Motyw: Dźwięk

I milcząc szliśmy od tej smutnej jamy,

Brzegiem krążącej wokoło niej tamy;

Tam nie noc, zmrok był pół nocny, pół dzienny,

Widziałem tylko szary grunt kamienny,

Lecz echo za mną dźwiękiem rogu grało,

Dźwiękiem, co mógłby zagłuszyć trzask grzmotu.

W stronę, skąd dźwięk ten pobrzmiewał za skałą,

Oczy z uwagą obróciłem całą.

Nie tak straszliwie Roland do odwrotu

Dął w róg wojenny, gdy z chrześcijan żalem

Jak w szyi lutni dźwięk kształt swój odlewa,

Jak otworami wierzbowego drzewa

Wiatr wpadający całą fletnią śpiewa,

Tak nie czekając, wrzawa tonów taka

Zarazem w szyi zaszumiała ptaka,

Jakby ta była jak fletnia dziurawa.

Płyną, jakby Webera tłumione westchnienia:

Te przekleństwa, bluźnierstwa, te skargi, zachwyty,

Te krzyki i łzy rzewne, i hymny weselne,

To przez sto labiryntów głos echem odbity,

Opium boskie, co serca upaja śmiertelne;

To hasło, przekazane przez legiony straży,

To rozkaz, przez tysiączne tuby powtarzany,

Majak, co się ze szczytu wież tysiąca żarzy,

Sygnał w puszczy zbłąkanym myśliwcom podany.

I gorzko jest, i błogo zimą, w nocy cieniu,

Przy ognisku, co parska i dym w górę śle,

Słuchać wspomnień, co z wolna wstają w oddaleniu,

Pod dźwięk dzwonów kościelnych śpiewających w mgle.

Błogosławione dzwony o silnej gardzieli,

Co mimo starość krzepkie, raźne — wierny krzyk

Ślą, co dzień na modlitwę zwołując czcicieli,

Jak wiarus, co wiek czuwać pod namiotem zwykł!

Słyszę już, jak w podwórzach z łoskotem grobowym

Drzewo na bruk zrzucane posępnie kołata.

I w pierś mą wniknie zima, gniew, nienawiść wściekła,

Dreszcz, groza, przymus, pracę czyniący niemiłą,

I jak słońce, gdy zajdzie w biegunowe piekła,

Serce me będzie tylko zmarzłą, krasną bryłą.

I drżę za każdą więzią, co o bruk uderza;

Stuk głuchy jak klecących rusztowanie młotów.

Umysł mój jest jak w gruzy padająca wieża

Pod ciosami taranu nieustannych grzmotów.

I pod dźwięk tych łoskotów monotonnych piesień,

Boję, iż się gdzieś trumna zabija z pośpiechem…

Dla kogo? Wczoraj było lato; dzisiaj jesień!

A stuk ten dzwoni odjazd tajemniczym echem.