Motif: Mądrość,
motif: Melancholia

Czym jest mądrość, starają się wyjaśniać autorzy literatury dydaktycznej, stąd wiele fragmentów odpowiadających temu motywowi znajdziemy np. w tekstach oświeceniowych. Mądrość bywa łączona z nauką i rozumem lub też im przeciwstawiana. W tym drugim przypadku zwraca się najczęściej uwagę na wiedzę pozarozumową, płynącą z serca lub bezpośredniego instynktu duszy. Mądrość jest cechą i domeną filozofów, ale zdarza się też, że odmawia się jej właśnie tym, którzy ,,zawodowo" zajmują się zdobywaniem i pielęgnowaniem mądrości (zob. też: mędrzec).

Jest to stan głębokiego, egzystencjalnego smutku, poczucia straty (często nie mającej określonego przedmiotu) oraz bezpowrotnego zagubienia sensu życia. Melancholię wiązać należy z rodzącą cierpienie świadomością kondycji ludzkiej, nieuchronnie naznaczonej przemijaniem i śmiercią. Stan ten łączy się z pewnego rodzaju bezwładem duchowym i cielesnym, inercją, zastojem sił witalnych. Głównym zajęciem melancholika jest obserwacja: jego oko śledzi przemijanie oraz zanikanie zjawisk i ludzi.