Form: Liryka,
motif: Honor,
period: Romantyzm

Idea honoru szczególnie wyraziście występuje w etosie rycerskim. Szereg czynów innych może narazić honor na szwank: od powątpiewania w czyjąś odwagę, czy w bycie ,,prawdziwym" mężczyzną do uwiedzenia żony (porwania córki, obrażenia czci matki), po zawłaszczenie własności np. ziemskiej. Aby obronić honor (udowodnić, że się go ma) należy podjąć walkę — stoczyć pojedynek (jeśli w grę wchodzi zniewaga ze strony jednostki) lub urządzić wyprawę wojenną jeśli chodzi o dyshonor ze strony jakiejś zbiorowości (np. porwanie córek i żon w jasyr). Zachowanie honoru wiąże się z utrzymaniem odpowiedniej pozycji społecznej. Walka w obronie honoru przybiera formę zemsty.

Czas

w Europie Wielka Rewolucja Francuska (1789-1799) — koniec '40 XIX w.; w Polsce 1822-1863 r.

Najwybitniejsi twórcy

M. Scott, G. Byron, J. W. Goethe, E. T. A. Hoffmann, V. Hugo, A. de Musset, G. Sand, A. Puszkin, M. Lermontow, E. A. Poe, A. Mickiewicz, A. Fredro, Z. Krasiński, J. Słowacki

Reprezentatywne gatunki

dramat romantyczny, ballada, poemat dygresyjny, poemat epicki, powieść fantastyczna

Nazwa epoki wywodzi się z pojęcia lingua romana (język ludów średniowiecznej Galii, przeciwstawiany lingua latina, językowi rzym. najeźdźców). Starofrancuskie romant oznaczało powieści rycerskie. Romantyzm był ostatnią wielką epoką kulturalną Europy. Charakterystyczne jest dla niej odrzucenie klasycznych kanonów, fragmentaryzm, forma otwarta, nawiązanie do Shakespeare'a, rehabilitacja średniowiecza i twórczości ludowej, kult natury, zaufanie do uczucia, wiary i intuicji, indywidualizm, bunt, niepokój, wyobraźnia twórcza, mesjanizm. Epokę poprzedziły tendencje sentymentalne i romantyczne nasilające się pod koniec XVII w. (preromantyzm — F. Schiller). W Polsce romantyzm rozpoczął się od polemiki klasyków z romantykami (1818) i wydania przez Adama Mickiewicza tomiku Ballady i romanse (1822).

• autor: Jakub Krzosek