Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | czeski | dawne | filozoficzny | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7902 przypisów.
Niderlandowie — mieszkańcy Flandrii. [przypis redakcyjny]
ni domu, ni łomu — wyrażenie przysłowiowe; łom (daw.): gruzowisko. [przypis edytorski]
nię (daw. forma) — dziś B. lp r.ż.: (na) nią. [przypis edytorski]
nię — dziś popr. forma B. lp r.ż.: nią. [przypis edytorski]
niéj — daw. forma z é (tzw. e pochylonym), tu: wymawianym jak i. [przypis edytorski]
niéj — forma z „e” pochylonym, wymawianym jako „i” lub „y”, nie została uwspółcześniona z powodu rymu. [przypis edytorski]
nié ma — czytaj: ni ma. [przypis edytorski]
nié ma — daw. forma z é pochylonym, wymawianym jak i; tu zachowana dla rymu: oczyma — nié ma. [przypis edytorski]
nié ma (daw.; wym.: ni ma) — obecność é tzw. pochylonego zmienia brzmienie wyrazu, przez co rymuje się on z „oczyma”. [przypis edytorski]
nié ma — forma z daw. é (tzw. e pochylonym); tu czytanym jak i. [przypis edytorski]
nié ma litości, jak mnie jéj nie było — nie ma litości (dla ciebie), jak dla mnie jej nie było. [przypis edytorski]
nié ma — rym z imieniem Prauryma wskazuje tu na wymowę é pochylonego jak i: ni ma. [przypis edytorski]
nié masz — daw. forma z é pochylonym, wymawianym jak i; tu zachowana ze względu rym wewnśtrzny: trzymasz — nié masz. [przypis edytorski]
nię (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: (na) nią. [przypis edytorski]
nię (starop.forma) — dziś B.lp r.ż.: (w) nią. [przypis edytorski]
nię (starop. forma) — (w) nią. [przypis edytorski]
nie, aby je oddał ludziom, ale żeby je przywłaszczył sobie — te słowa usunięto w wydaniu z 1816 r. [przypis edytorski]
nieakuratność (daw.) — niepunktualność. [przypis edytorski]
nie analizował jej tak, jak i owej pięknej sytuacji na ganku; por. s. 298 w. 1 i n. a s. 306 w. 15 — [autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; tu na odnośnej stronie znajdują się fragmenty:] „pewnego rodzaju wzruszeńko owładnęło nim, gdy aktorka, przycisnąwszy jego głowę do piersi (…)”; „(…) udawał, że mu z tym rozkosznie, chociaż właściwie było mu tylko niewygodnie” (oba z rozdziału XVI). [przypis edytorski]
nie Antygonem, lecz Antygoną — właściwie καὶ Ἀντιγόνην ἐκάλεσεν. [przypis tłumacza]
nieaprobata — dezaprobata; niezadowolenie. [przypis edytorski]
nie bądź skorym — nie spiesz się coś robić. [przypis edytorski]
niebać się srogo stawiły (starop.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą co -ć; znaczenie: nieba ci się przedstawiły jako srogie (w srogiej postaci). [przypis edytorski]
niebacznie (daw.) — nieostrożnie. [przypis edytorski]
niebacznie — nieostrożnie. [przypis edytorski]
niebacznie — nieuważnie, nieostrożnie. [przypis edytorski]
niebacznik (starop.) — ktoś nieopatrzny, zapamiętały. [przypis edytorski]
niebaczność — postępowanie nieuważne, nieprzemyślane; baczyć: uważać. [przypis edytorski]
niebaczny (daw.) — nieostrożny, niezwracający uwagi na to, co się dzieje. [przypis edytorski]
niebaczny (daw.) — nieostrożny. [przypis edytorski]
niebaczny — nieostrożny. [przypis edytorski]
niebaczny — nieuważny, nieostrożny. [przypis edytorski]
niebaczny (starop.) — nie mający baczenia na coś, czyli nie zwracający na coś uwagi, nieuważny, tu: nie przestrzegający ustalonego porządku rzeczy. [przypis redakcyjny]
niebaczny (starop.) — niewdzięczny. [przypis redakcyjny]
nie baczyć — nie zważać; nie zwracać uwagi. [przypis edytorski]
nieba drapacz (ang. skyscraper) — drapacz chmur, wysokościowiec. [przypis edytorski]
nieba Empirejskie — Empireum to miała być najwyższa sfera niebieska, w której przebywał sam Bóg. [przypis edytorski]
Nieba Empirejskie — wyrażenie znane chłopom z kolędy. [przypis autorski]
niebam dostąpiła (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: dostąpiłam nieba. [przypis edytorski]
nie bardzo by chcieli, aby ten proletariat… przestał być proletariatem — słowo proletariat pochodzi od łac. proles: potomstwo, i oznacza ludzi, których jedyne bogactwo i osiągnięcie życiowe stanowi duża liczba dzieci (w staroż. Rzymie niezamożny ojciec licznego potomstwa uzyskiwał prawa wyborcze). [przypis edytorski]
nie bardzoś ty skory — zdanie eliptyczne od: nie bardzo jesteś skory (skłonny, chętny). [przypis edytorski]
nie bardzo wiedząc, co mówię, wychwalałem — ob. przypis [wcześniejszy: „Dla «krótkości» i dla lepszego odmalowania wnętrza dusz autor opisuje używając formuły «ja» rozmaite wrażenia, które mu są obce; nie posiadał nic osobistego, co by było godne cytowania”; Red. WL]. [przypis autorski]
niebarwione — niesłużbowe. [przypis redakcyjny]
Niebawem Herod znalazł się w położeniu niemal bez wyjścia… — por. Starożytności XV, VI, 1; VI, 7 etc. X, 1–3. [przypis tłumacza]
Niebawem Karol V, mój pan, ma wyruszyć zbrojnie do Tunisu — 17 sierpnia 1534 Turcy zajęli Tunis i wygnali lokalnego władcę Muleya Hasana, wasala Habsburgów; w reakcji Karol V jesienią 1534 rozpoczął gromadzenie potężnej floty i armii ekspedycyjnej; w czerwcu 1535 zajął miasto i osadził ponownie Muleya Hasana na tronie. [przypis edytorski]
Niebawem wylądował w Judei człowiek, który w sztuce chytrości był daleko większym mistrzem… — por. Starożytności XVI, X, 1 etc. [przypis tłumacza]
Niebawem zaprzyjaźniliśmy się — spotkałem go później i znalazłem zupełnie przeobrażonym. O, jakim wielkim czarodziejem jest pan de Choiseul! Żadna z moich dawnych znajomości nie umknęła się jego metamorfozom. [przypis autorski]
nie bawiąc (daw.) — nie zwlekając. [przypis edytorski]
nie bawiąc — nie tracąc czasu. [przypis edytorski]
nie bawiąc — tu: nie zwlekając. [przypis edytorski]
nie bawić się (starop.) — nie zwlekać. [przypis edytorski]
nie bawić się (starop.) — tu: nie zostawać, nie pozostawać. [przypis edytorski]
niebawnie (daw.) — niebawem, wkrótce. [przypis edytorski]
niebawnie (daw.) — wkrótce, zaraz, niebawem. [przypis edytorski]
niebawnie — dziś popr.: niebawem. [przypis edytorski]
niebawnie — niebawem. [przypis edytorski]
niebawnie — niebawem; wkrótce. [przypis edytorski]
nie będąc wplątani w żaden system, nieobałamuceni przez sztukmistrzów i sofistów (…) piętnem tym jest oczekiwanie — Literatura słowiańska wykładana w Kolegium francuzkiem, Poznań 1865, t. 3, s. 166. [przypis edytorski]
nie będęć — nie będę z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą do -ć. [przypis edytorski]
Nie będę mówiła o sekcie mormonów, bo poświęciłam im długi rozdział już gdzie indziej — w książce A travers l'Amérique, le Far-West (1869). [przypis edytorski]
Nie będę mówił o republikach, bom to obszernie w osobnym uczynił dziele — w Rozważaniach nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Tytusa Liwiusza (1512–1517). [przypis edytorski]
Nie będę mówił o tym, jak Neron, pławiąc się w bogactwach, powodzeniem upojony… — por. Starożytności XX, VIII, 3–7. [przypis tłumacza]
nie będzieć to (starop. forma) — nie będzie tak; nie stanie się tak. [przypis edytorski]
nie będzieć żal, żeś tak obrócony (starop.) — skrót od: nie będzie ci żal, żeś tak obrócony; tzn. nie pożałujesz takiego obrotu swoich spraw. [przypis edytorski]
Nie będziecie lękać się sądów ludzkich — por. Pwt 1, 17. [przypis edytorski]
nie będziecie prowadzić wojny po stronie Lacedemończyków — kto zabija wodzów zwycięskich, pogromców Lacedemończyków, ten jest sprzymierzeńcem Lacedemończyków i po ich stronie walczy przeciw Atenom. [przypis tłumacza]
nie będziemli dobrze czynić (daw.) — konstrukcja z partykułą -li: jeśli nie będziemy dobrze postępować. [przypis edytorski]
nie będziem mieli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: nie będziemy mieli. [przypis edytorski]
nie będziemy mieli Polski, dopóki jej chłopi nie odbiją (…) lecz tylko wyjątkowo, nie w masie. — Zbiór pamiętników do historii powstania polskiego z roku 1830–31, Lwów (1882), s. 270. [przypis redakcyjny]
Nie będzie postępu, póki na kiszkach ostatniego biskupa nie zawiśnie ostatni szlachcic — jedna z przypisywanych różnym osobom parafraz stwierdzenia francuskiego księdza katolickiego Jeana Mesliera (1664–1729), który w obszernym traktacie, odnalezionym po jego śmierci, krytykował religię i jej dogmaty, głosił, że wszyscy ludzie rodzą się równi, piętnował niesprawiedliwość, wyzysk i nędzę w ustroju społecznym sankcjonowanym przez kościoły i instytucje religijne. W oryginalnym zdaniu mowa o człowieku, który chciałby, „żeby wszyscy wielcy świata i cała szlachta zostali powieszeni na kiszkach księży”. W XVIII w. dzieło Mesliera krążyło w odpisach po Francji, ciesząc się powodzeniem wśród filozofów oświeceniowych; w 1772 zostało opublikowane we fragmentach oraz w formie wyciągu, potępione jako heretyckie. [przypis edytorski]
nie będzie samą (daw.) — dziś: nie będzie sama. [przypis edytorski]
nie będzież — czy nie będzie. [przypis edytorski]
nie bełby beł (…) bezpieczny (starop. forma) — konstrukcja daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: nie byłby bezpieczny wcześniej (uprzednio, kiedyś itp.). [przypis edytorski]
nie beł mistrz jaki uczony, co miał grób z drogich marmurów ukować (starop.) — nie było wykształconego rzemieślnika, który umiałby wykuć grób z drogich marmurów. [przypis edytorski]
niebespieczeństwo (starop. forma ort.) — dziś: niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
niebespieczeństwo (starop. forma ort.) — dziś popr.: niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
niebespieczeństwo (starop. forma ort.) — niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
niebespiecznem (starop. forma ort.) — dziś: niebezpiecznym. [przypis edytorski]
niebespieczny (starop. forma ort.) — dziś popr.: niebezpieczny; groźny. [przypis edytorski]
niebespieczny (starop. forma ort.) — niebezpieczny. [przypis edytorski]
nie bez ale (daw.) — nie bez wad. [przypis edytorski]
niebezność — niejasne, możliwy błąd źródła; może chodzić o „niebezpieczeństwo” bądź o „niezbędność”. [przypis edytorski]
nie bez oględności właściwej — nie bez odpowiedniej rozwagi. [przypis edytorski]
Niebezpieczeństwa pracy nocnej i kopalnianej… — kto chce mieć jakiekolwiek pojęcie o wpływie pracy w kopalniach na kobiety, niechaj czyta Germinal Zoli. [przypis autorski]
niebezpieczeństwie życia — w oryg. niem. Lebensgefahr: śmiertelne niebezpieczeństwo, zagrożenie życia. [przypis edytorski]
niebezpieczeństwy — dziś popr. forma N. lm: niebezpieczeństwami. [przypis edytorski]
Niebezpieczne związki — powieść epistolarna Choderlosa de Laclosa (1741–1803) z 1782 r. [przypis edytorski]
nie bez znaczenia były zeszłoroczne poselstwa — o tyle nie, że wywołały zażalenia; innego skutku nie miały i znaczenie było chyba czysto moralne. [przypis tłumacza]
niebiańskie lwy — aniołowie; ziemskie skały — cadycy. [przypis tłumacza]
niebiańskiemi (…) chóry — dziś popr. forma N. lm: niebiańskimi chórami. [przypis edytorski]
niebianie — mieszkańcy nieba, aniołowie; popr. forma N lm. powinna brzmieć: niebianami. [przypis edytorski]
nie biegłym w rymowaniu (daw.) — skrót od: nie jestem biegły. [przypis edytorski]
Nie biej (białorus.) — nie bij. [przypis edytorski]
nie bierzcie za coś wartościowego przymierzy i traktatów — podobnie Mably odradza Polakom ufać traktatom, które wrogowie mogliby proponować, zanimby poczuli swą słabość, jak również gwarancjom ofiarowywanym przez przyjaciół. „Długie doświadczenie powinno było pouczyć całą Europę, że te akty, wystawiane z tyloma formalnościami, nie uśmierzają wcale namiętności. Jest to ogień ukryty pod popiołem — bójcie się nowego pożaru”. Przestrzega on przed wiarą w zasadę równowagi europejskiej, która rzekomo nie pozwoli na zgnębienie Polski: „Czyż Polska nie powinna się przestać łudzić, widząc, z jaką obojętnością Europa jest świadkiem jej nieszczęść?”… „Dopóki Polska nie będzie mogła przynieść żadnej korzyści swym sprzymierzeńcom, jakże spodziewa się, że będą tak szlachetni, by poświęcali się dla jej interesów?”. Trzeba powrócić do wielkiej zasady, że naród, który nie utrzymuje się własnymi siłami, nie utrzyma się trwale siłami swych sojuszników. Mimo to jednak Mably radzi konfederatom rozwinąć silną akcję dyplomatyczną w całej Europie dla uzyskania poparcia państw i przygotowania życzliwej mediacji. Trzeba wysłać posłów do papieża, Anglii, Danii, Szwecji, Hiszpanii. Trzeba pozyskać Austrię perspektywą powołania na tron polski któregoś z arcyksiążąt. Mably, dawny dyplomata, aczkolwiek nie wierzy w zbawienność traktatów, nie bagatelizuje jednak znaczenia stosunków międzynarodowych dla Polski. Nie tylko radzi konfederatom nawiązanie ich, ale nawet byłby za stworzeniem osobnej Rady Spraw Zagranicznych przy przyszłym rządzie Polski. [przypis redakcyjny]
nie bierz tata — jesteśmy w mieszkaniu księdza grecko–katolickiego; w w. 357 mowa o jego zmarłej małżonce. [przypis redakcyjny]
Niebieska Dolina — dolinka w okolicy wsi Brzegi. [przypis edytorski]
niebieskie fraki — służbowe ubranie nauczycieli w szkołach rosyjskich. [przypis redakcyjny]
Niebieskie Państwo — tu: Chiny. [przypis edytorski]
niebieskie pończochy a. błękitne pończochy (ang. blue-stocking) — potoczne określenie wykształconych i wyemancypowanych kobiet w Wielkiej Brytanii. [przypis edytorski]
niebieskie pończochy a. błękitne pończochy (ang. blue-stocking) — pot. określenie kobiet wykształconych i wyemancypowanych w Wielkiej Brytanii; we Francji częściej używano określenia sawantka. [przypis edytorski]
