Adam Mickiewicz
Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie
Wy tylko grosz dajecie do moskiewskiej skrzyni».
«Kat by dał — krzyknął Wilbik — gwałtem od nas...
I zginąć nie możem, ratując was, bo snadź nam Ojciec Niebieski jeszcze dni nasze do...
Motyw ten wykorzystujemy, żeby wskazać fragmenty definiujące, czym jest niewola (duchowa, fizyczna, polityczna) oraz opisujące doświadczenie życia w niewoli, a także jego konsekwencje (często trwające długo po odzyskaniu wolności).