Motif: Piekło,
genre: Dramat romantyczny

Jako miejsce potępienia wiecznego, piekło pojawia się przede wszystkim w utworach (i ich fragmentach) mających ambicje moralizatorskie (wiąże się więc z motywami dobra, zła, grzechu, szatana i służących mu pomniejszych diabłów). Bywa umiejscawiane w zaświatach, odnosząc się do życia pośmiertnego, ale zdarza się, że życie doczesne - i w związku z tym obraz świata - przedstawia się jako piekło (względnie czyściec). Piekło opisywano ze szczególną lubością w średniowieczu, na progu renesansu powstało zaś fundamentalne dzieło na ten temat: Boska Komedia Dantego. Motyw piekła nie przestał być ważny w baroku i romantyzmie, fascynował twórców okresu modernizmu (np. Kasprowicza). Natomiast we współczesności – w związku z apokaliptycznymi przeżyciami podczas dwóch wojen światowych – piekło umiejscawia się na ziemi i włącza w historię.

Najważniejsi twórcy

A. Mickiewicz, Z. Krasiński, J. Słowacki, V. Hugo, A. de Musset, J. Goethe

Gatunek dramatu ukształtowany w epoce romantyzmu (ok. 1789-1848), w nawiązaniu do tradycji teatru szekspirowskiego, hiszpańskiego, opery oraz odmian melodramatu (dramy popularnej w sentymentalizmie). Charakteryzuje się odrzuceniem zasady trzech jedności (akcji, czasu, miejsca), luźną fabułą, kompozycją otwartą, łączeniem elementów przeciwstawnych (tragizmu z komizmem, wzniosłości z groteską, realizmu z fantastyką), podejmowaniem tematyki moralnej, religijnej, historiozoficznej, filozoficznej i politycznej. Akcja koncentruje się wokół przeżyć głównego bohatera, tzw. bohatera romantycznego, odznaczającego się indywidualizmem, buntowniczością, wyobcowaniem, brakiem pokory.
Często przybierał formę dramatu niescenicznego (nieprzystosowanego do wystawiania na scenie), czy też dramatu książkowego. W Polsce nazwa dotyczy szczególnie dramatów napisanych i publikowanych po powstaniu listopadowym.

• autor: Agnieszka Poniecka