Opowiadanie

Najważniejsi twórcy

A. Czechow, F. Dostojewski, E. Hemingway, T. Mann, B. Prus, J. Iwaszkiewicz, B. Schulz, T. Borowski, M. Dąbrowska

Jeden z podstawowych gatunków prozatorskich. Niewielki utwór narracyjny o prostej, zwykle jednowątkowej fabule i luźnej kompozycji. W przeciwieństwie do noweli, utworu o podobnym rozmiarze, budowa opowiadania nie jest tak zwarta, a konstrukcji nie ograniczają ścisłe reguły: mogą pojawiać się dygresje, epizody, postacie drugoplanowe, dialogi, opisy (np. miejsc, zjawisk, przeżyć) i partie refleksyjne. Jednak między wydarzeniami głównymi i mniej ważnymi zachodzą związki przyczynowo-skutkowe. Charakterystycznymi elementami kompozycji są: wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Osoba narratora (którego punkt widzenia określa zawartość treściową utworu) jest wyeksponowana; narracja może być prowadzona w pierwszej lub trzeciej osobie. Utwór nie posiada wyraźnej pointy, trzeba ją wydedukować z całościowego sensu opowiadania.
Wyróżnia się opowiadania odtwórcze (pisane na podstawie autentycznych wydarzeń lub jakiegoś utworu) oraz twórcze (oparte na wyobraźni autora). Źródła gatunku można wskazywać już w starożytności: opowiadanie rozwijało się np. na obrzeżu literatury historiograficznej, czerpało z form wypracowanych w kronikach, legendach, bylinach, żywotach świętych i in.

• autor: Sabina Narloch