Adam Mickiewicz
Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie
Telimena pytała: «Któż panu przeszkadza
Kochać i być szczęśliwym!» — «Mych przeznaczeń władza —
Rzekł Hrabia — ciemność...
Wypowiedzi na temat tego, jaka jest istota, społeczne znaczenie i jednostkowe doświadczenie małżeństwa tworzą zastanawiającą mozaikę (zob. tez: żona, mąż, ślub).