Przypisy

ἔστ´ ἂν ὕδωρ(…) τέθαπται (gr.), Dum fluit (…) sepultum (łac.) — „Póki lekka fala płynie, wysokopienne rodzi się drzewo,/ Póki słońce wschodzi, księżyc promienny blaski na świat swe zsyła,/ Póki rzeki płyną w dale, a odboisko tonie zraszają,/ Póty wędrownikom prawię, że tutaj Midas, król, pogrzebany”. W pierwszym wydaniu był ostatni wiersz opuszczony, w przypuszczeniu, że go sobie czytelnik uzupełni. [epigramat przypisywany Kleobulosowi, opisywanemu przez Diogenesa Laertiosa (Żywoty i poglądy słynnych filozofów, księga I, rozdz. VI), red. WL]. [przypis tłumacza]

Eam (…) parabitur (łac.) — „Człowiek cnotliwy i roztropny powinien wiedzieć, że jedynym prawdziwym zwycięstwem jest to, do którego może się przyznać honor i poczciwość” (Florus Lucius Anneus, Epitomae de Tito Livio bellorum omnium annorum septingentorum libri duo, I, 12; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Ecce agnus Dei qui tollit peccata mundi (łac.) — J 1, 29: „Oto baranek boży, który gładzi grzechy świata”. [przypis tłumacza]

Ecce praedixi Vobis: vos ergo videte (łac.) — Mt 24, 25 i 33: „Otom wam przepowiedział: wy zaś baczcie”. [przypis tłumacza]

Effundam spiritum meum (łac.) — Jl 2, 28; Dz 2, 17: „Wyleję ducha mego”. [przypis tłumacza]

Effundam spiritum meum super omnem carnem (łac.) — Jl 2, 28: „Wyleję ducha mego na wszelkie ciało”. [przypis tłumacza]

Ego autem dixi: Forsitan pauperes sunt et stulti ignorantes viam Domini, judicium Dei sui (…) (łac.) — „Tedym ja rzekł: Podobno ci nędzni są, głupio sobie poczynają; bo nie są powiadomieni drogi Pańskiej i sądu Boga swego. Pójdę do celniejszych i będę mówił do nich, bo oni są powiadomieni drogi Pańskiej; ale i ci wespół połamali jarzmo, potargali więzy. Przetoć ich pobije lew z lasu, lampart czyhać będzie u miast ich”. [przypis tłumacza]

Ego Dominus scrutans cor et probans renes (łac.) — Jam jest Pan badający serce i doświadczający nerki (Jr 17, 10). [przypis tłumacza]

Ego versiculos feci, tulit alter honores (łac.) — Ja ułożyłem wiersze, a inny zgarnął zaszczyty. [przypis tłumacza]

Ego vir videns (łac.) — Lm 3, 1: „Ja, mąż widzący”. [przypis tłumacza]

e meris affirmativis in secunda figura nihil sequitur (łac.) — z przesłanek twierdzących w drugiej figurze nic nie wynika. [przypis tłumacza]

Emunctae (…) versus (łac.) — „Choć wie, jak trawa rośnie, licho kleci rymy” (Horatius, Satirae, 1, 4, 8; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

EP. 16. AQUAVIVAE (łac.) — Tekst łaciński pisany obcą ręką (prawdopodobnie Arnaulda), uwagi po francusku ręką Pascala. [przypis tłumacza]

Equi (…) currentium (łac.) — „Konie ich, niekiełznane, mają chód ciężki i niezgrabny, sztywne karki i łby naprzód pochylone” (Livius Titus, Ab Urbe condita, XXXV, 11; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Eris palpans in meridie (łac.) — Pwt 28, 29: „Będzisz szedł poomacku w południe”. [przypis tłumacza]

Eritis sicut Deus; scientes bonum et malum (łac.) — Rdz 3, 5: „Będziecie jako Bóg świadomi dobrego i złego”. [przypis tłumacza]

Est et non est (łac.) — „Jest i nie jest”. [przypis tłumacza]

Estne (…) iuverint (łac.) — „Czyż panna młoda w rzeczy broni się miłości?/ Czy tylko lament stroi dla rodziców oczu,/ Zaparłszy się na progu małżeńskiej łożnice?/ Oj! Niech mnie bogi skarżą, jeśli źdźbło w tym prawdy” (Catullus, De coma Berenices, [w:] Tegoż, Carmina, LXVI, 15; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Et cum non prosunt singula, multa juvant (łac.) — Tam, gdzie jeden nie wskóra, tam wielu poradzi. [przypis tłumacza]

Et cuncta (…) Catonis (łac.) — Choć okrąg ziemski Cezar pokona,/ Nie zmoże hardej duszy Katona! (Horatius, Odae, II, 1, 23; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

et curios sitmulant, sed bacchanalia vivunt (łac.) — udają świętych, a żyją jak rozpustnicy. [przypis tłumacza]

et de frigidis et maleficiatis (łac.) — Pod tym tytułem traktuje IV księga Dekretaliów o niezdolnych do małżeńskiej powinności lub czarami urzeczonych w tym kierunku osobach. [przypis tłumacza]

Et dixerunt: Venite et cogitemus contra Jeremiam cogitationes (…) (łac.) — I powiedzieli: Pójdźcie, a wymyślimy co przeciw Jeremiaszowi, bo nie zginie zakon od kapłana ani słowo od proroka. (Jr 17, 18). [przypis tłumacza]

Et dixisti: Absque peccato et innocens ego sum, et propterea avertatur furor tuus a me (…) (łac.) — „A przecież mówisz: Ponieważem niewinną, pewnie odwrócona jest zapalczywość jego ode mnie. Oto Ja w sąd wnijdę z tobą przeto, że mówisz: Nie zgrzeszyłam”. [przypis tłumacza]

Et gens (…) virga (łac.) — „I lud Massylii konny, na oklep siedzący,/ Co nie zna wcale siodeł, a kieruje końmi,/ Dotykając łba prętem” (Lucanus, Pharsalia, IV, 682; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Et (…) gladiis (łac.) — „Czyż można/ Zawierzyć wiatrom, dokąd zaniosą nam strzałę?/ Tylko w mieczu potęga, i każdy lud mężny/ Mieczem wojnę rozstrzyga” (Lucanus, Pharsalia, VIII, 384; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Et invictum devicta morte Catonem (łac.) — „Niezwyciężony Katon śmierć zwyciężył samą” (Manilius, Astronomica, IV, 87; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Et ipse (…) paterni (łac.) — „Jam znany z tego, że miłuję braci/ Jak ociec…” (Horatius, Odae, II, 2, 6; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Et male (…) leges (łac.) — „Czasem głupstwo pomoże, a zawiedzie rozum;/ Bo traf nie bada przyczyn, nie nagradza zasług,/ Lecz jak błędny, bez planu, szasta się tu, owdzie!/ Widocznie jest moc większa, co nad nami włada/ Przemożnie, ludzkie prawa swym poddając prawom” (Manilius, Astronomica, IV, 95; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

et non intres in judicium (łac.) — Ps 142, 2: „Nie wdawaj się w sąd”. [przypis tłumacza]

Et non poterat facere (łac.) — „I nie mógł uczynić”. [przypis tłumacza]

Et Numidae (…) cingunt (łac.) — „Numidowie na koniach niekiełznanych pędzą” (Vergilius, Aeneida, IV, 41; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Et post (…) cura (łac.) — „Jeździec na koń, czarna troska za nim” (Horatius, Odae, III, 1, 40; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Et propter vitam, vivendi perdere causas (łac.) — „I dla życia gubić przyczyny do życia”. Juvenalis, Satyry, VIII, 84. [przypis tłumacza]

Et quo (…) laborem (łac.) — „Jakim cudem zło minąć lub mężnie je przenieść” (Vergilius, Aeneida III, 459; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Et tu conversus confirma fratres tuos (łac.) — Łk 22, 32: „A ty nawróciwszy się, utwierdzaj braci twoich”. [przypis tłumacza]

Et tu ergo custodies pactum meum (łac.) — „I utwierdzę przymierze moje między mną a tobą… iżbym ci był Bogiem… Ty więc będziesz strzegł mego przymierza”. [przypis tłumacza]

Et veniunt (…) canunt (łac.) — „I bluszcze ślą swe pędy raźniej na swobodzie,/ I głóg piękniej wybuja na samotnej skałce,/ I ptak śpiewa najmilej nieuczony, wolny” (Propertius, Elegiae, I, 2, 10; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Et via (…) dolore est (łac.) — „W końcu z trudem boleść otwarła drogę głosowi” (Vergilius, Aeneida, XI, 151; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Excaeca (łac.) — Iz 6, 10: „Zatwardź”. [przypis tłumacza]

excipio filios a moniali susceptos ex monacho (łac.) — wyłączam synów mniszek spłodzonych z mnichami. [przypis tłumacza]

ex omniubus iniquitatibus (łac.) — Ps 129, 8: „ze wszystkich nieprawości”. [przypis tłumacza]

Exortum est in tenebris lumen reoctis corde (łac.) — „Powstało w ciemnościach światło dla prostych sercem. [przypis tłumacza]

Expectavi (łac.) — Iz 5, 7. „Czekałem”. [przypis tłumacza]

ex quo (…) aegritudnem (łac.) — „Z tego da się wyrozumieć, że zgryzota nie leży w naturze rzeczy, lecz w zapatrywaniu” (Cicero, Tusculanae disputationes, III, 28; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Ex quo (…) quiret (łac.) — „Na darmo popisuje się filozof mądrością, jeśli sam sobie poradzić nie umie” (Ennius u Cycerona, w: Cicero, De officiis, III, 15; tłum. Edmund Cięglewicz). [przypis tłumacza]

Ex senatus-consullis et plebiscitis scelera exercentur (łac.) — Seneca Epist. 95. cyt. u Montagne'a III. 1. „Wedle uchwał senatu i ludu praktykuje się zbrodnie”. [przypis tłumacza]

ex ungue leonem (łac.) — poznać po pazurach lwa. [przypis tłumacza]