Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 462 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159093 przypisów.
Akteon — słynny myśliwiec, zamieniony przez Artemis (Dianę) w jelenia za to, że ją podpatrzył w kąpieli i przez własne psy rozszarpany. [przypis redakcyjny]
Akteon — w mit. gr. młody myśliwy, który podglądał Artemidę w kąpieli. Za karę został zamieniony w jelenia, a wtedy rozszarpały go własne psy. [przypis edytorski]
akt erekcyjny — dokument ustanawiający fundację kościoła bądź instytucji. [przypis edytorski]
aktiada — igrzyska na cześć bitwy pod Akcjum, pierwszy raz odbyły się po upływie 3 lat, następnie obchodzono je co 5 lat. Rzecz dzieje się tedy w roku 28 p.n.e. [przypis tłumacza]
Akt I — co do podziału na akty zob. Bracia (s. 57). Mówione są ww. 1–159; 549–670; 923–983; 1251–1295; 1476–1507; 1591–1611 (w oryginale w jambicznych senarach) przełożone wierszem trzynastozgłoskowym; poza tym są partie recytowane przy akompaniamencie muzyki, względnie śpiewane (cantica, zob. Wstęp do Braci, s. XVII), przełożone wierszem czternastozgłoskowym (zob. Wstęp do Braci, s. XLII nast.). [przypis tłumacza]
A któraby się twojem imieniem krzcić dała, / Każda rozum nad insze więtszy będzie miała / Piękność, ludzkość, roztropność (…) — w tej stancy, sławiącej wszystkie Izabelle, składa poeta niewątpliwie hołd Izabelli esteńskiej, siostrze Alfonsa i Hipolita (por. XIII 59–61). [przypis redakcyjny]
a któregom wyparł z siodła, ledwom go ugodził — informacja o zwycięstwie Zawiszy z Janem, księciem Aragonii, jest autentyczna, jednak w rzeczywistości nastąpiło ono w 1415, więc już po wojnie polsko-krzyżackiej. [przypis edytorski]
a którzy nie chcą robić, ci też (jako Paweł święty powiada) niechby nie jedli — por. 1 Tes 3, 10. [przypis edytorski]
aktów — dziś popr. forma D. lm: akt. [przypis edytorski]
aktów — dziś popr. w tym znaczeniu: akt. [przypis edytorski]
aktów — dziś w tym znaczeniu („dokumenty”) D.lm: akt. [przypis edytorski]
A któż Tobie podobny Panie (…) znosisz nieprawości i mijasz grzech tych ostatków ludu twego… — Mi 7, 18–19. [przypis edytorski]
A kto by się miał straszyć Tatarskiego tańca. — „Od Tamerlana podane prawidła zachowywali Tatarzy, i to nazywali nasi dziadowie tańcem Tatarskim”. Czacki O Litewskich i Polskich prawach k. 235, przypis 111 [Od Tamerlana podane: Tamerlan czyli Timurleng (1336–14J5), wielki zdobywca Tatarski, pogromca sułtana Bajazeta; Czacki O Litewskich…: znakomite dzieło Tadeusza Czackiego pt. O Litewskich i Polskich prawach, o ich duchu, źródłach, związku i o rzeczach zawartych w pierwszym statucie dla Litwy 1529 r. wydanym. Pierwsze wydanie 2 tomy in 4° Warszawa 1800–1801; J. U.]. [przypis autorski]
A kto cię postawił panem i sędzią nad nami? — Dz 7, 27. [przypis edytorski]
A kto mnie stworzył na to, ażebym w tej chwili (…) Z nim razem płacz, kamienny, lodowaty Boże! — J. Kasprowicz, Dzieła, IX, s. 72, 74 (Dies Irae). [przypis autorski]
aktorat (daw.) — pozew. [przypis edytorski]
Aktoris — tj. Eurynome, córka Aktora. [przypis edytorski]
aktorka Eleonora (…) imieniem Duse — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 6 [przypis autorski]
aktor Kallipides — z końcem V wieku występują na scenie zawodowi aktorzy; przedtem występowali obywatele. [przypis tłumacza]
aktorka — sukcesorka; jedyna dziedziczka majątku. [przypis edytorski]
aktorowie — dziś: aktorzy. [przypis edytorski]
aktorowie — dziś popr.: aktorzy. [przypis edytorski]
aktorowie — dziś popr. forma M. lm: aktorzy. [przypis edytorski]
aktorowie — dziś popr. forma M. lm: aktorzy. [przypis redakcyjny]
aktorskiem — dziś popr.: aktorskim. [przypis edytorski]
aktor — tu określenie strony procesu. [przypis edytorski]
aktorzy grający role clownów z reguły czynili dodatki i tekst rozszerzali, nieraz z wielką szkodą dla całości — we wcześniejszych sztukach zdarza się często w mowie clownów zwrot et cetera [łac. i tak dalej], wskazujący na to, że dalszy ciąg mowy należał do samego aktora. W sztuce Próba rycerskości, drukowanej w r. 1605, ale znacznie wcześniejszej, jest ciekawa wskazówka sceniczna: „Wychodzi clown, mówiąc cokolwiek”. Zwyczaj ten, który musiał Szekspirowi dużo krwi napsuć, potępia on przez usta Hamleta (II, 2). [przypis tłumacza]
(…) a kto się pyta o sprawy czyje (…) śmiech pusty — znaczy: każdemu co by się pytał o to, co się kryje pod tą czy ową maską, odpowie tylko wrzawa, śmiech pusty. [przypis redakcyjny]
A kto umiał być na tyle przezorny… podlegać wątpliwości — oratio obliqua, Henkel wszędzie w takich wypadkach stawia niepotrzebnie cudzysłów, a w tym wypadku myli czytelnika, wywołując wrażenie orationis rectae. [przypis tłumacza]
Akt pierwotny bowiem, za pomocą którego ciało to tworzy się i jednoczy, nie określa jeszcze wcale, co ono winno czynić, by się zachować — z rozdziałem tym przystępuje Russo do drugiej części swojego dzieła, części prawno-politycznej. Zagadnienie główne: jak urządzić państwo prawne, by mogło zachować swój byt? Rozważaniom tej części dzieła przyświecać będzie jako cel zachowanie bytu państwa prawnego. Zarówno więc bytu materialnego, jak zasad wyprowadzonych z umowy, od których przestrzegania zależy prawość państwa. Rozważania czysto dedukcyjno-normatywne ustąpią miejsca rozważaniom natury praktycznej i technicznej. Wynikiem ich nie będą normy powszechnie obowiązujące, o absolutnej wartości, ale wskazania o względnym znaczeniu, których słuszność będzie zależeć od wielu okoliczności o charakterze empirycznym. Zanim jednak Russo wyłoży swoje poglądy prawno-polityczne, raz jeszcze powtórzy to, co poprzednio wywiódł o istocie prawa i państwa prawnego. [przypis tłumacza]
akt pierwszy — przekład całego tego aktu jest innego pióra [Nie udało się zidentyfikować autora tego przekładu. Red. WL]. [przypis redakcyjny]
akt prawny (…) Petrus Kochanowski miles ordinis S. Iohannis Hierosolymitani (…) — [por.] Materyały do dziejów piśmiennictwa polskiego t. II. Warszawa 1904, s. 46. [przypis redakcyjny]
aktualny — czynny, prawdziwy. [przypis redakcyjny]
aktualny pułkownik — tu zapewne: faktycznie dowodzący oddziałem, nie tylko posiadający stopień oficerski. [przypis edytorski]
aktualny — tutaj: rzeczywisty. [przypis redakcyjny]
aktuariusz (z łac.) — urzędnik mający pieczę nad aktami, pisarz sądowy. [przypis edytorski]
aktuariusz (z łac.) — urzędnik mający pieczę nad aktami, pisarz sądowy. [przypis redakcyjny]
Aktus — hier: Zeugungsakt. [przypis edytorski]
aktykować (daw.) — wpisać do akt. [przypis edytorski]
akty — tu dziś raczej: akta. [przypis edytorski]
Aktywiści — politycy współpracujący w czasie I wojny światowej z Anglią i Niemcami. [przypis edytorski]
akum (hebr. akronim) — pierwotnie: bałwochwalca; zastępnik słowa „goj” w znaczeniu: innowierca, nie-Żyd. [przypis edytorski]
akuratnie (gw.) — akurat; w tym czasie. [przypis edytorski]
akuratnie (gw.) —dokładnie. [przypis edytorski]
akuratnie — punktualnie, dokładnie. [przypis edytorski]
akuratność — dokładność. [przypis edytorski]
akuratny — dokładny, porządny, schludny. [przypis edytorski]
akuratny — dokładny. [przypis edytorski]
Akursa (…) Kurcjusza — Słynni juryści średniowieczni. [przypis tłumacza]
Akursjusz z Florencji (zm. 1260) — glosator i wydawca już istniejących gloss do justyniańskiego i kanonicznego prawa. Wędrówki Pantagruela i jego doświadczenia uniwersyteckie są prawdopodobnie dość wiernym odbiciem lat włóczęgi samego Rabelais'go po opuszczeniu klasztoru. [przypis tłumacza]
akuszeria (daw.) — położnictwo. [przypis edytorski]
akuszerka (daw.) — położna. [przypis edytorski]
akuszerka — położna. [przypis edytorski]
Akuzilaos z Argos (V w. p.n.e.) — grecki mitograf i logograf, tj. interpretator mitów oraz autor prac opisujących dawne dzieje, głównie mityczne; jego prace zachowały się tylko we fragmentach. [przypis edytorski]
akvata (brus.) — noras. [przypis edytorski]
akvata (lenk.) — noras, ūpas. [przypis edytorski]
akvatininkas (lenk.) — savanoris. [przypis edytorski]
akwaforta — rodzaj techniki graficznej, polegającej na odbijaniu kopii z płytki wytrawionej kwasem. [przypis edytorski]
akwaforta — technika graficzna, polegająca na odbijaniu kopii z płytki wytrawionej kwasem; także: odbitka uzyskana tą techniką. [przypis edytorski]
akwaforta — technika graficzna wklęsła, w której grafikę odbija się z płytki, w której rowki zostały wytrawione kwasem. [przypis edytorski]
Akwasparta (…) Kasala — Akwasparte, miasto rodzinne kardynałów, Mateusza Kasale i Ubertino. Obaj byli zakonu franciszkańskiego, obaj uczeni komentowali statut swojego zakonu. [przypis redakcyjny]
akwawita (łac. aqua vitae) — woda życia, okowita, wódka. [przypis redakcyjny]
Akwedukt — kanał prowadzący wodę. Wodotok. [przypis redakcyjny]
akwedukty — wodociągi. [przypis redakcyjny]
akwedukt (z łac.) — wodociąg. [przypis edytorski]
Akwilant — syn Oliwiera, margrabiego („markieza”) Burgundii. [przypis redakcyjny]
Akwilon — bóg północnego, zimnego wiatru, odpowiednik gr. Boreasza. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — bóg północnego, zimnego wiatru. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — bóg wiatru płn.; uosobienie gwałtownego, zimnego wiatru oraz w ogóle Północy jako strony świata; odpowiednik Boreasza w mit. gr. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — bóg wiatru płn.; uosobienie gwałtownego, zimnego wiatru oraz w ogóle Północy jako strony świata; odpowiednik Boreasza w mit. gr. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — uosobienie wiatru płn. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — wiatr północny i jego uosobienie. [przypis edytorski]
Akwilon (mit. rzym.) — wiatr północny i jego uosobienie. [przypis edytorski]
Akwilon — wiatr północny. [przypis redakcyjny]
akwilon (z mit. rzym.) — zimny, północny wiatr; Akwilon, bóg pólnocnego wiatru, stanowił odpowiednik gr. Boreasza. [przypis edytorski]
akwilon (z mit. rzym.) — zimny wiatr północny; Akwilon, bóg północnego wiatru, stanowił odpowiednik gr. Boreasza. [przypis edytorski]
Akwisgrana — miasto Akwizgran (Aachen). [przypis redakcyjny]
akwitańskie brzegi — południowo-zachodniej Francji. [przypis redakcyjny]
Akwitanowie — mieszkańcy płd. Francji między rzeką Garonną a Pirenejami. [przypis redakcyjny]
Akwitanowie — mieszkańcy południowo-zachodniej Francji. [przypis redakcyjny]
akwizgrański — Akwizgran a. Aachen to miasto koronacyjne cesarzy niemieckich; w tamtejszej kaplicy cesarz Karol Wielki (ok. 747–814) zgromadził wiele ważnych relikwii. [przypis edytorski]
akwizycja (daw.) — nabytek. [przypis edytorski]
akylas — kuris greitai pastebi. [przypis edytorski]
akylas — pastabus, gabus, išmaningas. [przypis edytorski]
akyvai — smalsiai. [przypis edytorski]
akyvas — pastabus, žvalus. [przypis edytorski]
akyvas — status. [przypis edytorski]
akyvumą — įdomumą. [przypis edytorski]
akyvybė — smalsumas. [przypis edytorski]
akyžvilgį — dėmesį; nukreipkime žvilgsnį. [przypis edytorski]
A łącznikiem jest dźwięk… — Co rozumieć przez łącznik, trudno z określenia podanego wyjaśnić, zwłaszcza że i tekst mamy przed sobą zepsuty. [przypis tłumacza]
A ładna kobyła to nie piękna? Przecież ją i bóg w wyroczni pochwalił? — jedyna znana nam wyrocznia pochwalająca klacze (chociaż niekoniecznie ich piękno) powstała w odpowiedzi na prośbę mieszkańców Megary i zaczyna się od słów: „Ze wszystkich krain Argos Pelazgijskie najlepsze, trackie klacze i lacedemońskie kobiety”. Jednak Hippiasz wydaje się sugerować, że wyrocznia dotyczyła klaczy z jego ojczystej Elidy. [przypis edytorski]
ałef — pierwsza litera alfabetu hebrajskiego. [przypis edytorski]
ałe głach (jidisz) — wszyscy równi. [przypis edytorski]
Ałe szczoby cij łycar Bohuna ubyw (z ukr.) — ale żeby ten rycerz zabił Bohuna. [przypis redakcyjny]
Ałgim — rzeka w azjatyckiej części Rosji, lewy dopływ rzeki Sym, która z kolei jest lewym dopływem Jeniseju. [przypis edytorski]
Ałła, Allach — nazwa Boga u mahometan. [przypis redakcyjny]
Ałła — Allach; o Boże. [przypis edytorski]
ałłachować — wzywać Allaha. [przypis edytorski]
Ałmałyk — miasto powstałe w XIII w. w Siedmiorzeczu (regionie historycznym na terenie dzisiejszego pogranicza między Kazachstanem a Chinami) jako stolica podległej imperium mongolskiemu dynastii Tughril Chana. [przypis edytorski]
