Theme Syn
in work Moralność pani Dulskiej

Felicjanie! Felicjanie! wstawaj!… spóźnisz się do biura…

Hesia! Mela! spóźnicie się na pensję…

Mamuńciu, tak zimno! troszkę ciepłej wody…

Jeszcze czego? Hartujcie się… Felicjan! wstajesz? Wiesz? ten błazen, twój syn, nie wrócił jeszcze do domu! Co? nic nie mówisz? naturalnie. Ojciec toleruje. Niedaleko padło jabłko od jabłoni. Ale jak będą dłużki małe — nie zapłacę.

Proszę wielmożnej pani — stróż przyszedł o meldunki tych państwa, co się sprowadzili.

Idę! Hesia! Mela! Felicjan! a to śpiąca familia. No! no! z torbami poszlibyśmy, żeby nie ja…

Dlaczego stróż zostawia na dziedzińcu nową miotłę? Deszcz leje…

Gdzie byłeś?

He?

Gdzie byłeś do tej pory?

Gdybym mamci powiedział, to by mamcia tak skakała.

O!…

Najlepiej więc nie pytać.

Jestem matką.

Właśnie dlatego.

Muszę wiedzieć, na czym trawisz czas i zdrowie.

Widzi mamcia, co mam pod nosem? Wąsy a nie mleko — a więc…

Jak ty wyglądasz!

E!

Jesteś zielony.

To modny kolor. Mamcia kazała także balkony i okna pomalować na zielono.

Która panna cię weźmie, jak będziesz tak wyglądał.

Jeszcze gorszych biorą. Nie ma czarnej kawy w tym zakładzie?

Wyrażaj się inaczej. Ciągle myślisz, że jesteś w towarzystwie kokocic.

Takie dobre towarzystwo, jak i inne. A potem co mamcia wydziwia na kokotki. Niby to i u nas nie ma kokot w kamienicy. Sama mamcia wynajmowała tej z pierwszego piętra.

Ale się jej nie kłaniam.

Ale pieniążki za czynsz mamcia bierze od niej, że aż ha…

Przepraszam, to ja takich pieniędzy dla siebie nie biorę.

A co mamcia z nimi robi?

Podatki nimi płacę.

Ha… no… A ja idę spać.

Czy ty się przestaniesz lampartować?

Jamais!

Ja długów płacić nie będę.

E! to już o tym później.

Zbyszko! Zbyszko! na tom cię mlekiem swym karmiła, żebyś nasze uczciwe i szanowane nazwisko po kawiarniach i spelunkach włóczył.

Było mnie chować mączką Nestle'a — podobno doskonała.

No… nie martwiuchny się, pani Dulska. Ale co mamcia chce, żebym ja tu z wami w domu robił? Nikt nie bywa… żyjemy jak ostatnie sobki.

Ciężkie czasy — nie ma na przyjęcia.

E! człowiek jest zwierzęciem towarzyskim. Musi od czasu do czasu myśl wymienić. O! widzi mamcia, myśl — to wielkie słowo. Choć ono się stąd gna, to przecież tu i ówdzie się jeszcze kręci…

Ja tam nie mam czasu myśleć…

Właśnie, właśnie. Więc też ja myk z domu, bo w domu właściwie cmentarz. A czego? Myśli — swobodnej, szerokiej myśli.

A więc do kawiarni, do…

Tak — tak! do… Co mamcia może wiedzieć, którymi to drogami chadza ludzka myśl, nawet takiego jak ja kołtuna.

Jesteś głupi. Ty i twój ojciec — to jedna dusza. On co dzień w cukierni, a ty — Bóg wie gdzie…

Straszne rzeczy… straszne… słyszałaś, jak on mówi! a to najgorsze, że taki zdolny — taki utalentowany! ta żeby chciał, to przed nim kariera — no… ale nie chce, nie chce… zaraz dadzą drugie śniadanie!… Nie chce, mówię ci… nie, nie. Tylko lumpuje i lumpuje. Jak weźmie te parę reńskich w biurze, tak ginie. I jak to wygląda!… Nic, tylko kawiarnie i spódnice.

Proszę cię — moja droga!

Dziękuję cioci.

On jest jakiś podrażniony… niezadowolniony…

Czy on sam wie, czego chce! Powinien Bogu dziękować — prosty, zdrów…

Hanka!… idź posprzątaj u panicza.

Kontenta ciocia z Hanki?

Tak sobie.

Niech ją ciocia odprawi.

A to… czemu?

Ja coś dostrzegłam.

Kradnie.

Nie… gorzej…

No… no…

Zdaje mi się, że Zbyszko się do niej bierze…

E!… to…

Wiem, co mówię. Niech ciocia ją odprawi, póki czas.

Moja kochana, pewnie ci się zdawało… A potem…

wobec tego, co się dzieje, że niby… no… rozumiesz… to piwo co szumi.

A!

Słowem… że… rozumiesz?

Lepiej w domu?

Ja nie mówię… ale…

A wie ciocia — może ciocia ma rację…

Trzeba jednak przyznać, że mężczyźni mają szczególny gust.

A! niech tam!… byle się nie włóczył i nie tracił zdrowia… Trzeba być matką, aby zrozumieć jaki to ból patrzeć jak syn marnieje.

Dziękuję. Ale żeby ona potem…

Ona? także! będzie kontenta… to takie wszystko bez czci i wiary.

A chce mama wiedzieć co zrobię? chce mama wiedzieć? Ja się z Hanką ożenię!

Jezus, Maria! Szlak mnie trafi.

Mamo! przebacz im! błogosław!

Odczep się!

Hanka! rzuć te łachy! zostaniesz tutaj na zawsze.

Kiedy mi pani wypowiedziała.

Zostaniesz! Ja się z tobą żenię.

Rany boskie!

Ja nie pozwolę.

To się na nic nie zda.

Zbyszko! upamiętaj się!…

Felicjan! widzisz!… jaką twój syn daje nam synową?

No… ruszże się… ty ojciec… przeklnij go, czy co, może się upamięta.

To na nic. Tak będzie… Niech raz taka szpetota unurza się we własnym błocie.

Rany boskie! Jak mi się kto spyta, jak moja synowa z domu…

To powie mama, że nie z domu, ale z chałupy. To będzie najgorsza kara… Hanka, padnij do nóg i proś o błogosławieństwo…

Proszę wielmożnej pani… ja… przecież…

Idź precz!… Felicjan, odezwij się!

A niech was wszyscy diabli!!!

Nie wytrzymam — daję słowo — nie wytrzymam.

Siadaj, Hanka — siadaj rzędem obok mamy. Teraz tu twoje miejsce…

Zbyszko!

Siedź! nie ruszaj się.

Ja chcę otworzyć…

Ktoś idzie.

Niech kucharka idzie otworzyć i powie, że obie panie Dulskie przyjmują!

Zlituj się! ratuj!… wybaw mnie z tego położenia. Przecież taki ożenek dla Zbyszka to ostatnia zguba. Jak ja ludziom w oczy spojrzę?

Moja ciociu… sama ciocia piwa nawarzyła. Ja radziłam — odprawić Hankę.

Ale kiedy ci wytłumaczyłam, dlaczego ją trzymam, sama się zgodziłaś, że tak lepiej. Ja to przecież zrobiłam dla jego dobra. Patrzeć już nie mogłam, jak się wisusował. To się nieraz robi. Ja nie pierwsza i nie ostatnia.

Tak… zapewne…

Radź! ratuj! ty masz doskonały złodziejski spryt — ty coś wymyślisz. Przede wszystkim — weź tę, tę Hankę, do siebie. Wyrzucić jej nie mogę, bo obniesie nas po mieście. U ciebie będziesz ją pilnować, żeby z nikim nie pyskowała.

Może się wyda coś o tej Hance… może ona już dobrze tam na wsi się bawiła. Jeżeli się Zbyszko dowie… choć według mego przekonania, Zbyszko jedynie tylko na złość cioci to wszystko zrobił.

Na złość mnie? matce?… i miej tu dzieci! Takem go chowała. Woziłam się z nim do Rabki — jak była ta matura, to niby… no… pokierowałam go do Prokuratorii Skarbu… a tu… a tu…

Zlituj się… rób wszystko, co można… powiedz, że ja i Felicjan tego nie przeżyjemy — że się go wydziedziczy… że złamanego centa nie dostanie nigdy — że…

Rany boskie! Jak mi się kto spyta, jak moja synowa z domu…

To powie mama, że nie z domu, ale z chałupy. To będzie najgorsza kara…