[Reprodukcja rysunku] Artur Grottger, ,,Bitwa", karton IV cyklu ,,Polonia"

Autor nieznany - hasło to odnosi się zarówno do utworów plastycznych, jak i literackich, których autor lub autorka pozostaje bezimienny, choć jest zapewne konkretną osobą, o której można by ustalić jakieś przypuszczalne informacje (jak np. o Gallu Anonimie czy Mistrzu Pięknej Madonny z Wrocławia), jak również do utworów będących najprawdopodobniej dziełem pewnej zbiorowości, np. cechu.
W przypadku sztuk wizualnych szczególny rodzaj anonimowości zachowują autorzy tworzący w pracowniach wielkich mistrzów, wykonujący ich polecania, pomniejsze partie większych zamówień. Niemal detektywistyczne technologie, m.in.: badania wieku podłoża, prześwietlenie warstwy malarskiej podczerwienią, pozwalają współcześnie coraz lepiej identyfikować twórców. Czasami jednak można wskazać tylko krąg kulturowy twórcy, centrum artystyczne, pod którego wpływem autor tworzył oraz oszacować czas powstania dzieła.
W przypadku literatury do dzieł o autorze zbiorowym zaliczyć można utwory ludowe lub niektóre dzieła starożytne, których powstanie ginie w mrokach dziejów: zrodzone w kulturze oralnej, były powtarzane i zapamiętywane przez kolejnych słuchaczy. Z czasem ktoś zapisywał zapamiętany utwór, niekiedy powstawało kilka niezależnych zapisów. Po epoce antycznej, kiedy twórczość miała zapewniać autorowi indywidualną, ,,imienną" nieśmiertelność - na początku średniowiecza za cnotę twórców uznawano anonimowość. Sztuka miała służyć chwale Boga, religii, kraju - instytucjom trwalszym od znikomego i mało istotnego jednostkowego bytu. Legendy, mity, wiele kronik czy pieśni - teksty ważne dla całych społeczności, to często dzieła, których autorów nie sposób wskazać.

Ur.

11 listopada 1837 w Ottyniowicach

Zm.

13 grudnia 1867 w Amélie-les-Bains-Palalda we Francji

Najważniejsze dzieła:

Cykle rysunków: Warszawa I (1861), Warszawa II (1862), Polonia (1863), Lithuania (1864-1866), Wojna (1866-67)

Malarz, rysownik i ilustrator, w młodości tworzył głównie akwarele, w okresie dojrzałym – monochromatyczne rysunki. Syn malarza Jana Józefa Grottgera, który był także jego pierwszym nauczycielem. Edukację kontynuował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, a następnie na Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu (1855-1858), pobierając stypendium ufundowane przez cesarza Franciszka Józefa. W Wiedniu mieszkał do r. 1865, współpracując z tamtejszymi czasopismami jako ilustrator. Do opuszczenia stolicy Austro-Węgier zmusiły go trudności ekonomiczne oraz proces o sprzyjanie spiskowcom.
Grottgera uważa się zazwyczaj za przedstawiciela romantyzmu. Klasyfikacja ta doskonale pasuje do tematyki jego prac oraz do pojmowania roli artysty jako osoby, która kontynuuje walkę o wolność innymi środkami. Sytuacja komplikuje się jednak, gdy wziąć pod uwagę chronologię oraz czysto plastyczne cechy jego prac. Artysta żył bowiem dokładnie pomiędzy szczytowym okresem romantyzmu a pojawieniem się sztuki neoromantycznej, zaś jego wykształcenie i styl grawitują w kierunku akademizmu.
Jeżeli chodzi o indywidualne własciwości stylu, Grottgera charakteryzowała typowa dla malarstwa historycznego tendencja do teatralizacji przedstawianych scen (znacząca jednak w momencie, gdy ich temat stanowiła historia niemal aktualna, ucieleśniona w Powstaniu Styczniowym) oraz zamiłowanie do kontrastu. Rzutowało ono także na wybór techniki, w jakiej Grottger wykonywał swoje cykle rysunkowe. Artysta korzystał z ciemnożółtego kartonu, na którym mógł zarówno rysować czarną kredką, jak i dodawać białe akcenty.