Theme Miłość
in work Wesele

Cięgiem ino rad byś godać,

jakie to kochanie będzie.

A ty wolisz całowanie —

będziesz kochać, a powiédzże — ?

Przeciem ci już wygodała.

Przecież ci mnie nikt nie wydrze.

Serce do kochania radsze.

Toś już moja! Radość, szczęście!

Nie myślałem, że tak wiele.

Ano chciałeś, masz wesele.

Ach, nie patrzę, jak całuję;

nie całuję, kiedy patrzę,

a lica masz coraz gładsze.

A krew sie tak zesumuje.

Pocałujże, jeszcze, jeszcze,

niechże tobą się napieszczę:

usta, oczy, czoło, wieniec…

Takiś ta nienasyceniec.

Nigdy syty, nigdy zadość;

taka to już dla mnie radość;

całowałbym cię bez końca.

A to męcąco robota;

nie dziwota, nie dziwota,

żeś tak zbladnoł, taki wrzący.

Nie chwalący, nie chwalący,

spokoju mi nie dawały.

A bo chciałeś.

Same chciały.

Cóz ta za śkaradne śtuki?

Myśmy takie samouki;

kochałem się po różnemu,

a ciebie chcę po swojemu,

po naszemu.

A no z duszy;

jak ci dobrze, niech ta będzie.

Teraz ci mnie nic nie zwiedzie.

Takem pragnął, zboża, słońca…

Mos wesele! — Pódź do tońca!

Żeby mi tak rzekła która,

sercem już dysponująca,

tak po prostu: „no, chcę ciebie”,

jak jaka wiejska dziewczyna…

To niby ja ta dziewczyna,

ja oświadczyć się mająca?

Skądże taka pewna mina?

Wcale insze miałem plany

jeźlim plany miał w ogóle —

chciałem coś powiedzieć czule,

chciałem zapukać w serduszko,

coś usłyszeć, coś podsłuchać:

jak się to tam musi ruchać,

jak się to tam musi palić — ?!

Muszę panu się pożalić,

w serduszku nienapalone;

jak kto weźmie mnie za żonę.

będzie sobie ciepło chwalić;

muszę panu się pożalić:

choć zimno, można się sparzyć.

Amor mógłby gospodarzyć.

Amor ślepy, może zdradzić.

Amor: duch skrzydlaty, gończy.

Pretensji do skrzydeł wiele.

Więc się na pretensjach kończy.

A nie kończy się w kościele.

Byłby to już Amor w klatce.

Lis w pułapce.

Motyl w siatce.

Paź królowejna usługach.

Ślub po zapłaconych długach.

Miłość nęci rozmaita.

A, to z nami kwita.

Kwita —

nie myślałem, że coś świta,

pani prawie obrażona — ?

Czegóż to pan jeszcze szuka?

Że nie poszła w las nauka.

Któż się uczył?

Tak wzajemnie

Ja od pani, pani ze mnie.

A na cóż mnie tej nauki?

Na nic.

Więc?

Sztuka dla sztuki.

Zawrót głowy, wielka chwała;

niech pan sztuki płata różne,

bylebym ja spokój miała.

Rozmowa z panienką młodą,

jak ją zwykle młodzi wiodą

w takim stylu skrzydełkowym;

rozmowa z panną upartą:

o miłości, o Amorze,

o kochaniu, co w tym, owym

z nagła się przejawić może; —

szepty z panną czarującą,

przez pół serio, przez pół drwiąco —

zawsze jeszcze studium warto.

Przez pół drwiąco, przez pół serio

bawi się pan galanterią.

Ale gdzie ta, ale gdzie ta.

Pan poeta, pan poeta.

Coś, jak liryzm, struna brzękła:

ja o pana się przelękła,

że ta strzała niespodziana

może trafić, ale pana.

Bawię panią galanterią

przez pół drwiąco, przez pół serio;

stąd się styl osobny stwarza:

nikt nikogo nie dosięga,

nikt nikogo nie obraża —

na łokcie różowa wstęga —

nie prowadzi do ołtarza. —

Tajemnicą jest kobieta.

Słucham, co to za wymowa!

Słowa, słowa, słowa, słowa.

Ale gdzie ta, ale gdzie ta!

Jakaż znów refleksja nowa?

Pan poeta, pan poeta.

Zwracam się do panny młodej,

pijąc do pana młodego…

Cóz takiego, cóz takiego?

Może, hm, po pewnym czasie,

bo to człowiek jest człowiekiem,

ot, przykładem tylu ludzi —

bo to człowiek jest człowiekiem,

usiada się tylko z wiekiem…

Niby jak to kwaśne mliko.

Wyście młodzi, wyście młodzi,

choć się dzisiaj wszystko godzi,

przyjdzie czas, co was ochłodzi.

Dzięki, niech się ksiądz nie trudzi,

niech nie trudzi się dobrodziéj,

wdał się Pan Bóg już w tę sprawę

i ten wszystko załagodzi;

byliśmy rano w kościele,

braliśmy ślub u ołtarza.

No, ale to tak się zdarza;

ogromnie przypadków wiele,

i przypomnieć pożytecznie.

Podziękujże za obawę.

Zdarłabym jej łeb, jak krosna!

A kocha, bo jest zazdrosna.

Ach, kolorowa bajecznie!

Kochasz ty mnie?

Moze, moze —

cięgiem ino godos o tem.

Bo mi serce wali młotem,

bo mi w głowie huczy, szumi…

moja Jaguś, toś ty moja?!

Twoja, jak trza, juści twoja;

bo cóż cie ta znów tak dumi?

Cięgiem ino godos o tem.

A ty z twoim sercem złotem

nie zgadniesz, dziewczyno-żono,

jak mi serce wali młotem,

jak cię widzę z tą koroną,

z tą koroną świecidełek,

w tym rozmaitym gorsecie,

jak lalkę dobytą z pudełek

w Sukiennicach, w gabilotce:

zapaseczka, gors, spódnica,

warkocze we wstążek splotce;

że to moje, że to własne,

że tak światłem gorą lica!

Buciki mom trochę ciasne.

A to zezuj, moja złota.

Ze sewcem tako robota.

Tańcuj boso.

Panna młodo?!

Cóz ta znowu?! To ni mozno.

Co się męczyć? W jakim celu?

Trza być w butach na weselu.

Elektryczność z oczu bije.

Zgrzałam się przy tańcowaniu.

Pani marzy o kochaniu —

co tam pani serce czyje.

Może pańskie serce zatem — —?

Umie pani strzelać batem — —?

Jak to, co to — tak przez kogo?

Tak w powietrze, a szeroko.

Co tam panu serce czyje; —

a umie pan kopnąć nogą — — ?

Tak przez kogo — ?

Nie tak srogo —

tak w powietrze, a wysoko.

Na co, po co?

Dla niczego.

To nic złego.

I nic z tego.

To zagadka?

Sfinks.

Meduza.

Może z tego pan odgadnie

nowoczesny styl harbuza;

tak jak ja odgadłam snadnie:

próżność na wysokiej skale,

w swojej własnej śpiącą chwale.

Zeus i Pan Bóg mieszka w niebie,

przedsię obaj są u siebie.

Psyche to najczulej pieści. —

O tym, gdzie kto śpi wysoko,

pani wie coś z głuchych wieści;

nie dosięgło jeszcze oko.

Rozumiem coś z wielką biedą;

nie dosięgło jeszcze oko,

nie zawlokłam się na turnie;

tak tam dumnie, szumnie, chmurnie.

Bałamuctwa w wielkim stylu,

które już przeżyło tylu,

różni więksi, mniejsi, niscy;

wszystko bardzo wyjątkowe,

bardzo dziwne, bardzo nowe,

tylko że tak robią wszyscy.

Słucham, co to za wymowa — ?

Słowa, słowa, słowa, słowa.

To uczucia tak się garną;

szkoda, żeby szły na marno.

Ale gdzie ta, ale gdzie ta.

Pan myśli, że ja zajęta?

Widzę, że pani pamięta,

jaka komu etykieta

przylepiona i przypięta.

Szkoda, żeby szły na marno

te uczucia, co się garną:

Pan poeta, pan poeta.

Otóż to, to etykieta.

Chciałabym kochać, ale bardzo,

ale tak bardzo, bardzo, mocno.

To ta muzyka gra tak skoczno

i pewno serce tobie skacze.

Jeszcze się dosyć, dość napłacze,

nim go kochanie ułagodzi.

Pociesz się, serce, pociesz, miła,

jeszcze niejedna łza, mogiła,

od tej miłości ciebie grodzi.

Że to tak losy szczęściem gardzą,

że tak nie sypią szczęściem w oczy,

tylko tak zaraz błyski gasną,

ledwo się w oczach świt roztoczy?

Musisz przejść wprzódy cierpień koło;

przejść musisz wprzódy nędzę, bole,

a potem kiedyś będzie wesoło,

jak ci ból serce dość nakole.

Ja, gdybym była losów panią,

na przykład taką, wiesz: Fortuną.

tobym odarła złote runo,

żeby dać wszystko ludziom tanio;

żeby się tak nie umęczali,

w takiem gonieniu ciężkiem, długiem:

każden, jak więzień, za swym pługiem;

żeby się syto nakochali,

żeby się wszystko im kręciło:

jakby się złote nitki wiło.

A tu są takie Parki stare,

co nożycami tną przędziwo…

A chyba to za jaką karę

Miłość jest taką nieszczęśliwą.

Za czyjąż winę, czyjąż karę

rwać chcą przędziwo Parki stare…?

Ach, tak bym chciała kochać bardzo!

Musisz się wprzódy dość naszlochać,

napłakać, zbeczeć, razy wiele,

aże postawią cię w kościele,

a potem sobie możesz kochać.

Ach, tym uczucia moje gardzą —

nie to, nie jeszcze miałam w myśli:

chciałabym, żeby się kto zjawił,

kto by mi nagle się spodobał,

żebym się jemu też udała

i byśmy równo na to przyśli.

Widzisz, takiego bym kochała,

i to tak bardzo, bardzo, bardzo.

Ach, tym uczucia moje gardzą;

przecie trza wprzódy wypróbować,

trza coś przecierpieć, coś przeboleć,

żeby móc miłość uszanować.

Już ja tam swoje będę woleć.

A pan mi zostawia siebie.

Pani mnie interesuje.

Ja się patrzę i miarkuję.

Tak od pierwszego spojrzenia?

Ach, myśli pan, tak z niechcenia?

Trzask gromu.

Spudłować można.

Otóż, panienko wielmożna:

miłość, Amor, strzała złota.

Amor, Amor, bóg, bożyszcze,

rzuca się na pastwę oślep

i woła:

i zapalę, i zniszczę.

Bellerofon leci oklep.

Pani poezją przesiąkła;

ledwo słówek parę brząkła

Muza pani — a już błyski — ?

Pan sądzi, że koniec bliski;

że mnie porwie Amor-bożek?

Oto od stóp głowy do nożek:

Galatea!

Co, ja nimfa?

To samo mi właśnie powtarza

pewien koncypient jurysta.

Więc go pani zaniedbuje,

że to człowiek pracy — ?

Limfa:

to jest taki, jak się zdarza

zbyt często, co tylko powtarza,

co kto drugi gdzie umieści

w poezji albo w powieści;

nie indywidualista.

Pani żąda z pierwszej ręki — ?

Jak od kwiatów, od jabłoni,

od chmur, słońca, żabek, gadu,

jak od kwitnącego sadu; —

cała ta poezja, co goni

w powietrzu, którą wichr miata,

która co dnia świeża wzlata,

z wszystkiego fosforyzuje — —

pan to pisze, ja to czuję,

więc…

I czegóż pani życzy?

Miodu, rozkoszy, słodyczy

miłości, roznamiętnienia

i szczęścia.

A miłość wolna?…

Ach, marzyłam o tym zawsze!

A gdyby tak szczęście łaskawsze

pożaliło się jej biedy?

Przestałabym marzyć wtedy.

Choć oko wykol, noc na dworze —

to pannie serce żądzą gorze

i wolałaby gdzie w komorze

nie sama…?

Przyszłam na chwilę,

gdzie ta chata rozśpiewana,

przybiegłam jak ćmy, jak motyle,

co biegą — gdzie zapalona

lampa — ale odejdę w pokorze

do dom

i będę sobie wyobrażać pana

z daleka,

a jak będę zakochana,

przyszlę panu list i klucz.

Myśmy lecieli

na lep poezji — i teraz

dwór się od poezji trzęsie;

odbywa się wielkie darcie

piór wszelijakiego drobiu:

grunwaldzkie duchowe starcie,

lecą pióra orle, pawie, gęsie,

wnet ujrzymy husarię i króla;

zatrzęsło się tu ze wszech jak do ula.

W powietrzu atmosferyczna zmiana:

chata stała się rozkochana

w polskości — właściwa skala:

żar, co się duchem udziela,

co się na powietrzu spala

jak garść lnu.