Stefan Żeromski
Przedwiośnie
— Nastuś, braciszku, ty masz zamiar dzisiaj tańczyć? — pytał Hipolit.
— Tańczyć? To będzie zależało…
— Będzie zależało...
— Nastuś, braciszku, ty masz zamiar dzisiaj tańczyć? — pytał Hipolit.
— Tańczyć? To będzie zależało…
— Będzie zależało...
drzwi się otworzyły i nie wszedł, lecz wtargnął do pokoju ksiądz Anastazy w komży i...
Ksiądz Anastazy, oblegany przez wszystkich, płacząc gorzko, powiedział:
— Nic wam, bracia i siostry, nie mogę...
— Skąd idziesz i dokąd tak rano?
— Chciałem odwiedzić Karolinę.
— Ja także. Idąc na mszę świętą...
Ksiądz Wargulski pochodził z gulonów i miał wszystkie ich fizyczne i moralne przymioty. Był wielki...
— To Józia… — rzekła pani Wiechowska. — Uczy się i wychowuje u nas. Jest to właśnie siostrzenica...
Potentat gimnazjalny przebył schody i zdążając do drzwi chóru, wlazł w ciemnym przejściu na klęczącego...
Jakkolwiek Jan utworzył sobie swą własną religię, do kościoła nie chodził, a księży nie cierpiał...
Ksiądz Joire, proboszcz Montsou, zjawił się na drodze. Szedł drobnym kroczkiem unosząc wysoko sutannę i...
— Odprawią, gdy się tylko ruszymy. Stary ma słuszność. Nie ma nadziei, nigdy nie zabraknie górników...
Motyw ten został wprowadzony, ponieważ z jednej strony uzupełnia odzwierciedlenie podziału na stany (obok chłopa, szlachcica, Żyda i mieszczanina; por. Rozmowa między trzema osobami... Mikołaja Reja, ale też Wesele Wyspiańskiego), z drugiej zaś ksiądz stanowi od czasów romantyzmu (i Księdza Piotra z Dziadów Mickiewicza) ważną postać w literaturze, mającą często stanowić uosobienie ,,sumienia narodu" (lub tylko pewnej społeczności — jak np. w Chłopach Reymonta).