Przypisy

Qingyuan — jap. Seigen (?–740) Chiński mistrz chan z okresu dynastii Tang. Powszechnie znany jako Qingyuan Xingsi (jap. Seigen Gyōshi). Uważany za jednego z najbardziej wybitnych uczniów — obok Nanyue Huairang (patrz przyp. niżej) — Huinenga. [przypis tłumacza]

Qua (…) arces — Propertius, Elegiae, III, 5, 26. [przypis tłumacza]

Quad si dixerint ad te: Quo egrediemur? dices ad eos (…) (łac.) — A jeśliby rzekli: Dotąd pójdziemy? Tedy im rzeczesz: Tak mówi Pan: Kto oddany na śmierć, na śmierć; a kto pod miecz, pod miecz; a kto na głód, na głód, a kto w niewolę, w niewolę. [przypis tłumacza]

Quae (…) agri — Ovidius, Tristia, III, 10, 65 i Claudianus, In eutropium I, 244. [przypis tłumacza]

Quae (…) angustiae — Cicero, De natura deorum, I, 31. [przypis tłumacza]

quae (…) delectant — Cicero, Tusculanae quaestiones [Tusculanae disputationes], 5. [przypis tłumacza]

Quae (…) divis (łac.) — Czego byś nie mógł spełnić, chyba gdybyś bogów/ Wręcz unicestwił (Aulus Persius Flaccus, Satirae, II, 4; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quae (…) facit — Ovidius, Amores, III, 4, 4. [przypis tłumacza]

Quae (…) fixa — Enniusz u Cycerona: Cicero, De senectute 1. [przypis tłumacza]

Quae (…) fuerunt — Cicero, De natura deorum, 1, 8. [przypis tłumacza]

Quae fuit (…) occidissent — Cicero, De natura deorum, I, 1, 6. [przypis tłumacza]

Quae (…) genae — Horatius, Odae IV, 10, 7. [przypis tłumacza]

quae (…) impendet — „Co wisi nad człowiekiem jak skała nad Tantalem” (Cicero, De finibus bonorum et malorum, I, 18; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quae mare (…) discors — Horatius, Epistulae, I, 12, 16. [przypis tłumacza]

Quaenam (…) Saevitia — Claudianus, In eutropium I, 24. [przypis tłumacza]

quae (…) peti — Cicero, De finibus bonorum et malorum, II, 15. [przypis tłumacza]

Quae res (…) non potes (łac.) — Sprawa ta nie podlega ani rozsądkowi, ani metodzie; rozwagą nie da się kierować. [przypis tłumacza]

Quaeris (…) loco (łac.) — „Pytasz, gdzie będziesz po śmierci, mój pilny? Tam, gdzie żyją te twory, co się nie rodziły” (Seneca [Minor], Troades, II, 398; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quaerite (…) labor — Lucanus, Pharsalia, I, 417. [przypis tłumacza]

Quae (…) sunt — Seneca, Epistulae, XXXIX. [przypis tłumacza]

Quae tellus (…) ferat (łac.) — „Gdzie ziemia lodem krzepnie, gdzie od żaru pęka/ I jaki wiatr twe żagle do Italii pędzi” (Propertius, Elegiae, IV, 3, 39; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quae (…) venit — Ovidius, Epistulae V, 8. [przypis tłumacza]

Quae veritati (…) simplex (łac.) — „Mowa, która ma przedstawić prawdę, niechaj nie będzie zawiła, lecz prosta” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 40; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quae (…) videri — Lucretius, De rerum natura, V, 123. [przypis tłumacza]

Qua facie (…) quidem est — Cicero, Tusculanae disputationes, I, 28. [przypis tłumacza]

Qualem commendes (…) pudorem — Bacz pilnie, kogo polecasz, by ci potem cudze grzechy nie przyniosły wstydu. [przypis tłumacza]

Qual (…) grosse — Tasso, Jerozolima wyzwolona XII, 63. [przypis tłumacza]

Qualis (…) ebur — Vergilius, Aeneida, X, 134. [przypis tłumacza]

Qualis (…) relinquit — Vergilius, Aeneida, XI, 624. [przypis tłumacza]

Qualis (…) resolvit — Vergilius, Aeneida, VIII, 589. [przypis tłumacza]

qualis vestis erit, talia corda gerit (łac.) — jaki jest ubiór, takież kryje on i serce. [przypis tłumacza]

Quam (…) domus — Ovidius, Tristia, IV, 169. [przypis tłumacza]

Quam multi Lybico (…) tellus — Vergilius, Aeneida, VII, 718. [przypis tłumacza]

quam (…) norunt (łac.) — której uczeni raczej domyślają się niż ją znają. [przypis tłumacza]

quam primum (łac.) — Fragm. 926. [przypis tłumacza]

quam vereri (…) possent (łac.) — „A powinni ją czcić, chociażby jej pojąć nie mogli” (Cicero, Tusculanae disputationes, V, 1; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quamvis (…) Hermogenes — Martialis, Epigrammata, XII, 29. [przypis tłumacza]

Quando (…) apri — Iuvenalis, Satirae, XV, 160. [przypis tłumacza]

Quandoque bonus dormitat Homerus (łac.) — Niekiedy i poczciwemu Homerowi zdarzy się zdrzemnąć (Horacy, De arie pod. 359). [przypis tłumacza]

quando vidit gloriam eius et locutus est de eo (łac.) — J 12, 37–41: „A choć tak wiele cudów czynił, nie uwierzyli weń, aby się wypełniło słowo Izajasza: Zaślepił etc. To powiedział Izajasz, gdy widział chwałę jego i mówił o nim”. [przypis tłumacza]

Quantaque (…) ipsis — Manilius, Astronomica, I, 55; IV, 98. [przypis tłumacza]

Quant'è bella giovinezza (…) Di daman non c'è certezza! (wł.) — Jakże piękna jest młodość,/ A jednak przemija!/ Kto chce być wesoły, niech będzie./ Albowiem jutro jest niepewne! [przypis tłumacza]

Quanto (…) multa — Horatius, Odae, III, 16, 21, 42. [przypis tłumacza]

Quantumvis (…) inquit — Horatius, Epistulae II, 2, 39. [przypis tłumacza]

Quare (…) aether — Lucretius, De rerum natura, II, 1064. [przypis tłumacza]

Quare fremerunt gentes… Reges terrae… adversus Chistum (łac.) — Ps 2, 1–2: „Przez ludy buntują… królowie ziemi… przeciw Chrystusowi”. [przypis tłumacza]

Quare indurasti cor nostrum ne timeremus te (łac.) — „Przecz żeś zatwardził serce nasze, abyśmy się ciebie nie bali?”. [przypis tłumacza]

Quare simul (…) Hoc loco (…) Contra (…) dogma liberi arbitrii — Bo że wolna wola zgoła niczym nie jest, tę świadomość znajdujemy wrytą równo w sercach wszystkich ludzi, pomimo że ją zaciemniają tak liczne rozprawiania przeciwne i tak wielka powaga tylu mężów. (…) Na tym miejscu chciałbym upomnieć opiekunów wolnej woli, by wiedzieli, że są zaprzańcami Chrystusa, jeżeli bronią wolnej woli. (…) Przeciw wolnej woli walczyły świadectwa Pisma, wszystkie, które tylko mówią o Chrystusie. A są one niezliczone, zaprawdę: całe Pismo. Dlatego też, jeżeli Pismo będzie sędzią w naszym sporze, to na wszelki sposób wykażę, że nie zostanie ani kropka, ani literka, która by nie potępiała dogmatu wolnej woli. [przypis tłumacza]

quare (…) vigilantis est — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 53. [przypis tłumacza]

Quasi (…) adhiberi — Cicero, De officiis, III, 30. [przypis tłumacza]

quasi (…) dominantur — Cicero, De natura deorum. [przypis tłumacza]

Quasi (…) nesciat — Plinius, Naturalis historia, II, 1. [przypis tłumacza]

quasi (…) non sit — Cicero, De officiis, I, 4. [przypis tłumacza]

Quasi quidquam infelicius sit homine cui sua figmenta dominantur (łac.) — Pliniusz, II. 7. cyt. u Montaigne'a Próby II, 123. „Jak gdyby było coś nieszczęśliwszego od człowieka, nad którym panują urojenia”. [przypis tłumacza]

Quasi (…) vulgare — Cicero, De divinatione, II, 39. [przypis tłumacza]

Queensferry — miasteczko nazwane od „Przewozu Królowej” (Queen's Ferry). [przypis tłumacza]

Queis (…) Titan (łac.) — „Którym Tytan w swej łasce dał serce i głowę/ Z lepszej gliny…” (Iuvenalis, Satirae, XIV, 34; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quem duplici (…) utramque (łac.) — „Podziwiam go, czy w grubej rozmyśla opończy,/ Czyli jako światowiec pofolguje modzie,/ Obie role gra zawsze wdzięcznie i dostojnie” (Horatius, Epistulae, I, 17, 25. 3; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quem semper (…) habebo (łac.) — „Dzień to dla mnie na zawsze bolesny… Tak bóstwa/ Zrządziły… ale również na zawsze czcigodny” (Vergilius, Aeneida, V, 41; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quem (…) tunica — Catullus, Carmina, 66, 133. [przypis tłumacza]

Quem (…) vultu — Horatius, Odae II, 5, 21. [przypis tłumacza]

Quesnelliana — Paschazy Quesnel (1634–1719), obrońca swobód gallikańskiego kościoła w duchu jansenistycznym; tym samym znienawidzony przez jezuitów. [przypis tłumacza]

Questuque (…) similis — Vergilius, Aeneida, VII, 501. [przypis tłumacza]

quia (…) cessat (łac.) — „Nie przestaje kusić nawet duchów w cnocie chodzących” (Augustinus Aurelius, De civitate Dei, V, 14; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quia confortavit seras — Ps 147, 13: „Albowiem on umacnia zawory bram twoich”. [przypis tłumacza]

qui adhaeret Deo, unus spiritus est (łac.) — 1 Kor 6, 17: „Kto się łączy z Bogiem jest z nim jednym duchem”. [przypis tłumacza]

qui alicuius (…) scribere (łac.) — „którzy dają się skusić jakiemuś pięknemu słówku, gdy się im wyda dowcipnym, tak iż piszą to, czego nawet zgoła nie zamierzali” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 59; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quia non cognovit per sapientiam, placuit Deo per stultitiam praedicationis salvos facere (łac.) — 1 Kor 1, 21: „Ponieważ ludzie nie poznali Boga przez mądrość, spodobało się Bogu niedorzecznością proroctwa zbawić (tych którzy uwierzą)”. [przypis tłumacza]

Quia non sum locutus cum patribus vestris et non praecipi eis in die qua eduxi eos de terra Egypti (…) (łac.) — „Bom nie mówił z ojcami waszymi, anim im przykazał onego dnia, któregom ich wywiódł z ziemi egipskiej, o całopaleniu i ofiarach. Ale tom im przykazał, mówiąc: Słuchajcie głosu mojego i będę Bogiem waszym, a wy będziecie ludem moim, a chodźcie każdą drogą, którąm wam przykazał, aby wam dobrze było. I nie posłuchali. [przypis tłumacza]

quia (…) refertur — Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium, II, 2, 6. [przypis tłumacza]

qui (…) ausus — Cicero, De finibus bonorum et malorum, II, 3. [przypis tłumacza]

Qui autem (…) disputat — Cicero, De finibus bonorum et malorum, V, 5. [przypis tłumacza]

quibus (…) cogitare — Cicero, Tusculanae quaestiones [wyd. też pod tytułem: Tusculanae disputationes] V, 39. [przypis tłumacza]

Quibusdam destinatis sententiis consecrati quae non probant coguntur defendere (łac.) — Cicero Tasc. II, 2; cyt. jw. „Oddani jakimś uporczywym zdaniom, muszą bronić tego, czego nie pochwalają”. [przypis tłumacza]

quibus (…) genus (łac.) — „Na wzór naszych kawalerów, którzy przeskakują z jednego konia na drugiego, Numidowie mieli obyczaj wieźć ze sobą dwa konie; i w pełnym rynsztunku, w ukropie walki, przerzucali się nieraz z konia znużonego na świeżego: tak ich rumaki były zwinne i posłuszne” (Livius Titus, Ab Urbe condita, XXIII, 29; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

qui certis (…) defendere — Cicero, Tusculanae disputationes, II, 2. [przypis tłumacza]

qui corpus (…) faciant — Biblia, Łk 12:4. [przypis tłumacza]

Quicumque (…) aquis — Ovidius, Tristia I, 1, 83. [przypis tłumacza]

Quid (…) Chreme — Terentius, Heauton Timorumenos, I, 1, 42. [przypis tłumacza]

Quid enim (…) peracti — Iuvenalis, Satirae, X, 4. [przypis tłumacza]

Quid enim tam in voluntate, quam ipsa voluntas, situm est — bo cóż tkwi tak bardzo w woli, jak nie sama wola. [przypis tłumacza]

„Quid est” — podobnej treści dzieło w pytaniach i odpowiedziach. [przypis tłumacza]

Quid fas (…) gignimur (łac.) — „Czego pragnąć nam wolno, co się kupić godzi/ Za nowo kute grosze, co trzeba poświęcić/ Dla krewnych lub ojczyzny, czym ci Bóg rozkazał/ Tu zostać, z jaką wreszcie cząstką kapitału/ Wstąpiłeś do ludzkości, czym jesteś, być pragniesz,/ I w jakim celu na świat przyszedłeś po życie?” (Aulus Persius Flaccus, Satirae, III, 69–73; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid fiet hominibus qui minima contemnunt, majora non credunt (łac.) — „Co zdarzy się ludziom, którzy lekceważą rzeczy bardzo małe, a nie wierzą większym?”. [przypis tłumacza]

Quid (…) horas (łac.) — „Nigdy się tego człowiek nie ustrzeże,/ Co mu z godziny na godzinę grozi…” (Lucretius, De rerum natura, II, 13, 13; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Qui (…) dicit — Horatius, Epistulae, I, 2, 3. [przypis tłumacza]

Quid (…) inanes — Aulus Persius Flaccus, Satirae, II, 61. [przypis tłumacza]

Qui disciplinam (…) pareat (łac.) — „kto wiedzę ma nie na pokaz, lecz uważa ją za prawidło życia, kto sam siebie opanował i jest posłuszny swym zasadom” (Cicero, Tusculanae disputationes, II, 4; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

qui (…) divina — święty Augustyn, Państwo Boże, XIV, 5. [przypis tłumacza]

Quid (…) mei — Vergilius, Aeneida, VIII, 395. [przypis tłumacza]

Quid moveant (…) aqua (łac.) — „Jaki wpływ mają Ryby lub Lwa znak sierdzisty,/ I Kozioróg, co kąpie łeb w Hesperii falach” (Propertius, Elegiae, IV, 1, 89; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid (…) multa? (łac.) — „Czemuż w tym krótkim żywocie/ Cel tak daleki gonimy?” (Horatius, Odae, II, 16, 17; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid non (…) obliviscitur — Horatius, Epodes, II, 37. [przypis tłumacza]

quidquid fit, necessario fit — cokolwiek się dzieje, dzieje się z koniecznością. [przypis tłumacza]

Quidquid (…) videntur (łac.) — „Cokolwiek czyni władca, zdaje się to nakazywać” (tłum. Edmund Cięglewicz; parafraza z Quintilian, Pro milite contra tribunum [w:] Declamationes Maiores, 3). [przypis tłumacza]

Quidquid (…) videtur — Lucretius, De rerum natura, V, 577. [przypis tłumacza]

Quid sibi (…) possit — Lucretius, De rerum natura, III, 1070. [przypis tłumacza]

quid terras (…) fugit (łac.) — „Czemuż to rzucasz ciepłe kraje,/ Pędząc na chłodne wyraje?/ Z ojczyzny uciec możesz, ale nie przed sobą” (Horatius, Odae, II, 16, 18; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid (…) voluptas — Prudentius, Libri contra Symmachum. [przypis tłumacza]

qui (…) esse — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 6. [przypis tłumacza]