Author: Izabela Moszczeńska-Rzepecka,
motif: Kobieta "upadła"

Ur.

28 października 1864 w Rzeczycy

Zm.

20 marca 1941 w Warszawie

Najważniejsze dzieła:

Cnota kobieca (1904), Co każda matka swojej dorastającej córce powiedzieć powinna (1904), Zasady wychowania (1907), Sprawa szkolna w Królestwie Polskim 1905-1910 (1911), Demokracja i szkoła (1916), Tragedia Legionów (1916), Szkolnictwo polskie wobec nowych zadań (1917)

Publicystka, nauczycielka, wychowawczyni, feministka i działaczka społeczna, założycielka i prezeska Ligi Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego (1913), tłumaczka z francuskiego, niemieckiego i angielskiego (przełożyła m.in. bardzo popularną książkę Ellen Key ,,Stulecie dziecka"), członkini PPS (1904--1908, pseud. Dora), od 1910 r. współpracowała z ruchem wyzwoleńczym skupionym wokół PPS-Frakcji Rewolucyjnej i Józefa Piłsudskiego. W czerwcu 1894 r. wyszła za mąż za Kazimierza Rzepeckiego, z którym miała dwoje dzieci: Hannę (ur. w 1895) i Jana (ur. 1899), jej mąż zmarł w 1902 r. Publikowała pod pseudonimami m.in. Bell, Izydor Brzękowski, Dora i in.

W określeniu kobiety jako upadłej kryje się pewien rodzaj hipokryzji oraz drogowskaz ku pruderyjnej i drobnomieszczańskiej moralności (zresztą w Moralności pani Dulskiej znajdziemy przynajmniej dwa przykłady kobiet ,,upadłych"). Nie sposób jednak nie przyznać, że jest to motyw bogato egzemplifikowany w literaturze — obejmuje nie tylko postaci prostytutek — takich jak Magdalenka z Lalki, ale też liczne bohaterki, których zachowanie jest oceniane jako nieodpowiadające roli kobiety i potępiane. Gdy nie powiodły się próby znalezienia innego określenia, wprowadziliśmy motyw, zaznaczając za pomocą cudzysłowu dystans wobec wartościującego epitetu stanowiącego drugi człon nazwy. Zdajemy sobie sprawę, że wyszukując fragmenty na ten temat, tworzymy przede wszystkim zbiór wypowiedzi stereotypowych — jednak może warto je zebrać i zinterpretować.