Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do specjalnych publikacji współczesnych autorek i autorów wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur.
- Other:
- Aforyzm
- Akt prawny
- Anakreontyk
- Artykuł
- Artykuł naukowy
- Bajka
- Bajka ludowa
- Ballada
- Baśń
- Dedykacja
- Dialog
- Dramat
- Dramat antyczny
- Dramat historyczny
- Dramat niesceniczny
- Dramat poetycki
- Dramat romantyczny
- Dramat szekspirowski
- Dramat wierszowany
- Dramat współczesny
- Dziennik
- Epigramat
- Epopeja
- Epos
- Epos rycerski
- Epos satyryczny
- Erotyk
- Esej
- Felieton
- Fraszka
- Gawęda
- Gawęda szlachecka
- Humoreska
- Hymn
- Idylla
- Komedia
- Kronika
- Lament
- Legenda
- List
- Manifest
- Melodramat
- Motto
- Nowela
- Oda
- Odczyt
- Odezwa
- Opowiadanie
- Pamiętnik
- Pieśń
- Poemat
- Poemat alegoryczny
- Poemat dygresyjny
- Poemat heroikomiczny
- Poemat prozą
- Pogadanka
- Poradnik
- Powiastka filozoficzna
- Powieść
- Powieść epistolarna
- Powieść poetycka
- Praca naukowa
- Proza poetycka
- Przypowieść
- Psalm
- Publicystyka
- Reportaż podróżniczy
- Rozprawa
- Rozprawa polityczna
- Satyra
- Sielanka
- Sonet
- Tragedia
- Tragifarsa
- Traktat
- Tren
- Wiersz
- Wiersz sylabotoniczny
Motif: Wojna
Kiedy w grę wchodzi poważny konflikt zbrojny, angażujący całe państwa lub znaczną część ich społeczności (wojna domowa) — konsekwencje są bardzo poważne: wojna oznacza nie tylko walkę (bitwy) na frontach, w której giną żołnierze, ale także głód, pożary, zniszczenia miast i wsi, cierpienie ludności cywilnej, szerzenie się chorób. Wojna, będąc zaburzeniem porządku społecznego i formą zinstytucjonalizowanej przemocy, stwarza warunki do rozmaitych nadużyć — przede wszystkim nadużyć władzy oraz do okrucieństw popełnianych w nadziei, że w wojennym zamęcie zbrodnicze czyny uda się zachować w tajemnicy. Oczywiście wojny służą załatwianiu różnych interesów, przede wszystkim politycznych. Choć wojny powodują na ogół załamanie się handlu, niektórzy umieją wykorzystać tę okazję, by osobiście się wzbogacić, np. Wokulski, bohater Lalki Prusa zrobił majątek na dostawach dla wojska (zob. też: przywódca, śmierć bohaterska).
Author: Alfred Jarry
- Ur.
- 8 września 1873
- Zm.
- 1 listopada 1907
- Najważniejsze dzieła:
- Ubu król czyli Polacy, Nadsamiec, Czyny i myśli
doktora Faustrolla, patafizyka
Francuski dramaturg, autor powieści i wierszy, a przy tym znana,
ekscentryczna postać paryskiej cyganerii przełomu wieków XIX i XX.
Jarry uważany jest za prekursora surrealizmu i teatru absurdu - w
takim samym stopniu dzięki twórczości, jak i za sprawą prowokacyjnego
stylu życia. Miłośnik jazdy na rowerze i broni palnej (nosił ze sobą
rewolwer, którym z upodobaniem straszył ludzi), twórca humorystycznej
pseudonauki znanej pod nazwą "patafizyka", a traktującej o wyjątkach.
Umarł w młodym wieku, wskutek gruźlicy, w której zwalczaniu nie
pomagał bynajmniej alkoholizm.
Za najważniejsze jego dzieło uważana jest farsa Ubu król czyli Polacy. Jej pierwowzór powstał w latach, kiedy 15-letni Jarry
uczęszczał do gimnazjum w Rennes, i był wspólnym dziełem uczniów
wykpiwających jednego z nauczycieli. Dwóch z tych uczniów, bracia
nazwiskiem Morin, już po śmierci Jarry'ego próbowało zresztą przekonać
świat literacki, że to oni są rzeczywistymi autorami dramatu. Sam
Jarry zaś, po skandalicznej premierze w roku 1896, z upodobaniem
naśladował swojego bohatera. Oznaczało to mówienie ze specyficznym
akcentem, przesadną komplikację zdania oraz epatowanie wulgaryzmami,
jako że sama sztuka rozpoczyna się słowem "merdre", przez Tadeusza
Boya-Żeleńskiego błyskotliwie przetłumaczonym jako "grówno".
Ten sam tłumacz określa Ubu króla jako kabaret historyczny,
wyśmiewający dzieje jako ciąg absurdalnych i krwawych zbrodni,
korzystający przy tym ze schematów fabularnych znanych ze sztuk
Shakespeare'a, a w pewnym sensie zapowiadający również szaleństwo I
wojny światowej. Więcej na ten temat można przeczytać w dołączonym do
sztuki tekście Od tłumacza.
Ubu stał się bohaterem jeszcze kilku spośród napisanych przez
Jarry'ego fars, niewystawianych jednak za życia autora.