Władysław Witwicki

Ur.

30 kwietnia 1878 w Lubaczów

Zm.

21 grudnia 1948 w Konstancin-Jeziorna

Najważniejsze dzieła:

Z psychologii stosunków osobistych (1907), W sprawie przedmiotu i podziału psychologii (1912), Psychologia. Dla użytku słuchaczów wyższych zakładów naukowych (t. 1 i 2) (1925-27), Zarys psychologii (1928), Wiadomości o stylach (1934), Rozmowa o jedności prawdy i dobra (1936), Przechadzki ateńskie (cykl audycji radiowych 1939, wyd. 1947), Platon jako pedagog (1947), O widzeniu przedmiotów. Zasady perspektywy (1954), Pogadanki obyczajowe (1957), Anatomia plastyczna (1960), La foi des éclairés (1939, wyd. polskie: Wiara oświeconych, 1959)

Filozof kultury, historyk filozofii, tłumacz (gł. dzieł Platona), autor pierwszego podręcznika psychologii, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, teoretyk sztuki, rysownik. Zajmował się relacją między kulturą świecką i religijną oraz filozofią w powiązaniu z psychologią, logiką i etyką.

Zaliczany do myślicieli związanych ze szkołą lwowsko-warszawską; studiował pod kierunkiem Kazimierza Twardowskiego na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie obronił w 1901 r. doktorat na podst. rozprawy pt. Analiza psychologiczna ambicji. W 1905 zdał egzamin państwowy na nauczyciela propedeutyki filozofii. Od założenia przez Twardowskiego w 1911 ,,Ruchu Filozoficznego" do 1918 r. był członkiem redakcji pisma; w l. 1928--1936 był członkiem redakcji pisma ,,Psychotechnika". Rozgłos przyniosły mu występy radiowe w latach 30.: czytanie dialogów Platona oraz wygłoszenie cyklu pogadanek Przechadzki ateńskie (potem wydanych drukiem). W 1938 został prezesem Polskiego Towarzystwa Psychotechnicznego. II wojnę światową spędził w Warszawie i Busku Zdroju. Pod koniec wojny wrócił do swego podwarszawskiego domu w Konstancinie, gdzie od jesieni 1945 do czerwca 1948 prowadził seminarium z psychologii.

Przedstawił dwie oryginalne teorie: kratyzmu (od gr. kratos: siła) i uczuć społecznych (oraz, w konsekwencji, teorię komizmu i typologię ludzi). Charakterystyczna dla Witwickiego jest metoda analityczna (przejęta od Twardowskiego zasada ,,ABC porządnego myślenia"), wymagająca dokładnej analizy znaczeń, skrupulatnego definiowania pojęć i konsekwentnego ich stosowania, jak również, jako podstawa uprawiania psychologii deskrypcyjnej zasada naczelna, że zanim cokolwiek zostanie wyjaśnione, najpierw musi zostać jasno i rzetelnie opisane.