Autor: Aleksander Świętochowski

1. ★

   ☆

   

   Aleksander Świętochowski

   Strachy Pentelikonu

   Epoka: Pozytywizm Rodzaj: Epika Gatunek: Bajka
   Ten utwór wymaga uwspółcześnienia

   • Czytaj online
   • Pobierz:
     PDFEPUBMOBIwięcejFB2TXT
     Stwórz własny plik PDFmniej

   Krótka opowieść o rzeźbiarzu, który swoim dłutem przywoływał do istnienia duchy. Osadzona w mitologii greckiej oetycka opowieść o geniuszu ludzkim.

   Choć Świętochowski zaliczany jest zazwyczaj w szeregi pisarzy pozytywistycznych, to wydany w roku 1897 zbiór Bajki estetycznie należy już do epoki Młodej Polski. Autor daleko odchodzi od społecznych kontekstów czasów teraźniejszych i ostrej krytyki politycznej która cechowała go wcześniej. Zwraca się ku antykowi, filozoficznym wywodom i ponadczasowym tropom literackim. Złośliwi mogliby powiedzieć, że jest to już typowo młodopolska grafomania. Miłośnicy — że to rzadka okazja do podglądania estetycznej wrażliwości fin de siecle'u.
2. ★

   ☆

   

   Aleksander Świętochowski

   Woły

   Epoka: Pozytywizm Rodzaj: Epika Gatunek: Opowiadanie
   Ten utwór wymaga uwspółcześnienia

   • Czytaj online
   • Pobierz:
     PDFEPUBMOBIwięcejFB2TXT
     Stwórz własny plik PDFmniej

   Zazwyczaj poświęcający swoją uwagę sprawom ludzkim, tym razem Świętochowski skupia swoją uwagę na losie zwierząt towarzyszących człowiekowi.

   To krótkie opowiadanie mogłoby i dziś trafić do czytanek dla dzieci, bo wrażliwość autora jest na wskroś współczesna. W opowiadaniach takich jak to do społecznej świadomości powoli przebijała się koncepcja, że zwierzęta również mają swoje prawa i należy je chronić przed okrucieństwem. Opowiadanie warte przeczytania także ze względu na rodzajowe scenki z pracy w polu czy realiów pędzenia wołów na rzeź do miasta. Aleksander Świętochowski był wpływowym przedstawicielem inteligencji warszawskiej końca XIX wieku. Jego esej Praca u podstaw był jednym z fundamentów, na którym kształtował się pozytywistyczny system wartości.
3. ★

   ☆

   

   Aleksander Świętochowski

   Testament Alego

   Epoka: Pozytywizm Rodzaj: Epika Gatunek: Opowiadanie
   Ten utwór wymaga uwspółcześnienia

   • Czytaj online
   • Pobierz:
     PDFEPUBMOBIwięcejFB2TXT
     Stwórz własny plik PDFmniej

   Umierający rozprawia o przyczynach, dla których jego ostatnia wola będzie miała zadziwiającą dla bliskich treść. Wyliczając wady ludzkie powoli zbliża się do wyjawienia treści swojego testamentu.

   Aleksander Świętochowski był wpływowym przedstawicielem postępowej inteligencji warszawskiej końca XIX wieku. Publikacja tekstu programowego My i Wy w 1871 roku wstrząsneła środowiskiem intelektualnym, które określało właśnie na nowo swoje cele i metody działania w popowstaniowej rzeczywistości. Jego kolejny esej Praca u podstaw był jednym z fundamentów, na którym kształtował się pozytywistyczny system wartości. W opowiadaniach Świętochowskiego widoczne jest silne zacięcie dydaktyczne.

Wybrane utwory