Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Motyw: Żyd

Twórczość

powieść psychologiczna powieść fantastyczna Starożytność Renesans Barok Oświecenie Romantyzm Pozytywizm Modernizm Dwudziestolecie międzywojenne Współczesność Aforyzm Jerzy Andrzejewski Autorka nieznana Autor nieznany Krzysztof Kamil Baczyński Michał Bałucki Honoré de Balzac Baśń Wacław Berent Tadeusz Borowski Tadeusz Boy-Żeleński Pola Braun Wanda Ewa Brzeska Wojciech Brzoska Stanisław Brzozowski Sébastien-Roch Nicolas de Chamfort Gusta Dawidsohn-Draengerowa Dialog Tadeusz Dołęga-Mostowicz Fiodor Dostojewski Dramat Dramat niesceniczny Dramat poetycki Dramat romantyczny Dramat współczesny Ignacy Drygas Epika Epos Esej Felieton Józef Flawiusz Anatole France Fraszka Aleksander Fredro Zuzanna Ginczanka Zygmunt Gloger Johann Wolfgang von Goethe Irena Goldblum Wiktor Gomulicki Seweryn Goszczyński Artur Gruszecki Czesław Halicz (właśc. Czesława Endelmanowa-Rosenblattowa) Halina Górska E. T. A. Hoffmann Humoreska Jasełka Bruno Jasieński Alter Kacyzne Światopełk Karpiński Jan Kasprowicz Andrzej Kijowski Jędrzej Kitowicz Jan Kochanowski Komedia Maria Konopnicka Janusz Korczak Zygmunt Krasiński Józef Ignacy Kraszewski Ferdynand Kuraś Legenda Bolesław Leśmian Gotthold Ephraim Lessing Liryka List Jan Masoński Gustav Meyrink Adam Mickiewicz Helena Mniszkówna Michel de Montaigne Charles de Montesquieu (Monteskiusz) Urke Nachalnik Friedrich Nietzsche Cyprian Kamil Norwid Nowela Opowiadanie Eliza Orzeszkowa Pamiętnik Blaise Pascal Icchok Lejb Perec Pieśń Pietro Aretino Poemat dygresyjny Pogadanka Jan Potocki Powiastka filozoficzna Powieść powieść dla dzieci i młodzieży Powieść epistolarna powieść historyczna powieść obyczajowa Powieść poetycka Marcel Proust Proza poetycka Bolesław Prus Ksawery Pruszyński Stanisław Przybyszewski Publicystyka Maria Ratuld-Rakowska Reportaż Reportaż podróżniczy Władysław Stanisław Reymont Rozprawa Rozprawa polityczna Lucjan Rydel Maurycy Schlanger Bruno Schulz Józef Siemiradzki Henryk Sienkiewicz Juliusz Słowacki Jan Słomka Stanisław Staszic Władysław Syrokomla Noemi Szac-Wajnkranc Władysław Szlengel Tragedia Teodor Tripplin Zofia Urbanowska Voltaire (Wolter) Otto Weininger Hadassa Estera Weiss Maria Więckowska Wiersz Oscar Wilde Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy) Bogdan Wojdowski Kazimierz Wyka Stanisław Wyspiański Stefan Żeromski Jerzy Żuławski Marian Zdziechowski

Motyw: Żyd

Jest to motyw powiązany z innymi hasłami określającymi na naszej liście grupy stanowe w dawnym społeczeństwie (chłop, mieszczanin, szlachcic, ksiądz). Za jego pomocą zaznaczamy fragmenty, w których mowa o życiu, obyczajach i sposobie funkcjonowania Żydów w społeczeństwie. Żydzi pełnili wiele funkcji: sklepikarzy, karczmarzy, pośredników (zwanych dawniej „faktorami”), a także, mówiąc dzisiejszym językiem, zbierali surowce wtórne, skupując szmaty i złom. W czasach, w których nie było banków, Żydzi udzielali kredytów i prowadzili instytucje, które dziś nazywamy lombardami czy komisami. Wyspiański w Weselu ciekawie pokazał relacje między księdzem, Żydem, a chłopem (Czepiec).
Oczywiście Żydzi byli zarazem grupą odrębną narodowościowo i religijnie, a w społeczeństwie zajmowali miejsce wyznaczone poza główną hierarchią, pełniąc rolę jakby „drugiego mieszczaństwa”. Owa złożona sytuacja sprawia, że również w naszym zbiorze motyw ten jest wieloznaczny i wchodzi relację również z tematyką związaną z narodem, tradycją, religią (oraz motywami pokrewnymi, takimi jak pobożność, czy obrzędy). Staraliśmy się, żeby fragmenty zaznaczane z pomocą tego motywu były tymi o charakterze neutralnym; dla tych szczególnie silnie nacechowanych uprzedzeniem przeznaczyliśmy motyw antysemityzm.