Form: Liryka,
author: Stefan Witwicki,
motif: Polska

Ur.

13 września 1801 roku w Janowie na Podolu

Zm.

15 kwietnia 1847 roku w Rzymie

Najważniejsze dzieła

Piosenki sielskie (1830), Poezje biblijne (1830), Moskale w Polsce: (1833), Wieczory pielgrzyma (1837-1845), Listy z zagranicy (1842), Towiańszczyzna wystawiona (1844)

Poeta i publicysta. W latach 20. XIX wieku, pracując w Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie, zaprzyjaźnił się z młodymi przedstawicielami nurtu romantycznego: Fryderykiem Chopinem, Maurycym Mochnackim, Bohdanem Zaleskim, Antonim Edwardem Odyńcem. Względy zdrowotne nie pozwoliły mu walczyć z bronią w ręku w powstaniu listopadowym, wspierał jednakże walczących piórem (popularność zyskała mu m.in. parafraza ,,Jeszcze Polska nie zginęła"). Do niektórych wierszy z tomu Piosenki sielskie wydanego w 1830 r. skomponowali muzykę Fryderyk Chopin i Stanisław Moniuszko, przez co zyskały rozgłos. Po upadku powstania, w 1832 r. dobrowolnie wybrał emigrację. Przebywał w Paryżu, opublikował dziennik z czasu powstania p.t. Moskale w Polsce, przyjaźnił się z Adamem Mickiewiczem do czasu jego przystąpienia do Koła Sprawy Bożej Andrzeja Towiańskiego. Walcząc z herezją towianizmu wydał broszurę Towiańszczyzna wystawiona i aneksami objaśniona (1844). Pod koniec życia stał się obrońcą katolicyzmu, pisał utwory w duchu modlitewnym (Ołtarzyk polski) i moralistycznym (Wieczory pielgrzyma), przyjaźnił się z Cyprianem Kamilem Norwidem. Zmarł nagle na ospę w Rzymie.

W odróżnieniu od bardziej ogólnego motywu ojczyzny, ten motyw wskazuje fragmenty tekstów zawierające specyficzne figury, które przez wieki były używane dla określenia właśnie Polski. Szczególnie Polska pod zaborami była w naszej literaturze wciąż definiowana, dookreślana, poszukiwana. Była wszak Polska przedstawiana jako Chrystus narodów, a więc kraj, którego misją miała być powtórna chrystianizacja nardów europejskich oraz ich zbawienie w perspektywie polityczno-eschatologicznej. Stosowano wobec niej metaforę matki, niekiedy zmarłej lub cierpiącej - co miało wzbudzić poczucie obowiązku i wolę jej obrony czy wypełnienia jej testamentu. W Psalmach przyszłości Zygmunta Krasińskiego stylizowana jest na anielicę, córkę Boga. Spotyka się jednak również określenia krytyczne: Słowacki wypominał wszak Polsce, że była pawiem narodów i papugą, a więc cechowała ją nieuzasadniona duma oraz próżność z jednej strony, a naśladownictwo obcych wzorców z drugiej. Polska w stosunku do innych ojczyzn stanowi w związku z tym byt osobny a potężny.