Motif: Sztuka,
genre: Komedia,
period: Romantyzm

Pod hasłem tym gromadzimy wypowiedzi na temat sztuki w ogóle, jej roli (czy misji), sposobu jej funkcjonowania w społeczeństwie, a także wypowiedzi na temat tych rodzajów sztuki których nie obejmują hasła: teatr, muzyka, taniec, śpiew, poezja oraz literat i słowo.

Najważniejsi twórcy

Arystofanes, Antyfanes, Menander, Plaut, Terencjusz; W. Shakespeare, Moliere, A. P. Czechow, F. Dürrenmatt; J. U. Niemcewicz, F. Zabłocki, A. Fredro, G. Zapolska, S. Mrożek

Jeden z podstawowych gatunków dramatu, powstały już w starożytności z pieśni ku czci Dionizosa. Przedstawia bohaterów w sposób wesoły, satyryczny. Cechuje się nieskomplikowaną akcją z pomyślnym zakończeniem. Dominują w nim różne formy komizmu: sytuacyjny, charakterologiczny i językowy. Stosowane są także satyra, a niekiedy i groteska. W nowożytności (od renesansu) rozwinęły się różne rodzaje komedii: charakterów (Skąpiec Moliera), sytuacyjna (Damy i huzary A. Fredry), intrygi (Śluby panieńskie A. Fredry), polityczna (Powrót posła J. U. Niemcewicza), obyczajowa (Moralność pani Dulskiej G. Zapolskiej), tragikomedia (Wizyta starszej pani F. Dürrenmatta).

• autor: Magda Witczak

Czas

w Europie Wielka Rewolucja Francuska (1789-1799) — koniec '40 XIX w.; w Polsce 1822-1863 r.

Najwybitniejsi twórcy

M. Scott, G. Byron, J. W. Goethe, E. T. A. Hoffmann, V. Hugo, A. de Musset, G. Sand, A. Puszkin, M. Lermontow, E. A. Poe, A. Mickiewicz, A. Fredro, Z. Krasiński, J. Słowacki

Reprezentatywne gatunki

dramat romantyczny, ballada, poemat dygresyjny, poemat epicki, powieść fantastyczna

Nazwa epoki wywodzi się z pojęcia lingua romana (język ludów średniowiecznej Galii, przeciwstawiany lingua latina, językowi rzym. najeźdźców). Starofrancuskie romant oznaczało powieści rycerskie. Romantyzm był ostatnią wielką epoką kulturalną Europy. Charakterystyczne jest dla niej odrzucenie klasycznych kanonów, fragmentaryzm, forma otwarta, nawiązanie do Shakespeare'a, rehabilitacja średniowiecza i twórczości ludowej, kult natury, zaufanie do uczucia, wiary i intuicji, indywidualizm, bunt, niepokój, wyobraźnia twórcza, mesjanizm. Epokę poprzedziły tendencje sentymentalne i romantyczne nasilające się pod koniec XVII w. (preromantyzm — F. Schiller). W Polsce romantyzm rozpoczął się od polemiki klasyków z romantykami (1818) i wydania przez Adama Mickiewicza tomiku Ballady i romanse (1822).

• autor: Jakub Krzosek