Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | dawne | dziecięcy | francuski | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rzadki | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 7341 przypisów.
bez miłości Stwórca i stworzenie nigdy nie byli (…) — Poeta w następnych wierszach przedstawia nam obraz moralnej budowy czyśćca, jak w pierwszej części swojej Boskiej komedii, w Piekle, w pieśni XI przedstawił obraz moralny piekła. Całą budowę moralną czyśćca rozwija na tle zasady następującej: miłość jest dwojaka, naturalna czyli instynktowa i duchowa, która ze współdziałania woli naszej wolnej wynika. Pierwsza jest mimowolna, ale za to pewniejsza swojego celu i przedmiotu. Druga albo wybiera przedmiot fałszywy, albo za przedmiotem rzeczywistym ugania się bez miary, zbyt leniwo, to zbyt żarliwie. Jeżeli miłość duchowa ukocha pierwszy przedmiot i najgłówniejszy, jakim jest niebieskie dobro, a goni zarazem za drugim dobrem, to jest za szczęściem ziemskim z miarą i rozwagą, wtedy prowadzi nas do cnoty; w przeciwnym razie prowadzi do występku, przez co gwałt czyni samemu Stwórcy, który nas do dobra i szczęścia przeznaczył. Źle kierowaną miłość, jaka nas do zawiści lub nienawiści prowadzi, człowiek może zwrócić przeciw samemu sobie albo przeciw Bogu: ponieważ taka miłość będzie zupełnie przeciwna pociągowi nam wrodzonemu, zaszczepionemu w dusze nasze przez samego Boga. Miłość złego szkodzi bliźnim naszym; ona prowadzi nas do pychy, do zawiści i do wściekłego gniewu. Miłość ta, z której czyszczą się duchy w trzech pierwszych kręgach, błądzi w wyborze przedmiotów. Dalej na wyższych kręgach czyścić się będą tacy, których miłość nie umiała zachować miary i rozwagi, a najpierw ci, co w miłości pierwszego dobra, to jest w miłości Boga nie dosyć żarliwi, a potem ci, co w dążeniu do ziemskiego dobra zanadto żarliwymi byli. Taki jest wykład zasady poety o miłości podwójnej, instynktowej i duchowej: dopełnienie dalszego rozwoju tej zasady zostawujemy własnej przenikliwości i sądowi czytelnika. [przypis redakcyjny]
bez mitręgi — bez zwłoki. [przypis edytorski]
bezmoc — dziś: przemoc. [przypis edytorski]
bezmowny — niemy. [przypis edytorski]
bezmozgi — dziś popr. pisownia: bezmózgi. [przypis edytorski]
bezmyślna i częsta krzykliwość — zdaniem komentatorów, rys ten mógłby się odnosić do Montaigne'a. [przypis tłumacza]
bez nadzieje (daw.) — dziś: bez nadziei. [przypis edytorski]
bez natonie (gw.) — przez podwórko na tyle dworu. [przypis autorski]
Bez niewolnictwa Ameryka Północna (…) zamieniłaby się w kraj patriarchalny — Twierdzenie to w roku 1847 było zupełnie słuszne. W owym czasie handel światowy Stanów Zjednoczonych sprowadzał się głównie do przywozu emigrantów i produktów przemysłowych oraz wywozu bawełny i tytoniu, tj. produktów pracy niewolników w stanach południowych. Północne stany produkowały głównie zboże i mięso dla stanów niewolniczych. Dopiero od chwili, kiedy Północ zaczęła produkować zboże i mięso na eksport i oprócz tego stała się krajem przemysłowym, z chwilą kiedy powstała silna konkurencja ze strony Indii, Egiptu, Brazylii dla monopolu bawełnianego Ameryki, stało się możliwe zniesienie niewolnictwa. A nawet wtedy pociągnęło to za sobą ruinę stanów południowych, którym nie udało się zastąpić jawnego niewolnictwa Murzynów ukrytym niewolnictwem hinduskich i chińskich kulisów (Przypis F. Engelsa do przekładu niemieckiego). [przypis redakcyjny]
bezoard a. bezoar (z arab.) — kamień wyjęty z kiszki pewnych zwierząt, ważny lek w daw. medycynie. [przypis redakcyjny]
bezoar — kamień jelitowy, kulisty twór powstały w żołądku zwierzęcym z niestrawionych resztek pokarmu i sierści, uważany w średniowieczu za mający właściwości lecznicze i magiczne. [przypis edytorski]
bezoar — rzekomy kamień jelitowy; nagromadzenie niestrawionych substancji w żołądku zwierząt; w średniowieczu bezoary uważane były za talizmany, przypisywano im właściwości magiczne (źródła niezwykłej mocy) i lecznicze (używane były jako odtrutki). [przypis edytorski]
bezoar — substancja powstała w żołądku zwierzęcym z niestrawionych włókien roślinnych i sierści, uważana w średniowieczu za odtrutkę na dolegliwości żołądkowe; tu: napój magiczny. [przypis edytorski]
bezoar — substancja powstała w żołądku zwierzęcym z niestrawionych włókien roślinnych i sierści, uważana w średniowieczu za odtrutkę na dolegliwości żołądkowe. [przypis redakcyjny]
bezobilduodamas — poterius kalbėdamas. [przypis edytorski]
bez obłazu — bez ogródki. [przypis redakcyjny]
bez obłazu (daw.) — bez ceremonii, wprost. [przypis redakcyjny]
bez obłazu (daw.) — wprost. [przypis redakcyjny]
bezobrazje (ros. безобразие) — skandal, świństwo. [przypis edytorski]
bez ochyby (daw.) — niechybnie, niewątpliwie. [przypis edytorski]
bez ochyby (daw.) — niechybnie, niezawodnie. [przypis edytorski]
bez ochyby — niezawodnie, niechybnie (por. chybić: nie trafić). [przypis edytorski]
bez odwłoki — dziś: bez zwłoki. [przypis edytorski]
bez odwłoki — nie zwlekając. [przypis edytorski]
bez odwłoki (starop.) — niezwłocznie. [przypis edytorski]
bez ofiar i bożyszcza — „Bez bożyszcza” (sans idole) nie znajduje się w tekście. [przypis tłumacza]
bez ogródki (daw.) — dziś: bez ogródek. [przypis edytorski]
bezokole (neol.) — miejsce lub stan poza czasem, poza wszelkimi okolicznościami, jak w terminie gramatycznym bezokolicznik. [przypis edytorski]
bez omieszki — nie omieszkając; natychmiast. [przypis edytorski]
bez one potępieńce (daw.) — przez tych potępieńców. [przypis edytorski]
bez opasek — rozporządzenie Generalnego Gubernatora Hansa Franka od 1 stycznia 1940 roku zmuszało Żydów do noszenia na ramieniu białych opasek z Gwiazdą Dawida. [przypis edytorski]
bez opłat ślub — w staroż. Grecji przyszły mąż oddawał rodzicom dary za narzeczoną. [przypis edytorski]
bez oręża — w wyd. drukowanych było pierwotnie opuszczone „bez”, co uzupełnił Czubek na podstawie rękopisu. [przypis redakcyjny]
bez osłony — φανερῶς. [przypis tłumacza]
bezowocne złudzenie — w oryginale: illusorisch. [przypis tłumacza]
bez pardonu — bez wybaczenia, bez litości; tu: bez zważania na cokolwiek. [przypis edytorski]
Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem — powołana po zamachu majowym partia, mająca za zadanie walczyć z „partyjniactwem” i konsolidować społeczeństwo wokół obozu sanacji. [przypis edytorski]
bez permisji — bez pozwolenia. [przypis redakcyjny]
bezpięty — diabeł; według wierzeń ludowych diabeł miał kopyta zamiast ludzkich stóp, a zatem nie miał pięty. [przypis edytorski]
bezpieczeństwo (daw.) — śmiałość. [przypis redakcyjny]
bezpieczeństwo (daw.) — [tu:] śmiałość. [przypis redakcyjny]
bezpieczeństwo osobiste można było znaleźć we Francji, jedynie należąc do jakiejś korporacji, sądownictwa na przykład — Correspondance Grimma, styczeń 1783: „Hrabia de N., kapitan gwardii, podrażniony tym, że nie znalazł miejsca na balkonie w dniu otwarcia nowej sali, próbował, bardzo niewłaściwie, wyparować pewnego godnego prokuratora; ów, niejaki pan Pernot, nie chce ustąpić. „To jest moje miejsce”. „Nie, moje”. „A kto pan jesteś?” „Jestem pan Sześć Franków…” (To była cena miejsc). Wymiana słów coraz żywsza, obelgi, kuksańce. Hrabia de N. posunął nieprzyzwoitość do tego, że potraktował biednego sądownika jak złodzieja, w końcu ośmielił się kazać sierżantowi, aby go ujął i odprowadził na strażnicę. Pan Pernot udał się tam z wielką godnością, a wyszedłszy pospieszył wnieść skargę do komisarza. Potężna korporacja, do której miał zaszczyt należeć, za nic nie pozwoliła, aby miał cofnąć tę skargę. Wytoczono tedy rzecz przed parlament. Pana de N. skazano na wszystkie koszta, na przeproszenie prokuratura, na zapłacenie mu dwóch tysięcy talarów odszkodowania, które za jego zgodą rozdano ubogim więźniom w Conciergerie; co więcej, zalecono wyraźnie rzeczonemu hrabiemu, aby nie nadużywał na przyszłość rozkazów królewskich jako pozoru dla zakłócania widowisk etc. Przygoda ta narobiła hałasu, urosła do wielkich rozmiarów: całe sądownictwo czuło się obrażone zniewagą wyrządzoną człowiekowi noszącemu jego szaty etc. Pan de N., chcąc zatrzeć swą przygodę, udał się po laury do obozu w Saint-Roch. Nie mógł uczynić nic lepszego, powiadano: „trudno wątpić o jego talencie do zdobywania szturmem obronnych miejsc” (Grimm, cz. III, t. II, s. 102). Wyobraźcie sobie nieznanego filozofa w miejsce pana Pernot. Użyteczność pojedynku. Patrz dalej, s. 496, wcale rozsądny list Beaumarchais'go, który odmawia jednemu z przyjaciół krytej loży na Wesele Figara. Póki myślano, że ta odmowa odnosi się do pewnego księcia, wrzenie było wielkie, mówiono o surowych karach. Wszystko obróciło się w śmiech, kiedy Beaumarchais oświadczył, że list jego zwrócony był do prezydenta du Paty. Daleko jest od r. 1785 do 1822! Nie rozumiemy już tych uczuć. I chcą, aby ta sama tragedia, która wzruszała tamtych ludzi, dobra była dla nas! [przypis autorski]
bezpieczeństwo (starop.) — [tu:] zażyłość. [przypis redakcyjny]
bezpieczna biegłość (daw.) — [tu:] nietroszcząca się o nic ciekawość. [przypis redakcyjny]
Bezpieczne wycinając mu drogi, szli przed nim synowie Hefajstosa — tj. cieśle z siekierami; Hefajstos był patronem rzemiosł. [przypis edytorski]
bezpiecznie (daw.) — śmiało. [przypis redakcyjny]
bezpiecznie (…) głupstwo zadać — bez obawy, że się pomyli, zarzucić głupotę. [przypis redakcyjny]
bezpiecznie — śmiało. [przypis redakcyjny]
bezpiecznie (starop. forma ort.) — dziś: bezpiecznie. [przypis edytorski]
bezpiecznie (starop.) — śmiało. [przypis redakcyjny]
bezpiecznie (starop.) — tu: nieostrożnie, niebacznie. [przypis redakcyjny]
bezpiecznie (starop.) — [tu:] śmiało. [przypis redakcyjny]
bezpiecznie — tu: nie mając pieczy; niedbale. [przypis edytorski]
bezpiecznie — tu: śmiało. [przypis redakcyjny]
bezpieczność — dziś: bezpieczeństwo. [przypis edytorski]
bezpieczny (daw.) — śmiały. [przypis redakcyjny]
bezpiecznym sercem (starop.) — z sercem wolnym od obaw, z poczuciem bezpieczeństwa. [przypis redakcyjny]
bezpieczny (starop.) — pewny. [przypis redakcyjny]
bezpieczny (starop.) — tu: pewny. [przypis redakcyjny]
bezpieczny — tu: niezagrażający bezpieczeństwu domowników. [przypis redakcyjny]
bezpieczny — tu: pewien. [przypis edytorski]
bezpieczny — tu: pozbawiony trosk. [przypis redakcyjny]
bezpieczny — tu: wolny od obaw, nie podlegający strachowi. [przypis redakcyjny]
bezpieczy — zabezpiecza. [przypis edytorski]
Bezpłatny kraju sędzia — w dawnej Polsce sędzia nie pobierał żadnego wynagrodzenia. [przypis redakcyjny]
bezplenny — bezowocny. [przypis edytorski]
bez pół (daw.) — w połowie. [przypis edytorski]
bez pół (gw.) — przez pół, w połowie. [przypis edytorski]
bez pół (gw.) — przez pół, w połowie; w pasie. [przypis edytorski]
bez pół się zginać (gw.) — kłaniać się nisko; bez (gw.) — przez. [przypis edytorski]
bez pochyby — ani chybi, niechybnie; na pewno. [przypis edytorski]
bez pochyby (daw.) — na pewno. [przypis edytorski]
bez pochyby (daw.) — niechybnie, na pewno. [przypis edytorski]
Wojciech Dembołęcki, Pamiętniki o Lisowczykach czyli przewagi Elearów polskich
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
bez pochyby (daw.) — niewątpliwie. [przypis edytorski]
bez podziału — tzn. Wojewoda nie dzielił rozpaczy syna, a Wacław zapału pychy ojca. [przypis redakcyjny]
bezpodzielnie (poet.) — niepodzielnie. [przypis redakcyjny]
bez pomocy oczu — tj. nie patrząc przed siebie. [przypis edytorski]
Bezpośrednią przyczyną wojny rzymsko-żydowskiej było też niedopuszczenie pomnika Cezara do Świątyni w Jerozolimie — bezpośrednią przyczyną buntu przeciw władzy Rzymian, który przekształcił się w wojnę, była reakcja rzymskiego namiestnika na prowokację religijną jednego z miejscowych Greków przed budynkiem synagogi w mieście Cezarei, gdzie Grecy i Żydzi od dawna byli skonfliktowani, oraz zabranie przez namiestnika dużej kwoty ze skarbca świątynnego w Jerozolimie, rzekomo na potrzeby cesarza (Józef Flawiusz, Wojna żydowska II 14). [przypis edytorski]
bezpośrednio dana różnica wymienionych jakości — czy w rozpoznawaniu odgrywa zasadniczą rolę, dołączony do danej (X) jako takiej, obraz jej pamięciowej (BX), mniej lub więcej ściśle zlokalizowany w (BT), nie będziemy tu rozstrzygać. [przypis autorski]
bezpośrednio — pojęcia „bezpośrednio” używam na razie w tym znaczeniu, co „dla (IP) samego dla siebie jako takiego”. [przypis autorski]
bezpośrednio — w oryg. niem. unvermittelt: znienacka, nagle. [przypis edytorski]
bezpośrednio — w oryg. niem. unvermittelt: znienacka,nagle. [przypis edytorski]
bez postanku — nieustannie. [przypis edytorski]
bezpożyteczny — dziś: bezużyteczny. [przypis edytorski]
bezprawa — dziś raczej: bezprawna. [przypis edytorski]
bez pretensji — tu: bezpretensjonalnie, skromnie, prosto. [przypis edytorski]
bezprizorni (z ros. lp: беспризорный, biesprizorny) — potoczne określenie bezdomnych dzieci żyjących na ulicy w Rosji, najczęściej pozostających w konflikcie z prawem. [przypis edytorski]
Bez przerwy mnóstwo much i os kąsało — Jak tu żądła owadów, tak za życia ciągle ich bodły i gryzły małe i niskie namiętnostki. [przypis redakcyjny]
Bez przestanku — bezustannie. [przypis edytorski]
bez przestanku (daw.) — bez przerwy. [przypis edytorski]
bezprzestannie — bez ustanku. [przypis edytorski]
bezprzestannie (daw.) — nieustannie. [przypis edytorski]
bezprzestannie — dziś: nieustannie. [przypis edytorski]
bez przygany (starop.) — nienagannie. [przypis edytorski]
bezprzysadnie — bez przesady, w sposób nieprzerysowany. [przypis redakcyjny]
bezprzytomnie — dziś: nieprzytomnie. [przypis edytorski]
bez rachunku (daw.) — bez przemyślenia. [przypis edytorski]
bezrdzenny — tu: bezsensowny, bezproduktywny, bezużyteczny. [przypis edytorski]
bez (reg.) — przez. [przypis edytorski]
bez regresu (z łac.) — nieodwołalnie. [przypis redakcyjny]
