Przypisy

Šafarik ir Dobrovski — garsūs slavų ir ypatingai čekų praeigos tyrėjai. [przypis autorski]

ścieluchy — niski, karłowaty las szpilkowy. [przypis autorski]

ściemięży — ujarzmi. [przypis autorski]

ścierz (gw., daw.) — ściernisko. [przypis autorski]

ścigacz — mężczyzna, uganiający się za kobietami. [przypis autorski]

Ściślejsze pomiary Kaufmanna (…) — [por.] „Philosophical Magazine”, (5)46, 528 (1898). [przypis autorski]

ściśliwy — oszczędny. [przypis autorski]

ściuchajdy — zbieranina. [przypis autorski]

Ś. Hieronim wprost „naszym Senecą” mieni — noster Seneca, S. Hieronymus [Hieronim ze Strydonu, Przeciw Jowinianowi (Adversus Iovinianum) I, 49]. [przypis autorski]

Šig-Achmetas — Kipčako kanas, papuolęs lietuviams į nelaisvę pasimirė Kaune, Aleksandrui viešpataujant; kartkartėm skundus siuntė Vilniaus seimui už neteisingą kalėjimą. [przypis autorski]

ślabać — hardo odpowiadać. [przypis autorski]

ślakwa — słota. [przypis autorski]

ślamaga — niedołęga. [przypis autorski]

ślamdrał — beczał. [przypis autorski]

ślęgnąć — moknąć, nasiąkać wilgocią. [przypis autorski]

Śliczny to i budujący widok dwóch dusz wielkich… — patrz śliczne studium J. Klaczki o korespondencji Mickiewicza [Julian Klaczko, Korespondencya Mickiewicza (studium), Paryż–Berlin 1861; red. WL]. [przypis autorski]

ślizgota — ślizgawica. [przypis autorski]

ślozy — łzy. [przypis autorski]

ślubowałeś (…) hekatombę — Hekatomba z greckiego, ofiara z stu byków złożona; w przenośni każda wielka ofiara. [przypis autorski]

śmiałek ów był prostym rybakiem z Caprei, chcącym się docisnąć do pana (…) przyniesiono raka, którym twarz poranioną na nowo mu odarto — Swetoniusz, Żywot Tyberiusza 60 [gdzie mowa o złowionej languście, skorupiaku morskim, nie o raku, który jest stworzeniem słodkowodnym; nie ma też wzmianki o zrzuceniu rybaka do morza]. [przypis autorski]

śmiałkować — wyzywać do walki. [przypis autorski]

Śmieć sięgnąć po zwycięstwo, śmieć zrozumieć życie jako walkę i zmaganie się to pierwszy warunek zwycięstwa. Filozofia Nietzschego jest właściwie filozofią śmiałości — S. Brzozowski, Filozofia Fryderyka Nietzschego, „Przegląd Filozoficzny” 1912, s. 431. [przypis autorski]

śmiertelnica — koszula śmiertelna. [przypis autorski]

śniaty — pnie. [przypis autorski]

Šoko ant laužo ir dūmuos išnyko. — Myris Lietavoro yra išmislytas [išmislytas — išgalvotas. red. WL.], pritaikant prie papročių ano laiko. Lietuviai sunkioj ligoje arba didelių nelaimių metu, buvo pratę leist save sudeginti. Pirmutinis jų karalius ir kunigų kunigas Veidavutis ir jo įpėdiniai paprastai saunoriai mirė ant laužo. Pagal senovės numanymą tokia putžudystė [patžudystė — savižudybė. red. WL.] buvo labai gorbiama. [przypis autorski]

śpiączka — w ostatnich czasach przekonano się, że chorobę tę szczepi ludziom przez ukąszenie ta sama mucha tse-tse, która zabija woły i konie. Jednakże ukąszenie jej sprowadza śpiączkę, tylko w pewnych okolicach. Za czasów powstania Mahdiego przyczyna choroby nie była jeszcze znana. [przypis autorski]

śpieszy z swoim numerem, aby usłyszał, że przegrał — połowa była przegrywających. [przypis autorski]

śpiewają i tańczą, jakby mieli codziennie uprawiać ziemię — W Peru uprawiano ziemię wspólnie, a dni tej pracy były świętami. [przypis autorski]

Śpiewak Edy z fińskich skał — Baratyński w Edzie [poemat z 1825 o młodej Fince; red. WL] opisał zimę finlandzką. [przypis autorski]

Śród przemian i zjawisk, i dziwów tysiąca (…) Proch każdy wieczyście ma żyć — [por.] Miriam, Z czary młodości. Liryczny pamiętnik duszy, Kraków 1893, s. 44 (Nieśmiertelność). [przypis autorski]

Środek, który centrum znaczy — To pojęcie środka autor wykładał już rodakom na posiedzeniu dnia 29 listopada w roku w ratuszu brukselskim. [przypis autorski]

św. Ambroży, Ambroży z Mediolanu — ur. ok. 334, biskup mediolański (374–397); napisał m.i. Hexaemeron, De officiis ministrorum (na wzór Cicerona De officiis). [przypis autorski]

św. Augustyn, ażeby uprzystępnić pojęcie troistości Bożej, wskazywał na podobieństwo trójcy, które człowiek w sobie nosi… — por. Augustyn, Confessiones (Wyznania), XIII, 11. [przypis autorski]

św. Augustyn z natury skłaniał się do tolerancji, ale później, patrząc, jak donatyści pod grozą surowych represji rządu wracali do Kościoła, zmienił stanowisko swoje i począł zalecać umiarkowaną surowość — Vacandard, L'Inquisition, Paris, Bloud, 1912. [przypis autorski]

Św. Franciszek w ekstazie miłości dla całego stworzenia nazywał zwierzęta „braćmi i siostrami”, wreszcie w niektórych legendach rola zwierząt bywa otoczona jakimś szczególnym nimbem… — Kazimierz Lubecki, Kwestia zwierząt, Kraków 1909. [przypis autorski]

Świątynia w Jeźnie (…) ze zboru helweckiego przerobiona — Łukaszewicz, Dzieje wyznania helweckiego, t. II, s. 20, wzmiankuje tylko o zborze w Jeźnie, nawet nie wiedząc, gdzie leży to miasto. [przypis autorski]

świątynię kochanki Wertumna — Temple de Pomone [fr.: świątynia Pomony; red. WL]. [przypis autorski]

Świadectwem „kariery problematyki” (…) będą propozycje metodologiczne Stefana Żółkiewskiego, wyłożone w rozprawie „Główny problem literatury współczesnej” — S. Żółkiewski, Zagadnienia stylu, Warszawa 1965. Rozprawa drukowana uprzednio w „Odrze” 1964, nr 12. [przypis autorski]

Świadectwo Graccianiego, który w 1515 objeździł Polskę ze sławnym kardynałem Commendonim (…) — obacz: Gracianiego Vie du Cardinal Commendoni, Paris 1680; cyt. u Wiszniewskiego [w: Pomniki historii i literatury polskiej]. [przypis autorski]

Świat jest ciągłą zmianą […] który by tam poszedł i wrócił! — autentyczne. [przypis autorski]

świat jest właściwie cudem (…) to jest także wola — K. Irzykowski, Nowele, s. 120–122. Cytat pochodzi z tekstu noszącego tytuł Czym jest Horla? (Rodzaj programu), datowanego 5 V 1896. [przypis autorski]

światło, jako „wyobrażenie i forma miłości” — List do Rembowskiego (Dzieła, t. X, s. 228). [przypis autorski]

Światło słoneczne, wysłuchaj mnie! […] Słuchaj i zrób sprawiedliwość, najszlachetniejszy ze szlachetnych… — gadanina chłopa autentyczna. [przypis autorski]

świat myślny (…) intelligibilis — nie należy zamiast tego wyrażenia używać wyrażenia: „świat intellektualny” (die intellectualle Welt), jak to zazwyczaj robić się zwykło w wykładzie niemieckim; bo intellektualnymi czy sensytywnymi [sensitiv] są tylko poznania. Ale to, co może być tylko przedmiotem [Gegenstand] jednego lub drugiego rodzaju oglądania, a więc obiekty [Objecte], muszą się nazywać (pomimo twardości brzmienia): intelligibel lub sensibel. [Uwaga ta jest dodatkiem drugiego wydania — przyp. tłum.]. [przypis autorski]

światówki — popularne melodie. [przypis autorski]

światopoglądy (…) o ile słusznie noszą swą nazwę — Darwinizm zatem i systemy monistyczne oparte na idei ewolucji tu nie należą. Nic bardziej nie świadczy o wszechwładzy idei gatunku i rozmnażania się w naszej dobie, jak łączenie teorii pochodzenia z nazwą światopoglądu i przeciwstawianie jej pesymizmowi. [przypis autorski]

Światowy obrót handlowy zmniejszył się o 60%, bezrobotnych jest przeszło 30 milionów — Por. G. Blondel, Le Désequilibre du monde w „Gazette de Hongrie”, 1935, nr 8. [przypis autorski]

Świat przedstawia mu się (…) własnych stanów duchowych — S. Przybyszewski, Zur Psychologie des Individuums, s. 45. [przypis autorski]

Świat przedstawia się jako byt jeden (…) pierwiastek Nieskończoności — Z. Przesmycki, Wstęp do Wyboru pism dramatycznych Maeterlincka, Warszawa 1894, s. XLVIII. [przypis autorski]

Świat zmysłowy (…) zawiera w sobie zarazem szereg przemian (…) — czas wprawdzie, jako formalny warunek możliwości przemian, wyprzedza je przedmiotowo, lecz podmiotowo i w rzeczywistości uświadomienia, wyobrażenie to, tak jak każde inne, dane nam jest tylko za przyczynieniem się spostrzeżeń. [przypis autorski]

święte miasto Jeruzalem nowe, zstępujące z nieba od Boga — Ap, 21, 2. [przypis autorski]

świętojańskie — czerwcowe. [przypis autorski]

świętość publiczna (…) narodu — łac. sacra popularia, albo sacra populi Romani. [przypis autorski]

Święty Tomasz Summa Teologiczna, cytat za: D. Juruś, Dzieje własności prywatnej…, s. 11. [przypis autorski]

święty żaltis (z litew. žaltys) — wąż święty. [przypis autorski]

święty zamek — Kapitol: arx sacra, [arx] aeterna. [przypis autorski]

świetne rezultaty dają produkty firmy „Gąsecki” (czopki i maść wynalazku Popowskiego. Stosować tylko na noc) — dlatego to redaktor „Tygodnika Ilustrowanego”, Wacław Czarski, człowiek o niesłychanie głębokiej (jak z tego widać) intuicji, tąże intuicją swą wiedziony, bez porozumienia ze mną, na końcu artykułu mojego o Bronisławie Linkem, genialnym malarzu, w „Tygodniku Ilustrowanym” (luty 1936 r.) zamieścił reklamę tychże środków. Rzecz nadaje się wprost do opisania w „Kurierku Metapsychicznym”. [przypis autorski]

świetne rezultaty dają produkty firmy „Gąsecki” (…) Najlepiej nie mieć wcale hemoroidów — uważam firmę „Gąsecki” za wprost nadzwyczajną. Nigdy mnie głowa nie bolała nawet po najgorszych nadużyciach narkotycznych, ale w każdym razie na glątwę działa kogutek wspaniale. Dobry jest też lumbagol na bóle artretyczne. [przypis autorski]

świeżo wydanej przez (…) Antoniego Nowosielskiego podróży po Krymie — Stepy, morze i góry (Wilno 1854) s. 192 i nast. P. Nowosielski wiedział o pracach Firkowicza z artykułu w „Dzienniku Ministerstwa Spraw Wewnętrznych” w r. 1844. [przypis autorski]

św. Marii Magdaleny — w ołtarzu św. Magdaleny były trzy obrazy, w pierwszym św. Magdalena omywa nogi Chrystusowi, w drugim takąż posługę spełnia już leżącemu w grobie, w trzecim sama leżąca na marach odwraca twarz od dyktatora Fabrycjusza, człowieka złych obyczajów. [przypis autorski]

Sądami przypuszczalnymi są takie, w których stwierdzenie lub zaprzeczenie przyjmujemy za możliwe (dowolne) tylko; zapewniającymi (assertorycznymi) wtedy, gdy uważamy to za rzeczywiste (prawdziwe); koniecznymi (apodyktycznymi), gdy się to za konieczne poczytuje — tak jakby w pierwszym razie myślenie było czynnością rozsądku, w drugim rozwagi, w trzecim rozumu. Jest to uwaga, której wyjaśnienie nastąpi dopiero w dalszym ciągu. [przypis autorski]

są diamentem krystalizacji — Nazwałem to studium książką ideologiczną. Celem moim było zaznaczyć, że choć ma ono tytuł Miłość, nie jest to romans, a zwłaszcza nie jest tak zabawne jak romans. Przepraszam filozofów, że użyłem słowa „ideologia”; nie było z pewnością moim zamiarem przywłaszczać sobie tytuł, do którego miałby prawo kto inny. Jeżeli ideologia jest szczegółowym opisem idei i wszystkich ich składowych części, niniejsza książka jest szczegółowym i drobiazgowym opisem wszystkich uczuć tworzących namiętność zwaną miłością. Następnie wyciągam z tego opisu pewne wnioski, np. sposób leczenia miłości. Nie znam wyrazu, który by określał po grecku rozprawę o uczuciach, jak ideologia oznacza rozprawę o ideach. Mogłem był poprosić o wymyślenie takiego wyrazu któregoś z uczonych przyjaciół, ale dość już mam kłopotu z tym, że musiałem przyjąć nowe słowo „krystalizacja”, i bardzo możliwe jest, jeśli to studium znajdzie czytelników, że mi nie przebaczą tego neologizmu. Zapewne byłoby dowodem talentu literackiego uniknąć go; próbowałem, ale bez powodzenia. Bez tego słowa, które moim zdaniem wyraża główne zjawisko owego szaleństwa zwanego miłością, szaleństwa dostarczającego człowiekowi największych rozkoszy na ziemi — bez tego słowa, które trzeba by wciąż zastępować długimi omówieniami, opis tego, co się dzieje w głowie i sercu zakochanych, stałby się zawiły, ciężki, nudny dla mnie, autora, cóż dopiero dla czytelników. Proszę tedy czytelnika, którego nazbyt urazi słowo „krystalizacja”, aby zamknął książkę. Nie pragnę (zapewne szczęśliwie dla siebie) licznych czytelników. Byłoby mi miło przypaść do smaku paru dziesiątkom osób w Paryżu, których nie ujrzę nigdy, ale których na nieznane kocham do szaleństwa. Na przykład jakiejś młodej pani Roland [pani Roland: działaczka Żyrondy; przyp. red.], czytającej ukradkiem i za najmniejszym szelestem chowającej szybko książkę do szuflady w warsztacie ojca rytownika. Dusza taka jak pani Roland przebaczy mi, mam nadzieję, nie tylko słowo „krystalizacja”, użyte na określenie tego aktu szaleństwa ujawniającego nam wszystkie doskonałości w kobiecie, którą zaczynamy kochać, ale jeszcze i inne śmiałe skróty. Wystarczy wziąć ołówek i wpisać między wierszami po kilka słów, których brakuje. [przypis autorski]

(W. Orkan, Z tej smutnej ziemi, Lwów 1902, s. 84).

[przypis autorski]

[sąd wg logików] jest to (…) wyobrażenie stosunku między dwoma pojęciami (…) [co] odpowiednie jest tylko co do sądów stanowczych, nie zaś co do hipotetycznych i rozjemczych (bo te oznaczają stosunek nie pojęć, lecz samychże sądów) — obszerna nauka o czterech figurach sylogistycznych dotyczy tylko wniosków rozumowych kategorycznych, a chociaż jest po prostu jeno sztuką, by przez podsunięcie wniosków bezpośrednich (consequentiae immediatae) pod przesłanki czystego wniosku rozumowego, zyskać pozór większej liczby rodzajów wnioskowania, niż ich jest w pierwszej figurze; niewiele by jednak przez to samo jedynie wygrała, gdyby się jej nie było powiodło nadać wyłącznego dostojeństwa sądom stanowczym, jako tym, do których się wszystkie muszą dać odnieść; co przecież jest błędnym według § 9. [przypis autorski]

(…) sądzenia spraw cywilnych: konsulowie nie sądzili ich również, chyba w bardzo rzadkich wypadkach, które nazywano z tej przyczyny nadzwyczajnymi — Judicia extraordinaria (Inst. IV). [przypis autorski]

sądzić o nacjonalizmie, jak o nim sądzą w Genewie, jest rzeczą równie lekkomyślną… — por. G. de Reynold, op. cit., s. 367–368. [przypis autorski]

Sądziłam, że (…) setki bram otwierały się, by wpuścić słońce mego żywota — W świątyni Słońca znajdowało się sto bram; jedynie Inka mógł je kazać otworzyć. [przypis autorski]

sâlik — derwisz [sâlik to wyznawca sufizmu, nurtu mistycznego w islamie; derwisz to członek bractwa sufickiego, w węższym znaczeniu: fakir, żebrzący ascetyczny mnich muzułmański; red. WL]. [przypis autorski]

są one świadkami strasznych dramatów, rozgrywanych między czerwonoskórymi a białymi — W chwili, w której to piszę (druga połowa lipca), w Czarnych Górach i ich pobliżu wojna wre już na dobre nie między górnikami a Indianami, lecz już między rządem Stanów Zjednoczonych i tymiż. Wedle ostatnich depesz wojska pod wodzą generała Custer poniosły dotkliwą klęskę. [red. WL: bitwa nad rzeką Little Bighorn, stoczona 25 czerwca 1876 roku pomiędzy żołnierzami armii amerykańskiej dowodzonymi przez George'a Custera a Indianami, głównie Dakotami, pod wodzą Szalonego Konia, Siedzącego Byka i innych wodzów, zakończyła się zwycięstwem Indian, wszyscy uczestniczący w niej żołnierze amerykańscy zginęli; pierwsze wiadomości o klęsce Custera ukazały się w prasie amerykańskiej dopiero 6 lipca]. [przypis autorski]

sąsiad niemiły — Le Turc qui nous communiquait la peste [fr.: Turek, który przekazał nam zarazę]. [przypis autorski]

Są [tacy], dla których sztuka jest najistotniejszą potrzebą ducha (…) wszystkie przekazane wartości, normy, dogmaty i wierzenia — [W. Berent], List autora „Próchna”, „Chimera”, IV, s. 465. [przypis autorski]

Są to wiersze Ronsard’a, II, 213 w wyd. Laumonier’a. [przypis autorski]

Są wprawdzie (…) ołówki Majewskiego, czekolada Wedla (…) moje psychologiczne portrety — przy sposobności odpowiem na zarzut pewnych złośliwych pół-idiotów, że zdradziłem sztukę, zasady Czystej Formy i przeszedłem na naturalizm. Przede wszystkim mój naturalizm portretowy nie jest skórny, tylko psychologiczny. Poza tym mówię i piszę zawsze, że przestałem być artystą i że to, co robię, to nie jest Sztuka Czysta w mojej definicji, tylko sztuka stosowana do portretowej psychologii. Teoria Czystej Formy pozostaje nietknięta i nieodwołana, tylko ja zmieniłem mój fach. W teatrze uważam się dotąd za artystę właśnie — kompromisu żadnego w słowie pisanym nie zrobiłem i nie zrobię. [przypis autorski]

sążeń — 1.728 metra. [przypis autorski]

sążniowate drzewo uzbrojone w krzemienie i guzy, i sęki — Maczuga litewska robi się tym sposobem: wypatruje się młody dąb i nacina się od dołu do góry siekierą tak, ażeby korę i miazgę rozerznąwszy, drzewo z lekka poranić. W te karby wtykają się ostre krzemienie, które z czasem wrastają w drzewo i tworzą guzy twarde. Maczugi stanowiły za czasów pogańskich główną broń piechoty litewskiej; dotąd używają się niekiedy i zowią się nasiekami. [przypis autorski]

sachemowie — starsi, doradcy [przywódcy plemienni — red. WL]. [przypis autorski]

sadhus — fakir, derwisz wędrowny w Indiach. [przypis autorski]

Sadi, Hafiz i Firduzi — Firduzi (940–1020), najwięcej popularny i słynny dawny poeta, autor Szah-Namek, „Historii królów”, 125 000 wierszy; Sadi (1184–1191), autor Gulistanu, czyli „Ogrodu róż”, urodzony i pochowany w Szirazie; Hafiz (1320–1391), poeta, urodzony w Szirazie. [przypis autorski]

sadlisty — tłusty. [przypis autorski]

sahib — hinduskie słowo odpowiadające polskiemu wyrazowi „Szanowny Panie”. [przypis autorski]

sahib — pan. [tytuł stosowany przez rodzimych mieszkańców Indii kolonialnych w stosunku do Europejczyków; red. WL] [przypis autorski]

sak macicy — środkowa część niewodu. [przypis autorski]

Salamandry zostały wprost zalane płomiennymi wezwaniami z rozmaitych stron, aby jako całość przyłączyły się do tego czy innego ideowego, politycznego albo społecznego programu ludzkiej społeczności — W zbiorach Povondry znaleźliśmy tylko kilka takich proklamacji; pozostałe prawdopodobnie spaliła z czasem pani Povondrowa. Z zachowanych materiałów przytaczamy przynajmniej niektóre tytuły.

Płazy, odrzućcie broń! (Manifest pacyfistyczny)

Molche, wirft Juden heraus! (Niemiecka ulotka)

Towarzysze Płazy! (Proklamacja grupy anarchistów spod znaku Bakunina)

Koledzy Płazy! (Publiczna odezwa wodnych skautów)

Przyjaciele Płazy! (Otwarty adres Centrali towarzystw akwarystycznych i hodowców zwierząt wodnych)

Płazy, przyjaciele! (Odezwa Towarzystwa Odrodzenia Moralnego)

Obywatele Płazy! (Odezwa Reformatorskiej Frakcji Obywatelskiej w Dieppe)

Koledzy Płazy, wstąpcie w nasze szeregi! (Towarzystwo Pomocy Byłym Marynarzom)

Koledzy Płazy! (Klub Pływacki „Aegir”)

Szczególnie ważne (jeśli wolno nam tak sądzić na podstawie tego, że ją Povondra starannie podkleił) była chyba proklamacja, którą cytujemy w pełnym oryginalnym brzmieniu:

[przypis autorski]

sala Pacowska (…) ozdobiona pięknemi malowidłami — Opis tych malowideł i samej sali bierzemy z rękopiśmiennego pamiętnika szypra wicinnego. [przypis autorski]

S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 276 [przypis autorski]

S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 277. [przypis autorski]

S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 274. [przypis autorski]

S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 268. [przypis autorski]

S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 266. [przypis autorski]

S. Albinsson, Early Music Copyrights: Did They Matter for Beethoven and Schumann?, „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” Vol. 43, No. 2 (December 2012), s. 276, F. M. Scherer, The emergence of musical copyright in Europe prom 1709 to 1850, „Review of economic research on copyright issues”, 2008, vol. 5(2), s. 10, Bach v. Longman, London (1777), [w:] Primary Sources on Copyright…, D. Hunter, Music Copyright in Britain to 1800, „Music & Letters”, Vol. 67, No. 3 (Jul., 1986), s. 279. [przypis autorski]

S. Albinsson, Early Music Copyrights…, s. 267. [przypis autorski]

S. Albinsson, Early Music Copyrights…, s. 280. [przypis autorski]

S. Albinsson, Early Music Copyrights:…, s. 280. [przypis autorski]

S. Albinsson, Early Music Copyrights…, s. 281. [przypis autorski]

S. Albinsson, Early Music Copyrights…, s. 289. [przypis autorski]

Salhiry dziewice — Salhir, rzeka w Krymie, wypływająca z pieczar Czatyrdahu. [przypis autorski]

Salomon — Ten wróg kobiet nb. miał 700 żon. [przypis autorski]

salteador — rozbójnik. [przypis autorski]

saltus — skoki. [przypis autorski]

Salve Eternum — Formuła używana przy pogrzebach, pieśń przed zaniesieniem ciała na stos; tak samo jakby kto po polsku powiedział: „Ty wprzódy nad nimi wyrzeczesz wieczny odpoczynek”. [przypis autorski]