Motif: Żołnierz,
author: Władysław Szlengel,
genre: Wiersz

Żołnierze są najważniejszymi (obok przywódców) aktorami wojen. Funkcja wiąże żołnierza ściśle z ideą państwa — ma za zadanie bronić jego terytorium lub zdobywać nowe, poszerzając granice kraju. Wśród wymaganych pozytywnych cech żołnierza wymienić można obowiązkowość, wierność i odwagę, jednakże charakter jego zajęcia (zabijanie wrogów, stosowanie zinstytucjonalizowanej przemocy) naraża go na aberrację w kierunku okrucieństwa i może prowadzić do uczestniczenia w popełnianiu zbrodni.

Ur.

1912 r. w Warszawie

Zm.

8 maja 1943 r. w Warszawie

Najważniejsze dzieła:

Co czytałem umarłym

Poeta, dziennikarz, aktor estradowy, pisał również teksty kabaretowe. Przed wojną autor popularnych, nadawanych w radiu piosenek, w tym tang oraz utworów stylizowanych na gwarę warszawską, tekstów kabaretowych i rewiowych (m.in. Panna Andzia ma wychodne, Jadziem, panie Zielonka, Chodź na piwko naprzeciwko). Współpracownik czasopisma satyrycznego ,,Szpilki".

Brał udział w obronie Warszawy, potem przedostał się do okupowanego przez ZSRR Białegostoku, następnie do Lwowa, a w roku 1941 powrócił do stolicy. Działalności kabaretowej nie przerwał również w getcie, współtworzył m. in. cykliczny program ,,Żywy dziennik". Najważniejszym jego dziełem powstałym w getcie jest zbiór wierszy Co czytałem umarłym, rozpowszechniany w formie różniących się od siebie zszywek maszynopisów (jeden z nich odnalazł się w latach 60. w stole z podwójnym blatem przeznaczonym do spalenia).

Władysław Szlengel zginął rozstrzelany 8 maja 1943 w warszawskim getcie.

Najważniejsi twórcy

Tyrtajos, Safona, Symonides, Horacy, Owidiusz, H. Heine, M. Lermontow, A. Puszkin, P. Ronsard, A. Rimbaud, Ch. Baudelaire, W. Black, W. Wordsworth, T. S. Eliot; J. Kochanowski, J. A. Morsztyn, A. Mickiewicz, J. Słowacki, J. Tuwim, T. Peiper, J. Czechowicz, Cz. Miłosz, Z. Herbert, T. Różewicz, M. Białoszewski, R. Wojaczek, A. Bursa, A. Świrszczyńska, E. Lipska, W. Szymborska i inni

Mowa zorganizowana brzmieniowo i graficznie, której kompozycja opiera się na rytmie wyznaczanym przez powtarzalność pewnych segmentów: wyodrębnionych graficznie i intonacyjnie wersów oraz niekiedy — stóp (stałych układów głosek akcentowanych i nieakcentowanych) lub zestrojów akcentowych. Utwór często rymowany, o charakterze ekspresyjnym, niedosłowny (metaforyczny) — jego odczytywanie wiąże się z interpretacją znaczeń. Na budowę wiersza składają się: liczba strof, liczba wersów w strofie, liczba sylab w każdym wersie i układ rymów. Wyróżnia się liczne odmiany wiersza: stroficzny, stychiczny, biały, asylabiczny, sylabiczny, sylabotoniczny, toniczny, wolny, nieregularny oraz uwydatniające aspekt wizualny: carmina figurata, graficzny, poezja konkretna, gobelinowy.

• autor: Konrad Czubaj