Motif: Sztuka,
motif: Morze,
genre: Powieść

Pod hasłem tym gromadzimy wypowiedzi na temat sztuki w ogóle, jej roli (czy misji), sposobu jej funkcjonowania w społeczeństwie, a także wypowiedzi na temat tych rodzajów sztuki których nie obejmują hasła: teatr, muzyka, taniec, śpiew, poezja oraz literat i słowo.

Morze kojarzone jest z podwójną symboliką. Z jednej strony morze jako żywioł zmiennych form, tworzonych i unicestwianych co chwilę, stanowiło obraz panteizmu, fascynując oraz przerażając romantyków. Z drugiej strony w twórczości Conrada morze uobecnia działanie przeznaczenia, a zarazem pozwala bohaterom ukazać ich prawdziwą moralną wartość. Ponadto morze łączy się oczywiście z podróżą, przygodą, podbojem, błądzeniem (mit Odyseusza), narażeniem na działanie nieprzewidywalnych, a potężnych sił natury; pamiętać też należy, że w swym przepastnym mrocznym łonie zwykło kryć potwory.

Najważniejsi twórcy

J. Swift, D. Defoe, W. Scott, J. J. Rousseau, J. W. Goethe, V. Hugo, E. J. Brontoe, E. T. A. Hoffman, Stendal, H. de Balzac, Ch. Dickens, I. Turgieniew, L. Tołstoj, F. Dostojewski, G. Flaubert, M. Proust, E. Zola, J. Conrad, T. Mann, R. Musil, A. Gide, J. Joyce, V. Woolf, W. Faulkner, F. Kafka, M. Bułhakow, W. Nabokow, E. Hemingway, J. Barth, J. Cortazar, G. Garcia Marquez, U. Eco, S. King; I. Krasicki, H. Sienkiewicz, J. I. Kraszewski, S. Żeromski, B. Schulz, W. Gombrowicz, Z. Nałkowska, M. Dąbrowska, L. Buczkowski, S. Lem

Podstawowy gatunek epicki czasów nowożytnych, rozwijający się od czasów oświecenia. Powieść, obszerny utwór o swobodnej kompozycji i wielowątkowej, rozbudowanej fabule, najpełniej odpowiada funkcji poznawczej (Stendhal kazał jej być „zwierciadłem przechadzającym się po gościńcu”). Środkiem wyrazu w powieści jest narracja, dialog, mowa zależna (przytoczenie) i mowa pozornie zależna. Ukształtowanie przekazu zależy od tego, czy w powieści występuje narrator wszechwiedzący (auktorialny, trzecioosobowy), narrator pierwszoosobowy, którego wiedza jest ograniczona, czy narrator personalny, posługujący się punktami widzenia przedstawionych postaci.
Rodzaje powieści wyróżnia się w zależności od tematyki, np. powieść science-fiction, psychologiczna, filozoficzna, historyczna, kryminalna, autobiograficzna, polityczna, obyczajowa, przygodowa, podróżnicza.

• autor: Katarzyna Szymańska