Przypisy

Quem duplici (…) utramque (łac.) — „Podziwiam go, czy w grubej rozmyśla opończy,/ Czyli jako światowiec pofolguje modzie,/ Obie role gra zawsze wdzięcznie i dostojnie” (Horatius, Epistulae, I, 17, 25. 3; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quem semper (…) habebo (łac.) — „Dzień to dla mnie na zawsze bolesny… Tak bóstwa/ Zrządziły… ale również na zawsze czcigodny” (Vergilius, Aeneida, V, 41; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quem (…) tunica — Catullus, Carmina, 66, 133. [przypis tłumacza]

Quem (…) vultu — Horatius, Odae II, 5, 21. [przypis tłumacza]

Quesnelliana — Paschazy Quesnel (1634–1719), obrońca swobód gallikańskiego kościoła w duchu jansenistycznym; tym samym znienawidzony przez jezuitów. [przypis tłumacza]

Questuque (…) similis — Vergilius, Aeneida, VII, 501. [przypis tłumacza]

quia (…) cessat (łac.) — „Nie przestaje kusić nawet duchów w cnocie chodzących” (Augustinus Aurelius, De civitate Dei, V, 14; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quia confortavit seras — Ps 147, 13: „Albowiem on umacnia zawory bram twoich”. [przypis tłumacza]

qui adhaeret Deo, unus spiritus est (łac.) — 1 Kor 6, 17: „Kto się łączy z Bogiem jest z nim jednym duchem”. [przypis tłumacza]

qui alicuius (…) scribere (łac.) — „którzy dają się skusić jakiemuś pięknemu słówku, gdy się im wyda dowcipnym, tak iż piszą to, czego nawet zgoła nie zamierzali” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 59; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quia non cognovit per sapientiam, placuit Deo per stultitiam praedicationis salvos facere (łac.) — 1 Kor 1, 21: „Ponieważ ludzie nie poznali Boga przez mądrość, spodobało się Bogu niedorzecznością proroctwa zbawić (tych którzy uwierzą)”. [przypis tłumacza]

Quia non sum locutus cum patribus vestris et non praecipi eis in die qua eduxi eos de terra Egypti (…) (łac.) — „Bom nie mówił z ojcami waszymi, anim im przykazał onego dnia, któregom ich wywiódł z ziemi egipskiej, o całopaleniu i ofiarach. Ale tom im przykazał, mówiąc: Słuchajcie głosu mojego i będę Bogiem waszym, a wy będziecie ludem moim, a chodźcie każdą drogą, którąm wam przykazał, aby wam dobrze było. I nie posłuchali. [przypis tłumacza]

quia (…) refertur — Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium, II, 2, 6. [przypis tłumacza]

qui (…) ausus — Cicero, De finibus bonorum et malorum, II, 3. [przypis tłumacza]

Qui autem (…) disputat — Cicero, De finibus bonorum et malorum, V, 5. [przypis tłumacza]

quibus (…) cogitare — Cicero, Tusculanae quaestiones [wyd. też pod tytułem: Tusculanae disputationes] V, 39. [przypis tłumacza]

Quibusdam destinatis sententiis consecrati quae non probant coguntur defendere (łac.) — Cicero Tasc. II, 2; cyt. jw. „Oddani jakimś uporczywym zdaniom, muszą bronić tego, czego nie pochwalają”. [przypis tłumacza]

quibus (…) genus (łac.) — „Na wzór naszych kawalerów, którzy przeskakują z jednego konia na drugiego, Numidowie mieli obyczaj wieźć ze sobą dwa konie; i w pełnym rynsztunku, w ukropie walki, przerzucali się nieraz z konia znużonego na świeżego: tak ich rumaki były zwinne i posłuszne” (Livius Titus, Ab Urbe condita, XXIII, 29; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

qui certis (…) defendere — Cicero, Tusculanae disputationes, II, 2. [przypis tłumacza]

qui corpus (…) faciant — Biblia, Łk 12:4. [przypis tłumacza]

Quicumque (…) aquis — Ovidius, Tristia I, 1, 83. [przypis tłumacza]

Quid (…) Chreme — Terentius, Heauton Timorumenos, I, 1, 42. [przypis tłumacza]

Quid enim (…) peracti — Iuvenalis, Satirae, X, 4. [przypis tłumacza]

Quid enim tam in voluntate, quam ipsa voluntas, situm est — bo cóż tkwi tak bardzo w woli, jak nie sama wola. [przypis tłumacza]

„Quid est” — podobnej treści dzieło w pytaniach i odpowiedziach. [przypis tłumacza]

Quid fas (…) gignimur (łac.) — „Czego pragnąć nam wolno, co się kupić godzi/ Za nowo kute grosze, co trzeba poświęcić/ Dla krewnych lub ojczyzny, czym ci Bóg rozkazał/ Tu zostać, z jaką wreszcie cząstką kapitału/ Wstąpiłeś do ludzkości, czym jesteś, być pragniesz,/ I w jakim celu na świat przyszedłeś po życie?” (Aulus Persius Flaccus, Satirae, III, 69–73; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid fiet hominibus qui minima contemnunt, majora non credunt (łac.) — „Co zdarzy się ludziom, którzy lekceważą rzeczy bardzo małe, a nie wierzą większym?”. [przypis tłumacza]

Quid (…) horas (łac.) — „Nigdy się tego człowiek nie ustrzeże,/ Co mu z godziny na godzinę grozi…” (Lucretius, De rerum natura, II, 13, 13; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Qui (…) dicit — Horatius, Epistulae, I, 2, 3. [przypis tłumacza]

Quid (…) inanes — Aulus Persius Flaccus, Satirae, II, 61. [przypis tłumacza]

Qui disciplinam (…) pareat (łac.) — „kto wiedzę ma nie na pokaz, lecz uważa ją za prawidło życia, kto sam siebie opanował i jest posłuszny swym zasadom” (Cicero, Tusculanae disputationes, II, 4; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

qui (…) divina — święty Augustyn, Państwo Boże, XIV, 5. [przypis tłumacza]

Quid (…) mei — Vergilius, Aeneida, VIII, 395. [przypis tłumacza]

Quid moveant (…) aqua (łac.) — „Jaki wpływ mają Ryby lub Lwa znak sierdzisty,/ I Kozioróg, co kąpie łeb w Hesperii falach” (Propertius, Elegiae, IV, 1, 89; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid (…) multa? (łac.) — „Czemuż w tym krótkim żywocie/ Cel tak daleki gonimy?” (Horatius, Odae, II, 16, 17; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid non (…) obliviscitur — Horatius, Epodes, II, 37. [przypis tłumacza]

quidquid fit, necessario fit — cokolwiek się dzieje, dzieje się z koniecznością. [przypis tłumacza]

Quidquid (…) videntur (łac.) — „Cokolwiek czyni władca, zdaje się to nakazywać” (tłum. Edmund Cięglewicz; parafraza z Quintilian, Pro milite contra tribunum [w:] Declamationes Maiores, 3). [przypis tłumacza]

Quidquid (…) videtur — Lucretius, De rerum natura, V, 577. [przypis tłumacza]

Quid sibi (…) possit — Lucretius, De rerum natura, III, 1070. [przypis tłumacza]

quid terras (…) fugit (łac.) — „Czemuż to rzucasz ciepłe kraje,/ Pędząc na chłodne wyraje?/ Z ojczyzny uciec możesz, ale nie przed sobą” (Horatius, Odae, II, 16, 18; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quid (…) voluptas — Prudentius, Libri contra Symmachum. [przypis tłumacza]

qui (…) esse — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 6. [przypis tłumacza]

Qui gloriatur, in Domino glorietur (łac.) — Jr 9, 23. „Kto się pyszni, niech pyszni w Panu”. [przypis tłumacza]

Qui justus est, justificetur adhuc (łac.) — Ap 22, 11: „Kto jest sprawiedliwy, niech się jeszcze usprawiedliwi”. [przypis tłumacza]

Qui mandicat indignus (łac.) — 1 Kor 11, 29: „Kto pożywa niegodnie”. [przypis tłumacza]

Qui me recipit, non me recipit, sed eum qui me misit (łac.) — Mk 9, 37: „Kto mnie przyjmuje, nie mnie przyjmuje, lecz tego, który mnie posłał”. [przypis tłumacza]

Quinault, [Jeanne (1699–1783)] — głośna aktorka, która w salonie swoim gromadziła kółko wybitnych ludzi pióra. Zebrania te odznaczały się wielką swobodą myśli i języka. [przypis tłumacza]

quin ipse contra esse confiteri coactus est (łac.) — zmuszony był przyznać, że sam ze sobą stoi w sprzeczności. [przypis tłumacza]

Qui nisi (…) omnis (łac.) — „Bo jeśli zmysły mylą, cały rozum błądzi” (Lucretius, De rerum natura, IV, 487; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quin (…) iunco — Vergilius, Eclogae, II, 71. [przypis tłumacza]

Quin (…) mensis (łac.) — „Stąd zwyczaj był prastary, biesiadę ożywiać/ Krwi przelewem i dania przeplatać turniejem/ Bijących się na ostro, co często padali/ Na stoły, krwią bryzgając pomiędzy puchary” (Silius Italicus, Punica, XI, 51; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

qui non laborat, non manige ducat (łac.) — kto nie pracuje, nie porośnie w dostatki. [przypis tłumacza]

Quintus Calaber — żył w II wieku po Chr., napisał obszerną epopeję, mającą być dalszym ciągiem Iliady. [przypis tłumacza]

Qui (…) potest — Cicero, De petitione consulatus [a. Commentariolum petitionis], 9. [przypis tłumacza]

Quippe (…) dedisse — Lucretius, De rerum natura, V. 1157. [przypis tłumacza]

Quippe (…) nefas — Vergilius, Georgica, I, 504. [przypis tłumacza]

Quippe (…) procellas — Lucretius, De rerum natura, III, 801. [przypis tłumacza]

Quippe (…) vires — Lucretius, De rerum natura, IV, 988. [przypis tłumacza]

qui prior est tempore, potior est iure (łac.) — kto pierwszy co do czasu, pocześniejszy co do prawa. [przypis tłumacza]

Qui requirunt (…) nota — Cicero, De natura deorum, I, 3. [przypis tłumacza]

Qui (…) retro (łac.) — „Co łbem wybija ślady, gdy w tył kroczy” (Lucretius, De rerum natura, IV, 474; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quiroga, Riego, Porlier — Quiroga (1784–1841), hiszpański, generał i mąż stanu, szermierz idei konstytucyjnych; toż samo Riego (powieszony w r. 1823); Porlier: patriota hiszpański stracony w r. 1815. [przypis tłumacza]

Quis accurate (…) loqui (łac.) — „Ten przemawia w sposób arcynudny, kto chce mówić zawsze i ciągle pięknie i ozdobnie” (Seneca [Minor], Epistulae morales ad Lucilium, 75; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis (…) Alpibus — Iuvenalis, Satirae, XIII, 162. [przypis tłumacza]

Quis annuntiavit ab exordio ut sciamus et a principio ut dicamus: Justus es? (łac.) — „Kto oznajmi od początku, iżbyśmy wiedzieli, i od początku, iżbyśmy rzekli: Sprawiedliwyś jest?”. [przypis tłumacza]

Qui santificabantur et mundos se putabant… simul consumentur, dicit Dominus (łac.) — „Którzy uświęcają i uważają za czystych… koniec także wezmą, powiada Pan”. [przypis tłumacza]

quis (…) antiquitas? (łac.) — „I któż się znajdzie, kogo by nie przekonała tradycja starożytna, poparta i poświadczona godnymi pomnikami i świadectwy?” (Cicero, De divinatione, 1, 40; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis (…) contraxit (łac.) — „Gdzie i który, nawet średniej miary gladiator wydał jęk? Albo z bólu fizycznego twarz choć skurczył? Który z nich nie zachował męskiej godności, walcząc stojąco, ba, nawet gdy już leżał na ziemi? Który z nich, upadłszy, cofnął szyję przed mieczem, co mu z rozkazu ludu miał przeszyć gardło?” (Cicero, Tusculanae disputationes, II, 17; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis desiderio (…) capitis (łac.) — „Więc może się mam wstydzić, że mnie rwie tęsknica,/ Może się mam hamować w żalu za kochankiem?” (Horatius, Odae, I, 24, 1; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

quis est (…) collincet (łac.) — „Kto całymi dniami rzuca oszczepem w pierścionek, czemuż by kiedyś nie utrafił?” (Cicero, De divinatione, II, 59; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis est (…) senem (łac.) — „jest istotą tego pożądania w przyjaźni? Dlaczego to nikt nie kocha się w brzydkim chłopaku, ani w pięknym staruszku?” (Cicero, Tusculanae disputationes, IV, 33; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis hominum (…) Dominus (łac.) — „Któryż człowiek może poznać zamiary Boga lub zdoła wyobrazić sobie, czego chce Pan?” (Biblia, Mdr 9:13). [przypis tłumacza]

Quis (…) lympha (łac.) — „Niech mi tam pacholik/ Ochłodzi dzbanek z winem, Falernem ognistym,/ W źródle przeczystym” (Horatius, Odae, II, 11, 18; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quis mihi det ut, etc. Scio enim, quod redemptor meus vivit (łac.) — 19, 23–25: „Któż mi da”; „Wiem tedy, że odkupiciel mój żyje”. [przypis tłumacza]

Quis mihi det, ut omnes prophetent (łac.) — „Kto by mi to dał, aby wszyscy prorokowali”. [przypis tłumacza]

Qui (…) sol — Lucretius, De rerum natura, III, 1056. [przypis tłumacza]

Quis (…) perit — Ovidius, Ars amandi III, 93, Priapea. [przypis tłumacza]

Quisquam (…) Vindicat (łac.) — „Zaledwie znajdzie się ktoś, co zupełnie i całkowicie odsunie i odrąbie się od nadziei życia, ale i tak, mimowiednie i bezwiednie, zatrzymuje jeszcze cośkolwiek dla siebie i rewindykuje to coś i nie oddala się stanowczo od swych umiłowań, nawet gdyby ciało jego było już porzucone w grobie” (Lucretius, De rerum natura, III, 901–906; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Quisque (…) manes — Vergilius, Aeneida, VI, 743. [przypis tłumacza]

Quisquis (…) habitat (łac.) — „Kto wszędzie mieszka, nigdzie nie mieszka, Maksymie!” (Martialis, Epigrammata, VII, 73; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

quis sub Arcto (…) Securus — Horatius, Odae, I, 26, 3. [przypis tłumacza]

qui, ut rationem (…) fragerent (łac.) — „Którzy, gdyby nawet nie przywiedli żadnych racji, przekonaliby mnie samą swą powagą” (Cicero, Tusculanae disputationes, I, 21; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Qui vigilans (…) videnti — Lucretius, De rerum natura, III, 1061, 1059. [przypis tłumacza]

quoad ordinem naturae (łac.) — Pod względem porządku natury. [przypis tłumacza]

quoad subiectum (łac.) — Pod względem podmiotu. [przypis tłumacza]

quod beatum (…) alteri — Cicero, De natura deorum, I, 17. [przypis tłumacza]

Quod bellum firmavit, pax ficta non auferat (łac.) — „Co wojna utwierdziła, zmyślony pokój nie zabierze”. [przypis tłumacza]

Quod (…) censet — Cicero, De divinatione, II, 22. [przypis tłumacza]

Quod crebro videt non miratur (…) (łac.) — de Divin. II. 22.; cyt. u Montaigne'a, II, 30. „Co kto często widzi, temu się nie dziwi, chociażby nie wiedział, dlaczego to się dzieje; czego przedtem nie widział, to jeśli się zdarzy, uważa za dziw”. [przypis tłumacza]

Quod curiositate cognoverunt, superbia amiserunt (łac.) — „Co przez ciekawość poznali, przez pychę utracili”, reminesencja ze św. Augustyna. [przypis tłumacza]

Quod ergo ignorantes, quaeritis, religio annuntiat vobis (łac.) — „,Czego tedy nieświadomi szukacie, religia wam to zwiastuje”. [przypis tłumacza]

Quod finxere, timent — Lucanus, Pharsalia, I, 486. [przypis tłumacza]

Quod futuit (…) canant — Cesarz August u Marcjalisa: Martialis, Epigrammata, XI, 21, 3. [przypis tłumacza]

quod igitur a natura (…) Mores igitur (…) offendantur — Jest jasne, że zatem to, co natura udziela, nie leży w naszej mocy, lecz że, pochodząc od jakiejś boskiej przyczyny, tkwi w tych, którzy naprawdę są obdarzeni. (…) Charakter więc musi niejako już przedtem tkwić skłonny do cnoty, charakter, który obejmuje to, co uczciwe, zaś odwraca się od tego, co haniebne. [przypis tłumacza]

Quo diversus abis — Vergilius, Aeneida, V, 165. [przypis tłumacza]

Quod licet (…) urit — Ovidius, Amores II, 19, 3. [przypis tłumacza]

Quod (…) malit — Martialis, Epigrammata, X, 47, 12. [przypis tłumacza]

quod medicamenta morbis exhibent, hic iura negotiis (łac.) — czym lekarstwa dla chorób, tym prawa są dla spraw. [przypis tłumacza]

Quod mutatur (…) migrant — Lucretius, De rerum natura, III, 756. [przypis tłumacza]