dwóch duchów,
Na brzuch skoczyła, świecąc na pół czarną,
Pół modrą skórą, jakby pieprzu ziarno.
I w tę część ciała żądłem go ujadła,
Kędy w żywocie człowiek swej macierze,
Nim wyjdzie na świat, pierwszy pokarm bierze,
Potem jak długa pod nogi mu padła.
Raniony żądłem żmii niżej żebra,
W milczeniu na nią spoglądał i ziewał,
Jakby go senność dręczyła lub febra.
Patrzyli na się, dymem na przemiany
Buchając ciągle, ta z pyska, ten z rany.
↑ Hide fragment ↑
Dante Alighieri, Boska Komedia, Piekło
Ja nie zazdroszczę przemianie Owida
Kadmusa w smoka, Aretuzy w strumień;
Przemiano moja, te obie...
↓ Expand fragment ↓
Ja nie zazdroszczę przemianie Owida
Kadmusa w smoka, Aretuzy w strumień;
Przemiano moja, te obie zarumień,
Dwóch natur wobec siebie, których ciało
Gotowe było zmienić treść swą całą.
Tak z człekiem gad się przeobrażał srogi,
Gad szczepał ogon swój na dwie odnogi,
A duch potężnie ścisnął obie nogi,
Że ich złączenia nie dojrzałbyś śladu.
I w kolej ogon rozszczepiony gadu
Przybierał kształty wzięte od człowieka,
Ten z siebie ciało, a ten łuskę zwleka:
Ręce człowieka kryły się w podpasze,
Gad krótkie nogi nad zdziwienie nasze
Z przodu przedłużał, w miarę jak skrócona
Ręka grzesznika wchodziła w ramiona.
Plotąc się razem tylne nogi żmije
Tworzyły członek, jaki człowiek kryje,
Ten u grzesznika przyjął kształt dwunożny.
Podczas gdy z ran ich dym buchając różny,
Na przemian kształty ich krył barwą nową,
Tu puszczał włosy, tam łuskę wężową;
Ten padł, ów powstał z podniesioną głową,
I dziko na się patrzący zbrodniarze,
W oczach swych swoje zamieniali twarze:
Stojący twarz swą zaokrąglał z pyska,
Nawlekał ciałem, dwoje uszu tryska
Z płaskich policzków, z zbytniej reszty ciała,
Co w tył nie schodząc tam się zatrzymała,
Nos ostry lepił i wargi wydymał.
Ten, co się czołgał, pysk naprzód wysunął,
Jak ślimak rogi, skrył uszy do głowy,
Język człowieka skory do rozmowy
Rozpadł się w widły z jednego kawała;
Wąż skrył swój język i dym się zatrzymał.
Pobiegła sycząc dusza w gad zmieniona,
Drugi coś mówił i z góry nań plunął,
Do gadu nowe wyciągnął ramiona
↑ Hide fragment ↑
Dante Alighieri, Boska Komedia, Piekło
To w chwili onej — kiedy mgłą zasnute
Zagasać będą złotych gwiazd gromady —
Pająk prząść będzie...
↓ Expand fragment ↓
To w chwili onej — kiedy mgłą zasnute
Zagasać będą złotych gwiazd gromady —
Pająk prząść będzie sieci swe zatrute,
A żmija dzieciom sączyć w kły swe jady.
↑ Hide fragment ↑
Charles Baudelaire, Kwiaty zła, Mogiła wyklętego poety
Pełzam nieraz, jak gadzina,
śród bagnistych skryta łąk,
Jak potulne bydlę w jarzmie,
tak swój...
↓ Expand fragment ↓
Pełzam nieraz, jak gadzina,
śród bagnistych skryta łąk,
Jak potulne bydlę w jarzmie,
tak swój twardy zginam kark!
Nie śmiem wichrom spojrzeć w oczy,
nie śmiem wznieść ku chmurze rąk
I światłości niszczycielce
cisnąć groźby z spiekłych warg.
↑ Hide fragment ↑
Jan Kasprowicz, Akordy jesienne
tam, ku tym zmrokom, co zaległy ziemię,
tam, ku piekielnej przełęczy,
na której siadła jasnowłosa...
↓ Expand fragment ↓
tam, ku tym zmrokom, co zaległy ziemię,
tam, ku piekielnej przełęczy,
na której siadła jasnowłosa Ewa
z padalcem grzechu u swych białych stóp…
↑ Hide fragment ↑
Jan Kasprowicz, Hymny, Dies Irae
A spod korzeni jadowitych ziół,
spod kęp sitowia i trzciny i traw,
z rowów, przepadlisk...
↓ Expand fragment ↓
A spod korzeni jadowitych ziół,
spod kęp sitowia i trzciny i traw,
z rowów, przepadlisk, wądolców i jam,
pokrytych opalowym szkliwem zgniłych wód,
zaczyna wypełzywać żmij skłębiony płód:
czarne pijawki, zielone jaszczury
wiją się naprzód wpław
i oplatają kręgami śliskiemi
męczeńskich krzyżów smutne miliardy,
z bagnistej wyrosłe ziemi,
zapadłe w bagnisty kał…
I oto głowy swoje, dziwne, ludzkie głowy,
świecące trupim tłuszczem zżółkłych, łysych czół,
o szczękach, otulonych kłębem czarnych bród,
kładą na łonach tych pomarłych ciał…
I skośne, mętne oczy podnoszą do góry
ku ich schylonym skroniom…
I biodra opasawszy w lubieżnym uścisku,
zwilgotniałymi usty
szepczą im słowa rozpusty…
↑ Hide fragment ↑
Jan Kasprowicz, Hymny, Dies Irae
Adamie potępiony, zwróć się z strasznych dróg!
Zawiśnij na swym krzyżu, sterczącym w niebiosa,
i...
↓ Expand fragment ↓
Adamie potępiony, zwróć się z strasznych dróg!
Zawiśnij na swym krzyżu, sterczącym w niebiosa,
i nie patrz, gdzie w spokoju Ewa jasnowłosa,
piekielny zająwszy próg,
do rozpustnego przytula się gada!
↑ Hide fragment ↑
Jan Kasprowicz, Hymny, Dies Irae
A kto mi kazał patrzeć na te czarne głazy,
rozpadające się na gruz pod mocą...
↓ Expand fragment ↓
A kto mi kazał patrzeć na te czarne głazy,
rozpadające się na gruz pod mocą
Twojego gniewu, przeraźliwy Boże —
na głazy te, gdzie straszny owoc Twego drzewa,
złocistowłosa Ewa,
do piersi pierś padalca tuli obnażoną?…
O Głowo, przepasana cierniową koroną!…
Któż się nad dolą zlituje sierocą,
nad moją dolą,
której, Boże, Twe ręce, z kajdan nie wyzwolą?
Kyrie elejson!
Patrzaj!… Kyrie elejson!
Ona swą białą dłoń
kładzie na jego skroń —
na trupią, zapadniętą, zżółkła skroń zleniałą…
Kyrie elejson!
I podczas, gdy Swe Sądy sprawiasz Ty, o morze
niewyczerpanych gniewów,
ona swym okiem patrzy w jego oczy —
omdlewającym okiem!
Kyrie elejson!
Jej nagie uda drżą,
palcami rozczesuje złoto swych warkoczy
i falą złocistych włosów
osłania jego nagość i pieści i pieści
ustami czerwonymi bladość jego ust.
Kyrie elejson!
Wężowe jego kręgi opasują biodra
rozlubieżnionej Boleści,
a ona, wyprężywszy swe rozpustne ciało,
nienasyconym oddycha pragnieniem.
Kyrie elejson!
Na łonie jej spoczęła czarna, lśniąca broda
rozpalonego Szatana,
co świat umierający okrył swoim cieniem,
a ona,
w zbrodniczych pieszczot rozdawaniu szczodra,
zamknęła w drżące go biodra,
w nabiegłe żądzą ramiona…
Kyrie elejson!
↑ Hide fragment ↑
Jan Kasprowicz, Hymny, Dies Irae
Czasem się z wolna, po cichu
przyczołga widmo węża,
stal zimnych ócz we mnie topi...
↓ Expand fragment ↓
Czasem się z wolna, po cichu
przyczołga widmo węża,
stal zimnych ócz we mnie topi,
kręgi swe ku mnie wypręża.
↑ Hide fragment ↑
Jan Kasprowicz, Hymny, Hymn Marii Egipcjanki

Form: Liryka

No description.

Motif: Wąż

W Biblii postać węża przyjmuje szatan, by skusić pierwszych ludzi do grzechu nieposłuszeństwa wobec zakazu Boga i doprowadzić do wygnania ich z raju. Symbolizuje działanie podstępne, zdradzieckie, ze względu na rozdwojenie języka — kłamstwo, a ze względu na stosowanie jadu do uśmiercania ofiar — kojarzony jest z trucizną (zatruciem, skażeniem) i śmiercią.

Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do specjalnych publikacji wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur. Kliknij, by przejść do strony płatności!

Form: Liryka,motif: Wąż

Form: Liryka

Motif: Wąż

Form: Liryka,
motif: Wąż