Przypisy

Nu wot chaziajuszka, ćwietoczok moj ślicznieńkij, anu prikiń, anu prisyp, choć troszku, choć żemku (białorus.) — Ot i gosposia, kwiatuszek mój śliczniutki, ano zdrzemnij się, ano podeśpij, choć troszkę, choć drzemkę. [przypis edytorski]

nux vomica — strychnina. [przypis edytorski]

n’užsilaiko — trump.: neužsilaiko. [przypis edytorski]

nužuvo — čia: pavargo. [przypis edytorski]

nuż a. nuże (starop.) — dalej; tu: co więcej. [przypis edytorski]

nuża — znużenie. [przypis edytorski]

nużby się spóźniła — akurat spóźniłaby się. [przypis edytorski]

nuż (daw.) — szybko i gwałtownie (wykrzyknienie). [przypis edytorski]

nuż (daw.) — szybko i gwałtownie (wykrzyknienie). [przypis edytorski]

nuż (daw.) — wyraz niepewności, podejrzliwości. [przypis edytorski]

nuże — a nuż, być może. [przypis edytorski]

nuże — dalej (okrzyk). [przypis edytorski]

nuże — dalej. [przypis edytorski]

nuże (daw.) — dalej (w funkcji wykrzyknienia). [przypis edytorski]

nuże — okrzyk oznaczający poganianie: dalej, szybciej. [przypis edytorski]

nuże — okrzyk znaczący tyle co: „dalej!”, „szybko!”. [przypis edytorski]

nuż — nuże, dalej, dalejże. [przypis edytorski]

nużny (daw.) — zmęczony. [przypis edytorski]

N'y a point comparaison avec ces de Chocim (fr.) — nie ma porównania z tymi z Chocimia. [przypis edytorski]

nyć (gw.) — doskwierać. [przypis edytorski]

nygus — (dawne określenie potoczne) leń, człowiek migający się od pracy. [przypis edytorski]

nygus (daw. pot.) — leń, człowiek wymigujący się od pracy. [przypis edytorski]

Nyma nykoho, teper nam bude panowanje (z ukr.) — Nie ma nikogo, teraz my będziemy panować. [przypis edytorski]

nynie — właśc. ninie (daw.): teraz. [przypis edytorski]

Nysa (gr. Νῦσα) (mit. gr.) — góra, na której nimfy deszczu wychowywały młodego Dionizosa. [przypis edytorski]

Nysa (mit. gr.) — góra będąca siedzibą nimf deszczu, które wychowały boga Dionizosa (Bachosa). [przypis edytorski]

Nysa — właśc. Nysa Łużycka; rzeka płynąca w Czechach, Niemczech i Polsce, lewobrzeżny dopływ Odry. [przypis edytorski]

nyża (daw.) — nisza. [przypis edytorski]

nyża (daw.) — nisza, wgłębienie. [przypis edytorski]

ócz (daw.) — dawna forma D. l.mn., dziś: oczu. [przypis edytorski]

ócz (daw.) — dziś: oczu. [przypis edytorski]

ócz (daw.) — dziś popr. forma D. l.mn: oczu. [przypis edytorski]

ócz (daw.) — dziś popr. forma D. l.mn: oczu. [przypis edytorski]

ócz (daw.) — dziś popr.: oczu. [przypis edytorski]

ócz — daw. forma D.lm; dziś: oczu. [przypis edytorski]

ócz (daw.) — forma D. lm: oczu. [przypis edytorski]

ócz (daw. forma) — dziś N.lm: (z) oczu. [przypis edytorski]

ócz — dziś: oczu. [przypis edytorski]

ócz — dziś popr. D. l.mm.: oczu. [przypis edytorski]

ócz — dziś popr. forma D. l.mn: oczu. [przypis edytorski]

ócz — dziś popr. forma D. lm: oczu. [przypis edytorski]

ócz — dziś popr. forma D.lm: oczu. [przypis edytorski]

ócz — dziś popr.: oczu. [przypis edytorski]

ócz — dziś popr.: oczu. [przypis edytorski]

ócz (przestarz.) — dziś D. lm: oczu. [przypis edytorski]

ὁδὸς ἄνω κάτω μία (gr.) — urwane zdanie przypisywane Heraklitowi, pełna sentencja brzmi ὁδὸς ἄνω κάτω μία καὶ ὡυτή i można ją tłumaczyć jako: „droga w górę i droga w dół są tą samą drogą”. [przypis edytorski]

ósma godzina — licząc wg. daw. miary, od wschodu słońca, około pierwszej po południu. [przypis edytorski]

ósmy brat śpiący — odniesienie do ludowej legendy o Siedmiu Braciach Śpiących, nawiązującej do przepowiadania pogody. [przypis edytorski]

ôte-toi, que je m'y mette (fr.) — usuń się, bo ja chcę zająć twoje miejsce; wynoś się, daj mi robić swoje. [przypis edytorski]

Ów bóstwo uwięził w geometrycznej formule — być może aluzja do Pitagorasa (ok. 572–ok. 497 p.n.e.), greckiego filozofa, matematyka i mistyka. [przypis edytorski]

ówczesny dyktator — niewymieniony z imienia u Plutarcha, wg Liwiusza był to Aulus Postumius Albus, który otrzymał przydomek Regillensis. [przypis edytorski]

ówdzie — tam [przypis edytorski]

ówdzie — tam. [przypis edytorski]

Ów okrutny cesarz rzymski powiadał (…) iż pragnie, by czuli śmierć — cesarz Kaligula, por. Swetoniusz, Gajus Kaligula, 30 [w:] Żywoty cezarów. [przypis edytorski]

ów, owa, owe — ten, ta, te. [przypis edytorski]

ów, owa — ten, ta. [przypis edytorski]

ów, owego — ten, tego. [przypis edytorski]

ów posłaniec — goniec, który według legendy przebiegł ok. 40 km z Maratonu do Aten z wieścią o zwycięstwie, po czym zmarł z wyczerpania; wydarzenie to było inspiracją dla powstania współczesnego biegu maratońskiego. [przypis edytorski]

ówten (daw.) — tamten. [przypis edytorski]

ów — ten. [przypis edytorski]

οὐδὲν πλείων ὁ πᾶς χρόνος φαίνεται οὕτω δὴ εἶναι ἢ μία νύξ (gr.) — (bo) całkowita suma czasu jest zatem niczym jedna noc; por. Platon, Apologia Sokratesa, 40e. [przypis edytorski]

Οὐ γὰρ ἂν πώποτε εἴδεν… (gr.) — Oko nie zobaczy słońca, póki samo nie stanie się słoneczne (Plotyn, Enneady I 6); ciąg dalszy brzmi: dusza nie zobaczy piękna, póki sama nie stanie się piękna. [przypis edytorski]

ω Ζευ, τι μου δρασαι (gr.) — o Zeusie, cóż mi uczyniłeś. [przypis edytorski]

Oakland — miasto na wsch. brzegu Zatoki San Francisco, zał. 1852. [przypis edytorski]

Oannes (mit.) — rybokształtna istota, która wg zhellenizowanego kapłana i historyka babilońskiego Berossusa (III w. p.n.e.) miała mieszkać w głębinach Zat. Perskiej i wynurzając się z morza, nauczać ludzi różnych umiejętności. [przypis edytorski]

o aresztowaniu pana de Chateaubriand — Chateaubriand został oskarżony o udział w spisku przeciwko królowi Ludwikowi Filipowi i z tego powodowu aresztowany w 1832 r. [przypis edytorski]

o artykule „Genewa”, który d'Alembert zamieścił w Encyklopedii — w siódmym tomie Encyklopedii, wydanym w październiku 1757. [przypis edytorski]

oazis — Oasis, staroegipska miejscowość o bujnej roślinności, por. oaza. [przypis edytorski]

oazów — dziś popr. forma D. lm: oaz. [przypis edytorski]

O Baal Tammuz!… o Baaleth!… o Astoreth! — wielkie bóstwa czczone przez Fenicjan. Baal (hebr.) — dosł.: Pan, tytuł bóstw używany również w zastępstwie imienia głównego boga ludów zachodniosemickich (Palestyny, Fenicji, Syrii), władcy świata, boga burzy i deszczu; Tammuz — starożytny mezopotamski bóg umierającej i odradzającej się przyrody, którego kult rozpowszechnił się na Bliskim Wschodzie; Baaleth (hebr.) a. Baalat — Pani, tytuł bogini Astarte jako głównego bóstwa fenickiego miasta Byblos; Astoreth (hebr.) a. Astarte, a. Asztarte — zachodniosemicka bogini miłości, płodności i wojny, królowa niebios, utożsamiana z mezopotamską boginią Isztar. [przypis edytorski]

obaczemy — dziś popr. forma: obaczymy; zobaczymy. [przypis edytorski]

obaczemy, zapał, trwogali przeważa — zobaczymy, czy przeważa zapał czy trwoga. [przypis edytorski]

obaczny — uważny, spostrzegawczy, biorący wszystko pod uwagę. [przypis edytorski]

obaczona (daw.) — zobaczona, ujrzana. [przypis edytorski]

obaczony (starop.) — zobaczony, spostrzeżony. [przypis edytorski]

obacz się! — sens: zobacz, co robisz! [przypis edytorski]

obacz się (starop.) — tu: opamiętaj się. [przypis edytorski]

obaczyć (daw.) — zobaczyć, dostrzec. [przypis edytorski]

obaczyć (daw.) — zobaczyć. [przypis edytorski]

obaczyć (daw.) — zobaczyć, spostrzec. [przypis edytorski]

obaczyć — dziś: zobaczyć. [przypis edytorski]

obaczyć się (daw.) — zorientować się. [przypis edytorski]

obaczyć się — tu: dojść do zmysłów. [przypis edytorski]

obaczyć się — tu: odzyskać zmysły, odzyskać rozum. [przypis edytorski]

obaczyć — zobaczyć, spostrzec, zauważyć. [przypis edytorski]

obaczym — skrócona forma czasownika 1 os. lm; dziś: obaczymy (zobaczymy). [przypis edytorski]

obaczyszli to (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli obaczysz to; jeśli to zobaczysz, spostrzeżesz. [przypis edytorski]

Obadjah — w innym oprac. Obadiasz. [przypis edytorski]

obadwa (daw.) — dziś popr. forma: obydwaj. [przypis edytorski]

obadwa (daw.) — dziś popr. forma: obydwa. [przypis edytorski]

obadwa (daw.) — dziś popr.: obydwa. [przypis edytorski]

obadwa (daw.) — obydwaj; tu: razem. [przypis edytorski]

obadwa (daw.) — obydwa. [przypis edytorski]

obadwa — dziś: obydwaj. [przypis edytorski]

obadwa — dziś: obydwa; oba. [przypis edytorski]

obadwa — dziś: obydwa. [przypis edytorski]

obadwa — dziś: obywaj. [przypis edytorski]

obadwa — dziś popr. forma M. lm.: obydwaj. [przypis edytorski]

obadwa — dziś popr. forma: obydwaj. [przypis edytorski]

obadwa — dziś popr.: obydwaj. [przypis edytorski]