Fiodor Dostojewski

Ur.

1821 r. w Moskwa

Zm.

1881 r. w Petersburg

Najważniejsze dzieła:

Zbrodnia i kara, Bracia Karamazowy, Idiota (1869), Biesy (1871)

Rosyjski powieściopisarz, jeden z najwybitniejszych autorów literatury nowożytnej, mistrz realistycznej prozy psychologicznej.

W 1838 na polecenie ojca wstąpił do Wojskowej Szkoły Inżynieryjnej w Petersburgu, którą ukończył w 1843 jako podporucznik. Zrezygnował z kariery wojskowej i początkowo zarabiał jako tłumacz, przekładając powieści francuskie. Jednocześnie pracował nad własną powieścią, Biedni ludzie, która po ukazaniu się w 1846 przyniosła mu uznanie świata literackiego i sukces komercyjny. Jednak jego kolejne prace z tego okresu, w których pogłębiał psychologiczne wizerunki postaci, spotkały się z surową oceną krytyki. 22 kwietnia 1849 został wraz z innymi członkami Koła Pietraszewskiego, dyskusyjnej grupy literackiej, aresztowany za zajmowanie się zakazaną zachodnią filozofią i literaturą. Skazanym na śmierć przez rozstrzelanie, bezpośrednio przed egzekucją przekazano wiadomość o ułaskawieniu i zamianie kary na ciężkie roboty. Po odbyciu kary w Omsku na Syberii został wcielony do jednostki wojskowej jako szeregowiec. Wstąpienie na tron nowego cesarza i ogłoszenie amnestii przyniosło pisarzowi w 1859 całkowite ułaskawienie i uwolnienie od nadzoru.

Czteroletni pobyt Dostojewskiego na katordze okazał się przełomem w jego pisarstwie. Zwrócił się ku chrześcijaństwu, odrzucając zachodni indywidualizm, wywierający według niego destrukcyjny wpływ na człowieka i tradycyjne wartości, co prowadzi do upadku i zbrodni. Jego kolejne, najważniejsze powieści: Zbrodnia i kara, Idiota, Biesy, Bracia Karamazow poświęcone są przede wszystkim problematyce moralnej: uwarunkowaniom popychającym człowieka do zbrodni, nieudanym usiłowaniom zbawienia świata przez dobro, katastrofalnym skutkom rewolucjonizmu, który traci rozróżnienie między dobrem a złem, odpowiedzialności za zło, filozoficznym rozważaniom o religii i ateizmie.