Motyw: Wspomnienia

Robisz mi krzywdę, ja praw moich bronię,

On być powinien w potępieńców gronie.

Gdy mu z ust wyszła taka rada dzika,

Odtąd ja za czub rad trzymam grzesznika;

Odpust bez skruchy to niepodobieństwo!

Rzecz niepodobna, godna mego śmiechu,

Razem chcieć grzechu i żałować grzechu.

Czyn ten potępia samo przeciwieństwo«.

O! Jak szalałem obłąkaniem dzikiem,

Gdy on mnie porwał i zawołał z krzykiem:

»Możeś nie myślał, że byłem loikiem?«

I przed Minosem stawiać mnie sam zniknął.

Sędzia ten ogon skręcił z osiem razy,

Potem go ugryzł, a wściekły z obrazy:

»Oblec go w ogień wiekuisty!«, krzyknął.

Za grzech ten w jamę wrzucony na mękę,

Noszę, jak widzisz ognistą sukienkę».

To rzekłszy, odszedł płomień potępiony,

Kręcąc, miotając swój wierzch zaostrzony.

Ja i wódz szliśmy na arkadę tamy,

Pod którą cierpią karę na dnie jamy

Ci, co sumienie na bliźniego szkodę

Śmieli obciążyć, wzbudzając niezgodę.

Arkebuzy dymiące jeszcze widzę,

jakby to wczoraj u głowic lont spłonął

i kanonier jeszcze rękę trzymał,

gdzie dziś wyrasta liść zielony.

W błękicie powietrza jeszcze te miejsca puste,

gdzie brak dłoni i rapierów śpiewu,

gdzie teraz dzbany wrzące jak usta

pełne, kipiące od gniewu.

Ach, pułki kolorowe, kity u czaka,

pożegnania wiotkie jak motyl świtu

i rzęs trzepot, śpiew ptaka,

pożegnalnego ptaka w ogrodzie.

Nie to, że marzyć, bo marzyć krew,

to krew ta sama spod kity czy hełmu.

Czas tylko warczy jak lew

przeciągając obłoków wełną.

Płacz, matko, kochanko, przebacz,

bo nie anioł, nie anioł prowadzi.

Wy te same drżące u nieba,

wy te same róże sadzić jak głos

na grobach przyjdziecie i dłonią

odgarniecie wspomnienia i liście jak włos

siwiejący na płytach płaskich.

Zapomniane już, zapomniane

to, co kochać było — za wiele:

panny smukłe, wiatru fontanny,

u jeziora uśpiony jeleń.

Przeżegnane krzyżem i ogniem

śpiewne kraje, gotyk na szybach,

zapomniane te, co szły do mnie,

smoki, kwiaty, świecące ryby.

Zapomniane będą i czasy,

które miłość jak śnieg wypełnia.

Na chmur ciemnych spiętrzone lasy

pnie się śniegu szumiąca wełna.

Pożegnane już, zapomniane.

Śnieg jak dłonią zasłoni oczy.

Słychać jeszcze — nim chłód zostanie —

jak za nami pułk biały kroczy.

I gorzko jest, i błogo zimą, w nocy cieniu,

Przy ognisku, co parska i dym w górę śle,

Słuchać wspomnień, co z wolna wstają w oddaleniu,

Pod dźwięk dzwonów kościelnych śpiewających w mgle.

Dziwni wędrowcy! Jakież historie szlachetne

Czytamy w waszych oczach, głębokich jak morza?

Otwórzcie nam pamięci waszej skrzynie świetne,

Klejnoty — z gwiazd utkane i z niebios przestworza.

Chcemy płynąć zasiadłszy fantazji okręty!

Więc, aby rozweselić nasze straszne nudy,

Przenieście na nasz duch jak płótno rozciągnięty —

Waszych wspomnień obrazy z ich wszystkimi cudy!

Mówcie, coście widzieli!…

Tyle mam wspomnień, jakbym tysiąc lat miał z górą.

Mniej tajemnic ukrywa pełne szuflad biuro,

Gdzie są listy miłosne, wiersze i bilanse,

Kwity, włosy kochanek, rachunki, romanse,

Niżeli moja smutna mózgownica stara.

Ach, jest to piramida, olbrzymia pieczara,

Kędy trupów jest więcej, niż w ogólnym rowie.

Jam — nienawistne gwiazdom cmentarne pustkowie,

Gdzie, jak wyrzuty grzechu, długie czerwie żyją,

I ciałem mych najmilszych nieboszczyków tyją.

Ileż ich znam! Jak często goniłem za niemi!

Pamiętam jedną, która o zachodzie słońca,

Gdy Niebo zda się krwawić rany szkarłatnymi,

Na ustronnej ławeczce siadała milcząca,

By posłuchać koncertu, jaki wojsko grywa

Po ogrodach, orkiestra z trąb głównie złożona,

Co w te złote wieczory, gdy wszystko odżywa,

Jakąś skrę bohaterstwa tchną w mieszczuchów łona.

Ta, z życiem jeszcze, dumna, sztywna — z swej uboczy

Piła chciwie rycerski śpiew marsowych synów;

Czasem jak stary orzeł otwierała oczy;

Jej skroń z marmuru zdała się godną wawrzynów

Widzę uczuć młodzieńczych rozkwity, uśmiechy,

I dni dawno ubiegłych smug ciemny lub złoty,

Przerywam serc tysiącem szałów waszych grzechy,

A duch mój się waszymi opromienia cnoty —