Przypisy

Czy to wszystko? (…) — Por. Montagne, II, 37. [przypis tłumacza]

Czy uważacie, Ateńczycy, Ajschinesa za najemnika Aleksandra czy za przyjaciela? Słyszysz, co mówią? — potężny efekt, jaki zaryzykować mógł tylko mistrz w panowaniu nad nastrojami tłumu. [przypis tłumacza]

Czy wart druku (…) twoje zdanie. — Czemu Orontowi zależy tak na zdaniu Alcesta? Być może Alcest był autorem, jak niejeden ze szlachty (np. książę de la Rochefoucauld); może tylko zażywał opinii znawstwa i smaku. Zresztą Oront zapewne komu tylko zdołał, odczytywał swoje utwory. Dopatrywano się też w „scenie sonetu” i wizerunku Boileau, nieprzejednanego krytyka, gdy chodziło o kwestię smaku. [przypis tłumacza]

Czy widziałeś w Barcelonie? — Początek słynnego wiersza Musseta. [przypis tłumacza]

Czy widzisz większą radość u tyranów, kiedy idą do stołu, czy też u ludzi prywatnych? — Ksenofont każe się tu Hieronowi posługiwać metodą sokratyczną (naprowadzać pytaniami). [przypis tłumacza]

Czy wiemy więcej o naszym przeznaczeniu niż o własnym pochodzeniu? Poddajmyż się tedy niepokonanej niewiedzy (…) — Por. wywody o nieśmiertelności w zakończeniu księgi III De rerum natura Lukrecjusza. [przypis tłumacza]

Czy wmówicie w nas, że to jest prawda i że gdyby nie istniała moda pojedynków (…) — Por. Les provinciales [Prowincjałki; Red. WL]. [przypis tłumacza]

…czy wodza, czy kogoś z przedniejszych spotyka — Iliada II 188 i n., wiersze cytowane w przekładzie Dmochowskiego. Odyseusz nie dopuszcza, by Grecy uciekli z wojny do domu. [przypis tłumacza]

Czy wszystko cenzurujecie? Jak to! Nawet mój szacunek? — Aluzja do wyroku, który, nie popierając tego cytatami tekstu, skazał List do Inkwizycji Pascala jako sprzeczny z czcią i szacunkiem winnymi osobie papieża. [przypis tłumacza]

Czy w urzędzie, czy przed sędzią, czy na zgromadzeniu — w urzędzie (in iure), gdy sprawę rozstrzygał sam pretor lub czasem edyl, jak tutaj; przed sędzią (ad iudicem), gdy do rozstrzygnięcia sprawy pretor wyznaczał kogoś jako sędziego; na zgromadzeniu (ad populum), gdy była sprawa karna (causa publica) i rozstrzygało zgromadzenie ludowe (comitia). [przypis tłumacza]

Czyż mamy — βουλόμεθα (Niese), αἱρούμεθα (Dindorf). [przypis tłumacza]

Czyż nie czytałem w Platonie (…) — Montaigne źle tu zrozumiał tekst Platona, który mówi, iż: „poezja jest z natury swojej ciemna i pełna zagadek”. [przypis tłumacza]

Czyż nie należy wam się z prawa (…) posiadanie tego, co jest własnością boga waszego Chamosa? Takim samym prawem my posiadamy ziemie, które nasz zwycięski bóg nabył — Księga Sędziów 11, 24. Ksiądz Wujek tłumaczy: „Aza to, co posiadł Chamos bóg twój, tobie prawem się przynależy? A co Pan Bóg nasz zwycięzca otrzymał, na naszą też osiadłość się dostanie”. [przypis tłumacza]

Czyż nie słusznie szczyciłby się swą sztuką (…) kto by potrafił swoich wychowanków tak urobić? — związek myśli jest następujący: ponieważ ta sama osoba może wykazywać dodatnie cechy i ujemne, zależy od wychowania, czy się rozwiną strony lepsze, czy gorsze. Dobry wychowawca pielęgnuje strony lepsze, a jest tym doskonalszy, im szerszy zakres swą działalnością obejmuje. [przypis tłumacza]

Czyż nie ty udałeś się zaraz po bitwie w poselstwie do Filipa (…) chociaż zawsze przedtem odmawiałeś tej przysługi — Ajschines udawał chorobę przed zburzeniem Fokidy, by nie posłować do Macedonii; po zburzeniu wziął udział w bankiecie zwycięzcy, co uczynił i potem, po klęsce cheronejskiej. [przypis tłumacza]

Czyż nie widzimy (…) Czy to jest przeciwne Pismu? — [por.] Koh 3, 18–22; J 16, 9 etc.; Mt 7, 15 etc., Mt 13, 30 etc. [przypis tłumacza]

Czyż nie wybrać na to takich, którzy nic nie robią? — po wierszu 455 w rękopisach szczątki słów i luka. [przypis tłumacza]

Czyż (…) słowy — Celimena, podrażniona, kreśli od ręki cięty, choć jednostronny portrecik Alcesta [przypis tłumacza]

Czyż to jest słuszne (…) zapomnieć o obecności wielkiego boga, co wiekiem równy jest odwiecznym niebianom (…) Toż to Eros… — słowa te przypominają z Platona Sympozjon mowę Fajdrosa o Erosie. Tam każdy biesiadnik ma coś na ten temat powiedzieć, tu przejście do tego tematu jest trochę nagłe. [przypis tłumacza]

Czyż to nie jest szaleństwo (…) przerabiać podług swego ładu? — „I lepiej wraz z innymi zostać w głupców rzędzie niż być mędrcem, co w wojnie z całym światem będzie”, mówi Molier ustami Arysta w Szkole mężów. [przypis tłumacza]

Czyż to nie jest zuchwalstwem ze strony filozofii mniemać (…) dwie naturalne drogi, aby wnijść do komory bogów i przeznać bieg losów, to szał i sen — myśl zawartą w tym ustępie zaczerpnął Montaigne z Cycerona: O wróżeniu (De divinatione), I, 57. [przypis tłumacza]

czy Zeus zawsze każdym razem nowy deszcz zsyła, czy też (…) wodę tę samą z powrotem? — jedna z kwestii, które roztrząsali sofiści. [przypis tłumacza]