Motif: Umiarkowanie,
motif: Bezpieczeństwo

Postawa zachowania umiaru we wszystkim (w uczuciach, pożądaniu, dumie z własnych osiągnięć, jedzeniu i piciu, zaufaniu wskazówkom filozofii) zalecana była szczególnie w epokach, w których wartość stanowił zdrowy rozsądek, rozum (a więc np. w renesansie, czy oświeceniu). Zastosowanie się do tych zaleceń miało prowadzić do wybrania „środkowej drogi”, (sławnej „miedzy” Kochanowskiego) i pozwolić w każdej sytuacji znaleźć złoty środek, unikając rozwiązań pod różnym względem ekstremalnych.

Lektura tekstów oświeceniowych, w których wskazuje się i promuje metody postępowania ostrożnego, pozwalającego uniknąć wszelkiej szkody czy straty, a nawet wszelkiego ryzyka (por. hasła: tchórzostwo oraz umiarkowanie) skłoniła nas do uwzględnienia tematu bezpieczeństwa — rozmaicie zresztą rozumianego i pojawiającego się w przeróżnych kontekstach. W Pieśniach Kochanowskiego mowa jest o dbałości o bezpieczeństwo państwa (tu motyw łączy się z roztropnym patriotyzmem), a np. w Lalce Prusa bezpieczeństwo stanowi podstawową wartość w etosie mieszczańsko-kupieckim; ponadto bezpieczeństwo łączy się także często z motywem dzieciństwa i domu.