- Ur.
- ok. 24 czerwca 1838 w Krakowie
- Zm.
- 1 listopada 1893 w Krakowie
- Najważniejsze dzieła:
- Stańczyk (1862), Kazanie Skargi (1864), Rejtan/Upadek Polski (1866), Stefan Batory pod Pskowem (1872), Bitwa pod Grunwaldem (1878), Hołd Pruski (1880-82), Poczet Królów i książąt polskich (1890-92), Konstytucja 3 Maja 1791 roku (1881), Autoportret (1892)
Jeden z najistotniejszych malarzy polskich reprezentujących nurt historyzmu, zasłużony zarówno jako promotor sztuki polskiej na arenie międzynarodowej, jak również na gruncie krajowym. Przyczynił się do tworzenia legendy wielkiej Polski i nadziei na wskrzeszenie niepodległej ojczyzny w dobie rozbiorów.
Absolwent krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, której został później dyrektorem oraz akademii w Monachium i Wiedniu. Wsławił się przede wszystkim jako malarz wielkoformatowych i wielopostaciowych scen historycznych i batalistycznych, często przyjmujących formę panoramy. Matejko malował monumentalne kompozycje o wielkiej sile wyrazu, które cechuje realizm, dokumentalna wierność szczegółom, przerysowana, często wręcz teatralna gestykulacja. Ponad to pozostawił po sobie liczne portrety, sceny rodzajowe i polichromie w kościele Mariackim w Krakowie. O jego wyjątkowej pozycji wśród malarzy europejskich świadczyć może przyznanie mu członkostwa wielu prestiżowych instytucji, m.in. paryskiej Académie des Beaux-Arts, Institut de France, Akademii Sztuki w Berlinie, Rafaelowskiej Akademii w Urbino, wiedeńskiej Wiener Kunstlergenossenschaft. Był zdobywcą wielu prestiżowych nagród m.in. w Londynie, Pradze, Petersburgu, Budapeszcie, Wiedniu, Berlinie i Paryżu. Karierę rozpoczął złotym medalem na Salonie w Paryżu w 1865 za Kazanie Skargi. Wykształcił pokolenie polskich modernistów, między innymi Józefa Mehoffera, Stanisława Wyspiańskiego, Włodzimierza Tetmajera, Jacka Malczewskiego. Poza pracą artystyczną i pedagogiczną Matejko zasłużył się jako inwentaryzator i rysownik zabytków Krakowa, stały współpracownik komisji konserwatorskich.
